Hà Nội đề xuất tăng mạnh mức phạt vi phạm phòng cháy chữa cháy: Cần thiết và đúng thẩm quyền

Tại Hội nghị, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Ky - Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội trình bày báo cáo tóm tắt dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị quyết. Ông cho biết, thời gian qua, thực hiện các quy định pháp luật về PCCC và cứu nạn cứu hộ (CNCH), Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố đã chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các công trình, cơ sở vi phạm.

Quang cảnh Hội nghị.

Từ năm 2022 đến nay, các đơn vị chức năng đã tổ chức 220.246 lượt kiểm tra an toàn PCCC, phát hiện và kiến nghị khắc phục 273.649 tồn tại, vi phạm; xử lý 15.634 hành vi vi phạm, phạt 7.159 tổ chức và 7.930 cá nhân với tổng số tiền hơn 159 tỷ đồng; đồng thời tạm đình chỉ hoặc đình chỉ hoạt động 4.412 cơ sở. Song song với đó, thành phố Hà Nội cũng triển khai nhiều biện pháp ngăn ngừa vi phạm như công khai danh tính công trình vi phạm, yêu cầu ngừng cung cấp điện, nước cho các cơ sở không đảm bảo PCCC, và chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra đối với các vụ việc có dấu hiệu hình sự.

Những nỗ lực này cho thấy quyết tâm của thành phố trong việc siết chặt kỷ cương, nâng cao hiệu quả quản lý PCCC, nhất là trong bối cảnh tình hình cháy nổ diễn biến phức tạp. Trong gần 4 năm qua, Hà Nội đã xảy ra 3.403 vụ cháy và 5 vụ nổ, khiến 146 người thiệt mạng, 106 người bị thương, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự, đời sống và phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Thiếu tướng Nguyễn Hồng Ky cho biết, Nghị định số 106/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC và CNCH là cơ sở pháp lý quan trọng. Tuy nhiên, sau hơn 4 tháng thực hiện, nhiều quy định về mức phạt vẫn chưa đủ sức răn đe. Trong tổng số hơn 180 hành vi vi phạm được quy định, chỉ có khoảng 20 hành vi được nâng mức phạt, còn lại hơn 160 hành vi (chiếm gần 89%) vẫn giữ nguyên mức xử phạt như trước. Điều này khiến các mức phạt chưa tương xứng với mức sống, thu nhập và hậu quả do vi phạm gây ra trên địa bàn Hà Nội.

Thiếu tướng Nguyễn Hồng Ky - Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội trình bày báo cáo tóm tắt dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị quyết.

Thực tế cho thấy, nhiều chủ cơ sở chấp nhận nộp phạt để tiếp tục vi phạm, bởi lợi nhuận thu được cao hơn mức xử phạt. Tình trạng này kéo dài đã ảnh hưởng đến hiệu lực quản lý nhà nước và làm gia tăng nguy cơ cháy nổ. Do đó, việc ban hành Nghị quyết riêng cho Thủ đô theo thẩm quyền của HĐND Thành phố là hết sức cần thiết và đúng quy định của Luật Thủ đô.

Dự thảo Nghị quyết gồm 2 Điều và 4 phụ lục quy định cụ thể các hành vi áp dụng mức tiền phạt cao hơn so với Nghị định 106. Theo đó, 82 hành vi sẽ bị phạt gấp 2 lần; 42 hành vi phạt 1,6 lần; 9 hành vi phạt 1,5 lần và 6 hành vi phạt 1,2 lần so với quy định hiện hành. Việc tăng mức xử phạt này được kỳ vọng sẽ tăng tính răn đe, ngăn ngừa vi phạm tái diễn và bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của người dân.

Phát biểu tại Hội nghị, PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ, nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, cho rằng việc ban hành Nghị quyết là cần thiết, thể hiện quyết tâm của Thành phố trong việc khắc phục những tồn tại kéo dài. Ông nêu rõ, mặc dù Hà Nội đã có nhiều nỗ lực, song tình hình vi phạm PCCC vẫn diễn biến phức tạp, năm sau cao hơn năm trước.

Cụ thể, năm 2023, Thành phố phát hiện và xử lý 2.929 trường hợp vi phạm, xử phạt 1.274 tổ chức và 1.656 cá nhân với tổng số tiền hơn 40,8 tỷ đồng. Đến năm 2024, con số vi phạm tăng lên 4.881 trường hợp, xử phạt 1.586 tổ chức và 3.294 cá nhân, thu hơn 35,6 tỷ đồng tiền phạt. Tuy nhiên, mức xử phạt hiện hành vẫn chưa đủ sức răn đe, trong khi Hà Nội là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế và văn hóa của cả nước, nơi mỗi vụ cháy nổ đều gây tác động xã hội rất lớn.

PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ, nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội tham gia góp ý kiến tại Hội nghị.

Đồng quan điểm, TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam khẳng định dự thảo Nghị quyết có đủ cơ sở chính trị và pháp lý để HĐND thành phố Hà Nội ban hành, phù hợp với Luật Thủ đô và thực tiễn quản lý. Ông đánh giá cao quá trình xây dựng Nghị quyết đã được thực hiện bài bản, khoa học và đúng trình tự, đồng thời đề nghị làm rõ hơn thẩm quyền xử phạt để thuận tiện cho quá trình thực hiện và giám sát.

Bên cạnh đó, TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm cũng kiến nghị quy định rõ trách nhiệm của chính quyền cấp xã, tăng cường vai trò giám sát của cộng đồng, trong đó có doanh nghiệp, tổ dân phố và các hộ gia đình, nhằm đảm bảo tính khả thi và minh bạch trong tổ chức thực hiện.

Tại Hội nghị, nhiều chuyên gia đồng tình rằng, việc ban hành Nghị quyết riêng của HĐND thành phố Hà Nội về tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC là bước đi đúng đắn, góp phần cụ thể hóa Luật Thủ đô, đồng thời tăng cường công cụ pháp lý cho lực lượng chức năng trong công tác phòng ngừa, xử lý vi phạm.

Chuyên gia góp ý vào dự thảo Nghị quyết tại Hội nghị,

Theo các chuyên gia, Nghị quyết sau khi ban hành không chỉ là biện pháp hành chính đơn thuần, mà còn mang ý nghĩa nâng cao ý thức trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân và toàn xã hội đối với công tác PCCC - lĩnh vực có tác động trực tiếp đến an toàn của người dân và sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Phát biểu kết luận Hội nghị, đại diện Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội khẳng định sẽ tổng hợp đầy đủ các ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học và đại biểu để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, trình HĐND thành phố Hà Nội xem xét thông qua trong kỳ họp tới. Nghị quyết này, khi được ban hành và triển khai thực hiện, được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển mạnh mẽ trong công tác PCCC, góp phần bảo đảm an toàn cho người dân và trật tự, kỷ cương đô thị của Thủ đô Hà Nội.