Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển

Tham dự Diễn đàn, về phía Quốc hội có: Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Đảng uỷ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Trưởng Ban chỉ đạo tổ chức Diễn đàn; các Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội: Thượng tướng Trần Quang Phương, Nguyễn Khắc Định, Nguyễn Đức Hải, Nguyễn Thị Thanh, Vũ Hồng Thanh, Lê Minh Hoan.

Cùng dự có các đồng chí: Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc hội, Tổng Kiểm toán nhà nước, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội một số tỉnh, thành phố…

Về phía khách mời có: Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Toà án nhân dân tối cao Lê Minh Trí; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; cùng diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Ban, Bộ, ngành, cơ quan ở Trung ương; lãnh đạo các Viện nghiên cứu, Hiệp hội, Trường đại học và các chuyên gia, nhà khoa học.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn nhạnh, đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát, cho thấy sự đổi mới không ngừng hoạt động của Quốc hội; nhằm đánh giá về hoạt động giám sát của Quốc hội thời gian qua, thời gian qua, từ đó có các giải pháp, đề xuất, kiến nghị, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.

Thời gian qua, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Quốc hội các khóa đều rất quan tâm đến công tác giám sát, tiến hành nghiêm túc, chất lượng. Hoạt động giám sát của Quốc hội đã đạt được những kết quả nổi bật.

Cụ thể, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được tăng cường, cơ bản đáp ứng với thực tiễn; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ; các bộ ngành, địa phương, các cơ quan thông tấn, báo chí.

Hoạt động chất vấn đã trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội, thu hút sự quan tâm, theo dõi của Nhân dân. Nội dung chất vấn đã bám sát thực tiễn, “đúng”, “trúng” những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong xã hội. Đặc biệt, có những vấn đề đã được chất vấn nhưng chưa có chuyển biến hoặc chậm chuyển biến thì tiến hành chất vấn lại.

Hoạt động giám sát cũng thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc; đồng thời, làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan chịu sự giám sát, để kịp thời điều chỉnh trong chỉ đạo, điều hành, hoàn thiện chính sách, pháp luật.

Cùng với đó, công tác dân nguyện được đổi mới thực chất, thường xuyên, công khai, kịp thời, đúng thẩm quyền và quy định pháp luật. Tại phiên họp hằng tháng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thảo luận báo cáo về công tác dân nguyện; Quốc hội tiến hành thảo luận Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước; không chỉ báo cáo kết quả giám sát hằng năm, các cơ quan của Quốc hội báo cáo giám sát hằng quý để kịp thời theo dõi, đôn đốc việc ban hành văn bản theo thẩm quyền.

Chiều ngày 5/8, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, rà soát thể chế liên quan đến Chính phủ, Quốc hội, các bộ, ngành, để ban hành đầy đủ các nghị định, thông tư, đồng thời kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện.

Bên cạnh những kết quả nêu trên, theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, trong thực tế, công tác giám sát còn những khó khăn, vướng mắc. