Nghệ An: Nỗ lực đẩy lùi bệnh tan máu bẩm sinh, nâng cao chất lượng dân số

Bác sĩ Trung tâm Huyết học - Truyền máu tỉnh Nghệ An thăm khám cho bệnh nhi mắc bệnh Thalassemia.

Hơn 400 người bị mắc Thalassemia

Thalassemia là một bệnh có tính chất di truyền do bệnh nhân nhận gen bệnh từ cả bố và mẹ. Bệnh có hai biểu hiện nổi bật là thiếu máu và ứ sắt trong cơ thể nên bệnh nhân phải điều trị suốt đời, nếu không được điều trị thường xuyên, đầy đủ sẽ có nhiều biến chứng nghiêm trọng như thiếu máu mãn tính, chậm phát triển về thể chất và trí tuệ, mắc các bệnh về nội tiết, tim mạch, tiêu hóa,… ảnh hưởng đến học tập, lao động và chất lượng cuộc sống. Đây là một trong những căn bệnh đã và đang gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tương lai giống nòi. Một trong những nguyên nhân chính của bệnh Thalassemia là do kết hôn cận huyết thống hoặc trong gen của bố mẹ đã có mầm bệnh.

Ông Nguyễn Văn Nam - Phó Giám đốc Sở Y tế Nghệ An cho biết, hiện ở Nghệ An có khoảng hơn 400 người bị mắc Thalassemia, đây là số bệnh nhân được phát hiện và đang điều trị tại một số bệnh viện. Bệnh nhân chủ yếu là người dân tộc thiểu số, tỷ lệ dân tộc có bệnh nhiều nhất là Thổ và Thái, tập trung chủ yếu ở các huyện: Quỳ Hợp, Quỳ châu, Quế Phong và Tương Dương... Thực tế ở cộng đồng, chủ yếu là ở vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi cao, số lượng bệnh nhân chưa được phát hiện khá lớn. Điều đó cho thấy, chưa có đánh giá cụ thể thực trạng bệnh nhân mắc Thalassemia tại Nghệ An.

Việc xác định nguyên nhân, phát hiện sớm, phòng bệnh được đặt ra như một giải pháp có ý nghĩa lớn trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe trẻ em, nâng cao chất lượng dân số ở hiện tại và tương lai. Theo chia sẻ của các bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị bệnh Thalassemia, có thể phòng bệnh hiệu quả tới 90 - 95% bằng các biện pháp như: khám sức khoẻ trước khi kết hôn để xác định xem cá nhân có mang gen bệnh hay không, từ đó giúp cho họ có sự lựa chọn đúng đắn về hôn nhân cũng như quyết định mang thai; thực hiện xét nghiệm tầm soát và chẩn đoán gen đột biến trong giai đoạn thai kỳ để có quyết định sinh đẻ nhằm sinh ra những đứa con không mắc bệnh Thalassemia.

Các em học sinh ở huyện Con Cuông hưởng ứng ngày Thalassemia Thế giới.

Trong những năm qua, ngành Y tế Nghệ An đã tổ chức các hoạt động truyền thông thường xuyên và bề nổi quy mô toàn tỉnh về Thalassemia, đặc biệt tập trung tuyên truyền ở các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa - nơi có nhiều người mắc bệnh. Cụ thể như: Tổ chức truyền thông “Tăng cường phổ cập thông tin và tiếp cận dịch vụ về bệnh Thalassemia để góp phần nâng cao chất lượng giống nòi Việt” tại huyện Con Cuông; tập huấn cho cán bộ y tế - dân số tuyến cơ sở tại 2 huyện Kỳ Sơn và Quế Phong về kỹ năng tư vấn cũng như các kiến thức cơ bản về bệnh Thalassemia; nhiều cuộc truyền thông lồng ghép liên quan đến các nội dung về tan máu bẩm sinh và nâng cao chất lượng dân số được triển khai rộng khắp trên địa bàn dân cư, trong đó chú trọng đề cập đến tầm quan trọng của việc tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán, điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh; nguyên nhân, hệ lụy của bệnh tan máu bẩm sinh đối với cộng đồng và xã hội. Các hoạt động truyền thông góp phần quan trọng trong việc giảm thiểu và ngăn ngừa bệnh Thalassemia trên địa bàn.

