Khoa học công nghệ, động lực tăng trưởng mới

Những thành quả nổi bật

Nhiệm kỳ Đại hội XVII Đảng bộ Thành phố ghi dấu bước tiến quan trọng của Hà Nội trên lĩnh vực khoa học công nghệ. Thành phố đã ban hành và thực hiện nhiều chính sách đột phá, trong đó nhấn mạnh vào việc gắn kết nghiên cứu khoa học với ứng dụng thực tiễn, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong mọi lĩnh vực. Thành ủy đã ban hành và chỉ đạo quyết liệt Chương trình số 07-CTr/TU, cùng 62 cơ chế, chính sách, chương trình, kế hoạch, đề án gấp đôi nhiệm kỳ trước, tạo khung pháp lý mạnh mẽ, khuyến khích khởi nghiệp, chuyển đổi số và nghiên cứu ứng dụng; đồng thời, quán triệt, triển khai nghiêm túc các chủ trương của Trung ương.

Trong đó, khoa học công nghệ được xác định là động lực tăng trưởng mới, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế.

Qua đó, Thành phố đã đạt được những kết quả rõ rệt, là địa phương tiên phong trong thực hiện chuyển đổi số và Đề án 06 với nhiều mô hình thí điểm thành công trên cơ sở khai thác, làm giàu cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Chỉ số chuyển đổi số cấp tỉnh tăng 37 bậc so với đầu nhiệm kỳ, đứng top 6 cả nước; Thành phố đã triển khai hơn 5.034 tổ chuyển đổi số cộng đồng với hơn 30.000 thành viên; xếp thứ 2 trong 7 năm liên tiếp về Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam và năm 2025 đã vươn lên xếp thứ nhất; xếp hạng 16 toàn cầu về tiềm năng tăng trưởng đô thị (Brand Finance 2024), cao hơn nhiều đô thị lâu đời trong khu vực. Một số hệ thống thông tin, ứng dụng phục vụ công dân, doanh nghiệp được triển khai thử nghiệm nhằm xây dựng Thành phố thông minh, hiện đại.

Thành phố cũng đi đầu thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành các chỉ thị, quyết định tạo nền tảng quan trọng để triển khai đồng bộ, hiệu quả trong quản lý và điều hành của Thành phố; dẫn đầu về chỉ số công nghiệp công nghệ thông tin, quản trị điện tử, đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024; tích cực hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất, kinh doanh. Thị trường khoa học, công nghệ phát triển mạnh mẽ, với 148 doanh nghiệp khoa học, công nghệ, chiếm 21% cả nước. Các sự kiện như: Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (Techfest Hà Nội) và các diễn đàn hợp tác quốc tế đã nâng tầm vị thế Thủ đô, thu hút nguồn lực từ các tập đoàn công nghệ toàn cầu.

Ngoài ra, một trong những điểm sáng là việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Hà Nội hiện chiếm gần 70% số viện nghiên cứu, trường đại học lớn của cả nước, đồng thời sở hữu nguồn nhân lực khoa học - công nghệ dồi dào. Lợi thế này được Thành phố tận dụng hiệu quả để thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các kết quả khoa học. Hàng loạt công trình nghiên cứu, giải pháp công nghệ mới đã được ứng dụng vào đời sống, từ y tế, giáo dục đến giao thông, nông nghiệp, môi trường.

Hướng tới những “cú đấm thép”

Nhiều năm gắn bó với ngành khoa học và công nghệ của Thủ đô cũng như cả nước, PGS.TS Bùi Thị An cho rằng, những thành quả trên không chỉ minh chứng cho tầm nhìn xa của Hà Nội trong việc coi khoa học công nghệ là động lực trung tâm mà còn khẳng định quyết tâm của thành phố trong hành trình đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng phát triển.

“Trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII (2025 - 2030), Thành phố đặt mục tiêu phát triển khoa học - công nghệ toàn diện, trong đó trọng tâm là xây dựng và phát triển mạnh mẽ các khu công nghệ cao, coi đây là những “cú đấm thép” thúc đẩy kinh tế Thủ đô bứt phá. Tôi cho rằng đây là một bước đi đúng đắn, kịp thời. Nếu được triển khai đồng bộ, Hà Nội sẽ hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, từ đó tạo sức bật mạnh mẽ để kinh tế Thủ đô bứt phá, đóng góp vào mục tiêu chung đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển”, bà An bày tỏ.

Khu công nghệ cao Hòa Lạc sẽ tiếp tục được đầu tư, mở rộng và nâng tầm, hướng tới trở thành khu đô thị khoa học công nghệ hiện đại.

Theo đó, Khu công nghệ cao Hòa Lạc sẽ tiếp tục được đầu tư, mở rộng và nâng tầm, hướng tới trở thành khu đô thị khoa học công nghệ hiện đại. Với diện tích trên 1.500 ha, Hòa Lạc sẽ là nơi hội tụ của các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu, các viện nghiên cứu, trường đại học, đồng thời phát triển không gian sáng tạo cho startup công nghệ. Thành phố kỳ vọng nơi đây sẽ trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, sản xuất và xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao, tạo dấu ấn trên bản đồ công nghệ khu vực.

Song song với đó, Hà Nội tập trung phát triển khu công nghệ sinh học theo hướng trở thành trung tâm nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa các sản phẩm sinh học. Đây là lĩnh vực đang có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ trong bối cảnh nhu cầu về dược phẩm, công nghệ y sinh, nông nghiệp thông minh ngày càng lớn. Khi đi vào vận hành, khu công nghệ sinh học sẽ không chỉ phục vụ cho Hà Nội mà còn cho cả nước, góp phần đưa Việt Nam bắt kịp xu thế công nghệ y dược tiên tiến trên thế giới.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Nguyên cán bộ Viện công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội cho rằng, Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng có tiềm năng lớn trong công nghệ sinh học, nhất là trong nông nghiệp, y sinh học và vi sinh vật học. Để mô hình khu công nghẹ cao sinh học phát huy hiệu quả, theo chuyên gia Nguyễn Duy Thịnh, Hà Nội cần đồng thời thực hiện nhiều giải pháp. Trước hết, Hà Nội cần có đề án cụ thể cho từng lĩnh vực, từng bước một, đầu tư theo từng lĩnh vực một chứ không đầu tư tràn lan, sẽ mang lại hiệu quả thấp.

“Bên cạnh đó, yếu tố then chốt chính là con người, nguồn lực quyết định sự thành công. Thành phố cần có chính sách đãi ngộ, thu hút đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, kỹ sư công nghệ sinh học chất lượng cao, đồng thời đào tạo thế hệ kế cận có năng lực chuyên môn vững vàng. Nếu kết hợp hài hòa giữa tiềm lực tài chính, hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực tinh hoa, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành trung tâm công nghệ sinh học hàng đầu khu vực trong tương lai", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn Công nghệ CMC, cho rằng, nếu Thành phố muốn trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ hàng đầu khu vực thì cần thay đổi từ cách tư duy đến cách vận hành. Một trong những kiến nghị quan trọng nhất được ông Chính nêu ra là Hà Nội cần tiên phong triển khai mô hình hợp tác “ba nhà”, bao gồm: “Nhà nước, nhà khoa học và doanh nghiệp” ngay tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc.

Đây là cách để kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất, trong đó doanh nghiệp là trung tâm của sáng tạo, nhà khoa học là nhân tố thúc đẩy tri thức, còn Nhà nước đóng vai trò kiến tạo chính sách, định hướng và dẫn dắt. Nếu xây dựng được mô hình hợp tác ba bên này một cách hiệu quả, thì đây sẽ là nền tảng bền vững để Hà Nội giữ chân nhân tài, đồng thời tạo ra động lực tăng trưởng mới cho cả khu vực.