Dứt khoát từ bỏ tư duy “không biết mà vẫn quản” trong xây dựng pháp luật

Phát biểu kết luận tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Đổi mới tư duy xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc nêu rõ, thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Nước ta đã hình thành hệ thống pháp luật tương đối đồng bộ, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận, cơ bản điều chỉnh tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội; tạo nền tảng pháp lý để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước.

Tuy nhiên, đúng như các báo cáo và các ý kiến phát biểu tại Hội thảo, công tác xây dựng và thi hành pháp luật vẫn còn không ít hạn chế, bất cập. Một số chủ trương, định hướng lớn của Đảng chưa được thể chế hóa kịp thời, đầy đủ. Chất lượng pháp luật chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn.

Tổ chức thi hành pháp luật vẫn là khâu yếu. Bối cảnh đó, cùng với yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đang đặt ra đòi hỏi cấp thiết phải đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, góp phần tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc.

Theo Trưởng ban Nội chính Trung ương, các báo cáo khoa học trình bày tại Hội thảo và ý kiến thảo luận của các đại biểu đã tiếp tục làm rõ các định hướng, giải pháp đổi mới công tác xây dựng, thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Đó là đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật phục vụ phát triển đất nước chưa bao giờ được đặt ra cấp bách như ngày hôm nay. Chúng ta cần xây dựng thành công thể chế có chất lượng cao, thể chế có sức cạnh tranh quốc tế, thu hút nhân tài, giải phóng nguồn lực, tận dụng các cơ hội phát triển với phương châm hài hòa lợi ích, rủi ro cùng chia sẻ.

Trong tháng 2 vừa qua, Quốc hội đã ban hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi với nhiều nội dung mang tính đổi mới căn bản. Đây là công cụ rất quan trọng để đổi mới công tác xây dựng pháp luật hiện nay, từ đó, tạo tiền đề nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật.

Tuy nhiên, đổi mới quy trình là yếu tố rất quan trọng nhưng chưa đủ để giải quyết triệt để tình trạng thể chế đang được xem là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”. Để khắc phục hạn chế này, đổi mới toàn diện công tác xây dựng và thi hành pháp luật, trong đó, trọng tâm là đổi mới tư duy, có cơ chế đầu tư vượt trội về con người, hạ tầng và tài chính cho công tác xây dựng và thi hành pháp luật là điều cần thiết.

Trưởng ban Nội chính Trung ương cũng nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, phát huy cao độ tính Đảng trong xây dựng và thi hành pháp luật. Trong đó, thống nhất xác định việc lãnh đạo thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng thành pháp luật và lãnh đạo công tác thi hành pháp luật để bảo đảm thượng tôn Hiến pháp, pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của các cấp uỷ, tổ chức đảng.

Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng thành pháp luật. Thực hiện nghiêm các quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, “lợi ích nhóm” trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Toàn cảnh Hội thảo.

Đồng thời, đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật. Tư duy xây dựng pháp luật mà các cơ quan tham mưu, mỗi cán bộ tham mưu xây dựng chính sách, pháp luật cần được trang bị để phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới phải là tư duy kiến tạo phát triển, tận dụng mọi cơ hội phát triển của đất nước, khơi thông, huy động mạnh mẽ mọi nguồn lực của xã hội cho sự phát triển bứt phá của đất nước, vì hạnh phúc của Nhân dân.

“Phải đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng “vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển”, dứt khoát từ bỏ tư duy “không biết mà vẫn quản”, “không quản được thì cấm”, “người dân và doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm”; đề cao phương pháp “quản lý theo kết quả”, chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát”, ông Phan Đình Trạc nêu rõ.

Theo Trưởng ban Nội chính Trung ương, phải đổi mới tư duy trong công tác thi hành pháp luật theo hướng phát huy cao độ tinh thần phục vụ nhân dân, tư duy kiến tạo phát triển, hành động vì lợi ích chung trong đội ngũ cán bộ, công chức, trong các cơ quan thực thi pháp luật.

Ưu tiên bảo đảm hiệu quả thi hành pháp luật trước hết là trong các lĩnh vực thúc đẩy phát triển kinh tế, các lĩnh vực liên quan trực tiếp tới đời sống dân sinh. Gắn kết xây dựng và thi hành pháp luật, trong đó, đề cao tổng kết thực tiễn thi hành pháp luật, thường xuyên đánh giá hiệu quả thi hành pháp luật.

Cùng với đó, phải tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật, tập trung xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, liêm chính, không tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, trước hết là trong cán bộ, đảng viên và các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

Thường xuyên đánh giá hiệu quả pháp luật sau ban hành; chủ động phát hiện, tháo gỡ nhanh nhất những “điểm nghẽn” có nguyên nhân từ các quy định của pháp luật. Tăng cường đối thoại, tiếp nhận, lắng nghe ý kiến, giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc pháp lý của người dân, doanh nghiệp, củng cố niềm tin và đồng thuận xã hội trong thi hành pháp luật...

Khẩn trương tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về nhân lực, hạ tầng, tài chính cho công tác xây dựng pháp luật. Quán triệt quan điểm đầu tư cho xây dựng pháp luật là đầu tư cho phát triển. Nhà nước bảo đảm và ưu tiên nguồn lực để đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật, trang thiết bị làm việc; có cơ chế tài chính và chế độ chính sách đặc thù cho công tác và cán bộ làm công tác pháp chế, xây dựng pháp luật...

Trưởng ban Nội chính Trung ương cũng đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến tâm huyết, trí tuệ của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học, sớm hoàn thiện và gửi kết quả hội thảo đến các cơ quan có thẩm quyền tham khảo trong công tác tham mưu, hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, xây dựng và thực thi pháp luật.