Mặc dù ngành Y tế nỗ lực truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của lãnh đạo Đảng, Chính quyền, Đoàn thể các cấp, các chức sắc tôn giáo, những người có uy tín trong cộng đồng, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, nam nữ thanh niên sắp kết hôn…, tuy nhiên, vẫn còn “khoảng trống” trong công tác truyền thông về Thalassemia khi mà nhiều người dân nghe khái niệm này vẫn còn xa lạ, thậm chí ngay cả một số bộ phận cán bộ cũng chưa hiểu hết về bệnh.

Chung tay hành động

Hưởng ứng Ngày Thalassemia Thế giới (8/5), năm nay với chủ đề: “Chung tay phòng bệnh tan máu bẩm sinh vì sức khỏe cộng đồng và tương lai đất nước”, ngành Y tế tỉnh Nghệ An đã và đang triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm giảm thiểu và ngăn ngừa Thalassemia.

Trong đó, Trung tâm Huyết học Truyền máu tỉnh là đơn vị nòng cốt trong chẩn đoán và điều trị bệnh Thalassemia. Bệnh viện Sản Nhi tỉnh cũng đã ứng dụng hiệu quả phương pháp truyền thải sắt hiện đại, giúp bệnh nhân cải thiện sức khỏe rõ rệt, hạn chế tác dụng phụ so với các phương pháp cũ, đồng thời giảm chi phí và thời gian đi lại cho người bệnh. Đặc biệt, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa tỉnh - tuyến cuối khu vực Bắc Trung Bộ đã nhiều năm triển khai hiệu quả công tác chẩn đoán và điều trị Thalassemia. Nhờ những nỗ lực đó, Nghệ An đang trở thành địa chỉ tin cậy trong khu vực về chẩn đoán, điều trị, tư vấn và phòng ngừa Thalassemia, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng dân số.

Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Nghệ An Nguyễn Văn Nam chia sẻ về thực trạng và các giải pháp giảm thiểu, ngăn ngừa Thalassemia trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Văn Nam - Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Nghệ An cho biết, thời gian tới, cùng với việc nâng cao chất lượng điều trị, chăm sóc tốt hơn sức khoẻ người bệnh Thalassemia, Sở Y tế tiếp tục chỉ đạo các phòng chuyên môn, các đơn vị y tế đẩy mạnh hoạt động truyền thông về bệnh Thalassemia tại các địa bàn trọng điểm. Trong đó, trọng tâm là tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế tuyến cơ sở về kiến thức bệnh học, kỹ năng tư vấn và truyền thông hiệu quả trong cộng đồng; khảo sát, đánh giá nhận thức của người dân, học sinh và cán bộ y tế về bệnh Thalassemia; thực hiện xét nghiệm sàng lọc cho gần 500 giáo viên và học sinh lớp 11 Trường THPT Quỳ Châu.

Đáng chú ý, cuộc thi “Chuyện chưa kể về Thalassemia - Hành trình sự sống” sẽ được triển khai rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội và các kênh truyền thông nhằm lan tỏa thông điệp phòng bệnh, nâng cao ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc chăm sóc sức khỏe, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật, bảo vệ hạnh phúc gia đình và nâng cao chất lượng dân số. Đặc biệt, việc đưa các hoạt động phòng chống bệnh tan máu bẩm sinh vào Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là bước tiến quan trọng, góp phần đẩy lùi căn bệnh này trên địa bàn Nghệ An nói riêng và cả nước nói chung.

Bên cạnh những nỗ lực của ngành Y tế, rất cần sự quan tâm của chính quyền các cấp, sự chung tay vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể và hơn hết là sự chủ động nâng cao ý thức phòng bệnh của mỗi người dân để đẩy lùi Thalassemia.