Giải quyết kiến nghị của cử tri: Cần giải thích cụ thể, rõ ràng và dễ hiểu

Ngày 9/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH Hải Phòng) đánh giá trong kỳ này các bộ, ngành đã trả lời kiến nghị đạt 97,3%, một tỷ lệ rất cao, thể hiện sự nghiêm túc của Chính phủ trong phối hợp với Quốc hội giải quyết các ý kiến của cử tri.

Nhiều bộ, ngành đã hoàn thành 100% việc trả lời như là Bộ Công an; Bộ Công Thương; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Một số kiến nghị lớn đã được giải quyết bằng văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, qua báo cáo và các phụ lục cũng cho thấy mặc dù tỷ lệ trả lời kiến nghị cao nhưng chất lượng giải quyết nhiều kiến nghị của cử tri còn chưa thực sự đạt yêu cầu.

Đó là trả lời nhiều nhưng giải quyết thực chất còn thấp. Trong số hơn 1472 kiến nghị thì chỉ 11,9% được giải quyết bằng ban hành văn bản, chỉ 14,1% được giải quyết bằng thanh tra, kiểm tra, xử lý thực tế, 74% kiến nghị, tương đương với hơn 1000 kiến nghị chỉ dừng ở mức giải trình và cung cấp thông tin.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH Hải Phòng). (Ảnh: Quốc hội)

“Điều này cho thấy nhiều kiến nghị chưa được xử lý đến nơi, đến chốn và chưa tạo ra sự thay đổi thực tế cử tri mong muốn. Trên thực tế khi gửi các kiến nghị đến các cơ quan chức năng, người dân không mong muốn một bản giải trình dài mà họ cần 1 giải pháp rõ ràng cho những vấn đề họ đang gặp vướng mắc”, bà Nga nói.

Bên cạnh đó, vẫn còn những kiến nghị kéo dài qua nhiều kỳ họp. Đáng chú ý, đây đều là những kiến nghị ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu người dân như việc chậm ban hành danh mục ngành nghề đặc thù trong giáo dục, việc chưa sửa đổi Nghị định 84 và Thông tư 22 về đánh giá học sinh hay là chính sách hỗ trợ giáo viên mầm non nghỉ công tác…

Tình trạng chậm ban hành văn bản dưới luật, dẫn tới tình trạng là chính sách đã có nhưng chưa thực hiện được cũng vẫn còn, ví dụ như định mức kinh tế kỹ thuật của Bộ Y tế phải áp dụng từ 1/1/2025 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn tất, hay nhiều văn bản hướng dẫn Luật Công nghệ cao vẫn còn chậm được ban hành.

Vì vậy, bà Nga đề nghị chuyển từ trả lời sang giải quyết, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành không sử dụng lại các mẫu trả lời chung.

“Cử tri phản ánh rất nhiều kiến nghị gửi đến các bộ, ngành được trả lời rất chung chung và nặng về trích dẫn, nhắc lại các văn bản, các quy định, trong khi người dân thực sự cần những hướng dẫn, giải thích cụ thể, rõ ràng và dễ hiểu”, nữ đại biểu cho biết.

Đồng thời, các bộ, ngành cần lập lộ trình cụ thể với các kiến nghị chậm nhiều kỳ họp được nêu trong báo cáo và trong phụ lục. Phải có thời hạn, thời điểm cụ thể trong việc hoàn thành giải quyết kiến nghị của cử tri và không để kéo dài sang các nhiệm kỳ sau.

Cần ưu tiên giải quyết nhóm kiến nghị tác động lớn đến người dân, đặc biệt là các nhóm vấn đề về giáo dục và đào tạo, nông nghiệp, tôn giáo, tín ngưỡng và các chính sách an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, công khai định kỳ tiến độ giải quyết kiến nghị, đề nghị hàng quý công bố kết quả thực hiện và vấn đề nào xử lý chậm phải nêu rõ tên bộ chậm, thời gian và lý do chậm giải quyết.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn ĐBQH An Giang). (Ảnh: Quốc hội)

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn ĐBQH An Giang) đề cập đến bất cập trong quy định về nhuận bút của các cơ quan báo chí. Theo bà, trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy, sáp nhập các cơ quan báo chí, cạnh tranh với truyền thông số, cùng với đó là cơ chế tự chủ đang đặt ra rất nhiều những khó khăn, thách thức đối với các cơ quan báo chí, nhất là báo và phát thanh truyền hình tại địa phương.

Báo chí bên cạnh thông tin còn là phản biện, là ngăn chặn những thông tin sai lệch, là định hướng, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Một tác phẩm báo chí ngày nay đòi hỏi cả một chuỗi kỹ năng đa nền tảng, đa phương tiện, đa loại hình và một phóng viên phải mang theo cả 1 tòa soạn trên vai.

Trong khi đó, Nghị định số 18 của Chính phủ quy định về chế độ nhuận bút trong lĩnh vực báo chí, xuất bản qua 10 năm triển khai thực hiện đã bộc lộ ngày càng rõ hơn những bất cập như không phân biệt rõ cơ chế chi trả nhuận bút cho các tác phẩm hình thành từ những nguồn tài chính khác nhau. Đặc biệt, với mức thù lao quy định đã quá lỗi thời so với tình hình thực tế hiện nay, dẫn đến các cơ quan báo chí khó thu hút và giữ chân được nguồn nhân lực chất lượng cao.

Một khó khăn nữa đặt ra cho các cơ quan báo chí địa phương là Thông tư số 05 của Bộ Thông tin truyền thông hướng dẫn việc xây dựng, thẩm định và ban hành định mức kinh tế kỹ thuật, dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước trong lĩnh vực báo chí được ban hành ngày 14/6/2024.

Nhưng hiện không thể triển khai thực hiện được, do không còn phù hợp về thẩm quyền khiến cho các địa phương chưa có cơ chế đặt hàng, tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu đối với các cơ quan báo chí.

“Luật Báo chí (sửa đổi) được ban hành chỉ là bước đầu và vẫn còn rất nhiều các văn bản dưới luật khác. Thực tế đặt ra đòi hỏi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần nhanh chóng tham mưu cho Chính phủ sửa đổi Nghị định số 18 và điều chỉnh thẩm quyền thực hiện Thông tư số 05 cho phù hợp hơn với tình hình thực tiễn, tạo điều kiện, tạo động lực cho các cơ quan báo chí, truyền thông nỗ lực vươn lên để hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ chính trị được giao trong bối cảnh tình hình mới”, đại biểu nêu rõ.