Hà Nội chú trọng nâng cao chất lượng dân số

Hiện nay, thành phố Hà Nội vẫn duy trì được mức sinh thay thế, đang trong thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”, tuy nhiên những năm gần đây, số sinh toàn Thành phố đang có xu hướng giảm.

Từ năm 2020 trở lại đây, ước tính toàn thành phố Hà Nội, số trẻ sinh ra mỗi năm giảm từ 3.000 - 5.000 trẻ/năm. Tỷ số giới tính khi sinh đã được kiểm soát, giảm dần hàng năm, nhưng vẫn còn cao so với quy luật tự nhiên do nhiều nơi một bộ phận nhân dân vẫn chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề bởi các định kiến giới.

Hà Nội đa dạng các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao chất lượng dân số.

Nhiều cặp vợ chồng lười sinh con một phần do áp lực về cuộc sống, kinh tế; nhiều bạn trẻ có xu hướng kết hôn, sinh con muộn,... Nguy cơ mức sinh thấp làm lực lượng lao động thiếu hụt, tăng tốc độ già hóa dân số.

Hà Nội là một trong những tỉnh, thành phố sớm triển khai các hoạt động nâng cao chất lượng dân số Thủ đô. Từ năm 2021, Thành ủy Hà Nội đã triển khai Chương trình 08/TTr-TU về “Phát triển hệ thống an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của nhân dân Thủ đô giai đoạn 2021-2025”, trong đó triển khai mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế. Ngày 31/1/2025, Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố đã ban hành Kế hoạch số 30/KH-UBND về thực hiện chương trình điều chỉnh mức sinh đến năm 2030 trên địa bàn Thành phố.

Mục tiêu chung của Thành phố là duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn Thành phố; phấn đấu 100% quận, huyện, thị xã đạt mức sinh thay thế góp phần thực hiện thành công Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 và đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Mục tiêu cụ thể đến năm 2030: Tổng tỷ suất sinh toàn Thành phố đạt mức 2,1 con/phụ nữ; phấn đấu 100% các xã, phường đạt mức sinh thay thế.

Sở Y tế ban hành Kế hoạch số 848/KH-SYT ngày 28/2/2025 về triển khai thực hiện Chương trình Điều chỉnh mức sinh giai đoạn đến năm 2030 trên địa bàn thành phố Hà Nội; các xã, phường xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện các hoạt động theo kế hoạch Thành phố: tổ chức các hoạt động truyền thông cung cấp thông tin về hệ lụy của vấn đề mức sinh thấp; truyền thông, vận động nam, nữ thanh niên không kết hôn muộn, kết hôn trước tuổi 30, không sinh con muộn và sinh đủ 2 con trước 35 tuổi...

Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội đã tham mưu Sở Y tế triển khai các hoạt động chuyên môn công tác dân số đến các xã, phường triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án Mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh tật, trước sinh và sơ sinh; tổ chức triển khai các hoạt động chuyên môn kỹ thuật về sàng lọc trước sinh và sơ sinh tại các cơ sở y tế, bệnh viện trong và ngoài công lập trên địa bàn Thành phố, các Trung tâm y tế, Trung tâm sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội; thông báo kết quả cho gia đình trẻ được sàng lọc sơ sinh; tư vấn, quản lý, theo dõi các ca nguy cơ cao tại cộng đồng, do đó đã hạn chế số trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh và mắc các bệnh chuyển hóa bẩm sinh.

Thông qua các hoạt động truyền thông và nhiều hoạt động khác, năm 2025, Hà Nội phấn đấu mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

Cùng với đó, xây dựng kế hoạch các lớp tập huấn nâng cao năng lực trong thực hiện sàng lọc trước sinh và sơ sinh; tổ chức các cuộc tuyên truyền, vận động, nói chuyện chuyên đề về Luật hôn nhân và gia đình, tầm soát, chẩn đoán sàng lọc trước sinh và sơ sinh; tuyên truyền kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản,...

Nhiều mô hình nâng cao chất lượng dân số được Hà Nội triển khai hiệu quả, nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân như: Mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng; mô hình tư vấn và khám sức khỏe trước kết hôn; mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên; phối hợp với các bệnh viện Trung ương, đơn vị y tế trên địa bàn tổ chức triển khai các hoạt động kỹ thuật về sàng lọc trước sinh và sơ sinh.

Đồng thời mở rộng, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động chuyên môn kỹ thuật tại Trung tâm chẩn đoán trước sinh và sàng lọc sơ sinh - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội; hàng năm tổ chức biểu dương trẻ em gái chăm ngoan học giỏi trong các gia đình sinh con một bề là gái thực hiện tốt chính sách dân số và tổ chức các tụ điểm tuyên truyền về mất cân bằng giới tính khi sinh...

Ông Vũ Duy Hưng, Chi cục trưởng Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội cho biết những tháng cuối năm, Chi cục tiếp tục thực hiện hiệu quả các hoạt động nâng cao chất lượng dân số theo đúng Kế hoạch, Đề án của UBND Thành phố đã phê duyệt. Trong đó, tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao trách nhiệm và tăng cường sự phối hợp của các ngành, đoàn thể; đẩy mạnh tuyên truyền vận động, lồng ghép các nội dung truyền thông về dân số phù hợp đặc thù của từng ban, ngành, đoàn thể góp phần tạo đồng thuận trong thực hiện chính sách dân số, chuyển trọng tâm từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển…

Theo ông Vũ Duy Hưng, năm 2025, Hà Nội phấn đấu mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; chú trọng giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số.

Các chỉ tiêu cụ thể gồm giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên: 0,15 % so với năm 2024; tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ 89 %; tỷ lệ sàng lọc trước sinh 4 bệnh (% số bà mẹ mang thai) 85%; tỷ lệ sàng lọc sơ sinh 5 bệnh (% số trẻ sơ sinh ) 90%; tỷ số giới tính khi sinh (số trẻ trai/100 trẻ gái) không quá 110; tỷ lệ cặp nam, nữ được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn 85%; số người áp dụng biện pháp tránh thai mới 416.950 người.