Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát: Chuyên gia chỉ ra bất cập của thị trường bất động sản

Ngày 6/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển”. Tham luận tại Diễn đàn, các chuyên gia đã nêu nhiều kiến nghị thiết thực.

Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Tham luận “Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội”, đại biểu Phan Đức Hiếu, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội khóa XV cho rằng, cần làm rõ giá trị pháp lý của nghị quyết giám sát; đa dạng hình thức, phương thức giám sát kết quả thực thi Nghị quyết giám sát của Quốc hội, để nâng cao trách nhiệm của các đối tượng chịu sự giám sát.

Đại biểu Phan Đức Hiếu cho biết, Quốc hội khóa XV đã quyết định thực hiện quyền giám sát tối cao chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023".

Đại biểu Phan Đức Hiếu. Ảnh: Phạm Thắng

Báo cáo giám sát và Nghị quyết giám sát đã có đánh giá về kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội; phân tích tồn tại, hạn chế, nguyên nhân khách quan, chủ quan.

Nghị quyết của Quốc hội cũng giao Chính phủ thực hiện ngay 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp; giao Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện 14 nhóm nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, có tính trung và dài hạn; nội dung nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, rõ “địa chỉ”, rõ nội dung, rõ thời hạn, đặc biệt là các nhiệm vụ. giải pháp ngay.

Trong đó, tập trung vào công tác hoàn thiện hệ thống pháp luật, triển khai hiệu quả các Chương trình về nhà ở, cơ chế, chính sách cho vay hỗ trợ nhà ở xã hội, các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án bất động sản, phát triển nhà ở xã hội.

Ngay sau khi Nghị quyết được thông qua, Chính phủ đã khẩn trương chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội; triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp, biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường bất động sản. Qua đó, tình hình thị trường bất động sản và nhà ở xã hội đã có những chuyển biến theo chiều hướng tích cực cả về công tác hoàn thiện hệ thống pháp luật và triển khai thi hành pháp luật.

Đại biểu Phan Đức Hiếu mong muốn, trong thời gian tới, thị trường bất động sản sẽ tiếp tục có những chuyển biến tích cực, việc phát triển nhà ở xã hội sẽ đạt được những kết quả mong đợi, góp phần đáp ứng nhu cầu về nhà ở của người dân, bảo đảm an sinh xã hội. Từ đó, khơi thông nguồn lực, phục vụ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm hài hòa về lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Đại biểu Hoàng Văn Cường. Ảnh: Phạm Thắng

Cần được thực hiện thường xuyên, liên tục

Thảo luận tại Diễn đàn, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội) nhìn nhận, giám sát là song hành, đồng hành với quá trình thực thi chính sách, pháp luật để phát hiện kịp thời các vướng mắc, chứ không phải thực thi xong rồi mới giám sát. Chính vì vậy, hoạt động giám sát cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, không chỉ sau khi có vấn đề phát sinh.

Dẫn ví vụ qua giám sát việc thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% (10% xuống còn 8%) trong năm 2022, chúng ta cũng đã tháo gỡ được vướng mắc trong thực hiện chính sách giảm thuế này, đại biểu cho hay, những đơn vị được giám sát thực sự rất cảm ơn giám sát của Quốc hội đã tháo gỡ được những vướng mắc này.

Cũng theo đại biểu Hoàng Văn Cường, Quốc hội đang thực hiện đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, với việc Quốc hội chỉ quy định những nguyên tắc chung trong luật và trao cho Chính phủ quy định chi tiết, giám sát của Quốc hội cũng cần tập trung vào việc giám sát quá trình triển khai, thực hiện phạm vi được trao quyền như thế nào trong thực tế.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, hiện nay, chúng ta đang trong quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, vì vậy, cần tăng cường ứng dụng công nghệ số, kết nối các hệ thống thông tin, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để phát hiện ngay những vấn đề thực tiễn phát sinh để tiến hành giám sát.

TS Trần Du Lịch. Ảnh: Phạm Thắng

Quốc hội có thể “giám sát tại bàn”

Tham gia thảo luận, TS Trần Du Lịch - đại biểu Quốc hội khóa 13 cho biết, ông rất ấn tượng với chủ đề của Diễn đàn là giám sát về nhà nước kiến tạo phát triển và cho rằng, để kiến tạo phát triển thì Nhà nước cần thực hiện cuộc cải cách sâu rộng trong định hướng quản trị quốc gia.

Ông kiến nghị Quốc hội có thể “giám sát tại bàn”, thuê các công ty luật, dùng công nghệ AI và hỗ trợ khác rà soát để tổng hợp, phân loại, phân tích bằng văn bản tất cả hệ thống đang điều chỉnh 5 loại thị trường để khai thông, gồm thị trường hàng hóa, tài chính, bất động sản, lao động và khoa học công nghệ. TS Trần Du Lịch cho rằng, nếu không rà soát lại để minh bạch thì chúng ta không có cơ sở để xây dựng hệ thống khai thông toàn bộ các thị trường này.

Về giám sát thực địa, TS Trần Du Lịch cho rằng hiện nay phải giám sát tình trạng quá trình đô thị hóa là quá trình chuyển đất nông nghiệp thành đất và nhà cửa xây, không ai ở, lãng phí.

“Thị trường bất động sản hiện nay là thị trường không có nhà cho người thu nhập trung bình và thấp. Sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông. Đây là bất cập lớn nhất”, TS Trần Du Lịch nói.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh nhìn nhận, hoạt động giám sát của Quốc hội, nhất là giám sát chuyên đề, trong đó có giám sát thị trường bất động sản và nhà ở xã hội đã đem lại nhiều kết quả.

Cho biết thị trường bất động sản hiện đang thiếu nguồn cung, thiếu nhà ở giá phải chăng cho người thu nhập trung bình, người thu nhập thấp, ông Châu đề nghị có chính sách với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả mọi người mua nhà lần đầu có thể được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn…