Hà Nội quyết liệt rà soát, xử lý việc chậm và trốn đóng bảo hiểm xã hội

Khai thác dữ liệu để phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm

BHXH thành phố Hà Nội vừa tổ chức buổi làm việc với các đơn vị, doanh nghiệp về việc tham gia BHXH, BHYT cho người lao động năm 2025. Thành phần tham dự là Thủ trưởng đơn vị/Giám đốc Công ty cùng cán bộ làm công tác kế toán hoặc công tác tổ chức nhân sự thuộc các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn 5 phường (thuộc quận Hà Đông cũ).

Cán bộ BHXH thành phố Hà Nội làm việc trực tiếp với cán bộ của doanh nghiệp, đơn vị về việc tham gia BHXH, BHYT cho người lao động năm 2025.

Theo ông Ngô Trung Tứ - Phó Trưởng phòng Quản lý thu và phát triển người tham gia: Căn cứ dữ liệu do cơ quan Thuế cung cấp, BHXH thành phố Hà Nội đã có Thông báo số 138/TB-BHXH ngày 28/7/2025 về việc đề nghị các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn 5 phường (thuộc quận Hà Đông cũ) đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) cho người lao động thuộc đối tượng tham gia (nếu có). Tuy nhiên, đến nay vẫn còn có đơn vị chưa chấp hành hoặc chấp hành chưa đầy đủ, chưa lập danh sách tham gia BHXH, BHYT cho người lao động hoặc chưa gửi báo cáo giải trình kèm hồ sơ về BHXH Thành phố theo quy định.

Theo đó, để đẩy nhanh công tác rà soát, khai thác, phát triển người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc thông qua việc chia sử dữ liệu giữa các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố Hà Nội, nhất là tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, trách nhiệm của đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội về việc chấp hành chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, thuế đến các đơn vị trên địa bàn Thành phố, các đơn vị sử dụng lao động đã phối hợp với cán bộ chuyên quản thu BHXH lập biên bản làm việc; xác định số người thuộc đơn vị phải tham gia BHXH, BHYT, BHTN và hướng dẫn đơn vị tham gia BHXH theo quy định,... Trường hợp đơn vị có người thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN bắt buộc mà không thực hiện, cơ quan BHXH sẽ tiến hành thanh tra, đề xuất các cơ quan Nhà nước thanh tra, xử phạt theo quy định.

Tăng mức xử phạt, có thể bị truy cứu hình sự

Làm việc với các doanh nghiệp, Phó Trưởng phòng Quản lý thu và phát triển người tham gia BHXH Thành phố Ngô Trung Tứ đã truyền đạt một số nội dung cơ bản cần lưu ý về các nhóm đối tượng thuộc diện phải tham gia BHXH theo Luật BHXH, Luật BHYT, Nghị định hướng dẫn về BHXH, BHYT có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025.

Cụ thể: Căn cứ Luật BHXH, Luật BHYT, Luật việc làm, Luật An toàn vệ sinh lao động: Người sử dụng lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN bắt buộc bao gồm: Cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; cơ quan Đảng, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, hộ kinh doanh, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.

Như vậy, đối với các doanh nghiệp có thuê mướn, sử dụng lao động theo Hợp đồng lao động (HĐLĐ) hoặc người quản lý doanh nghiệp có hưởng tiền lương hoặc hưởng tiền lương sẽ phải đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN bắt buộc theo quy định.

Người lao động làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, hợp đồng theo mùa vụ, hoặc theo một công việc nhất định từ đủ 1 tháng trở lên thuộc tham gia BHXH bắt buộc kể cả trường hợp người lao động là người sử dụng lao động thỏa thuận bằng văn bản giao kết nhưng có trả lương; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương của một bên, làm việc có thời gian hoặc không thời gian xác định, gồm: Thành viên Hội đồng quản trị công ty cổ phần, thành viên Hội đồng thành viên Công ty TNHH, chủ tịch công ty, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, người đại diện vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp có hưởng tiền lương hoặc không hưởng tiền lương trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh.

Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHXH từ tháng 7/2025 và một số đối tượng khác.

“Luật BHXH năm 2024 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT năm 2024 đã làm rõ và tăng cường xử lý các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT nhằm bảo vệ tối đa các quyền lợi an sinh thiết thân của người lao động”, Phó Trưởng phòng Quản lý thu và phát triển người tham gia BHXH Hà Nội thông tin thêm.

Theo đó: Chậm đóng BHXH, BHYT là hành vi chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền BHXH, BHYT kể từ sau ngày đóng BHYT chậm nhất; không lập danh sách hoặc lập không đầy đủ người lao động thuộc diện tham gia BHXH, BHYT trong thời gian 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định.

Trốn đóng BHXH, BHYT là hành vi người sử dụng lao động không lập danh sách hoặc lập danh sách không đầy đủ số người phải tham gia BHXH, BHYT sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định; không đóng hoặc đóng không đầy đủ số tiền đã đăng ký BHXH, BHYT sau 60 ngày kể từ ngày đóng BHXH, BHYT chậm nhất theo quy định và đã được cơ quan có thẩm quyền đôn đốc theo quy định.

Ông Ngô Trung Tứ cũng cho biết thêm, theo quy định tại Điều 40, 41 của Luật BHXH năm 2024 và Điều 49 của Luật BHYT năm 2024, các chế tài xử lý được tăng cường và cụ thể hóa so với Luật BHXH, Luật BHYT hiện hành: Đối với hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT: Bắt buộc phải nộp đủ số tiền chậm đóng, trốn đóng; nộp thêm số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHYT chậm đóng, trốn đóng và số ngày chậm đóng, trốn đóng vào Quỹ BHXH, BHYT; bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật, cũng như không được xét tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.

Đáng chú ý, riêng với hành vi trốn đóng, người sử dụng lao động còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Đây là điểm mới, thể hiện rõ sự nghiêm khắc trong công tác quản lý Nhà nước về BHXH, BHYT.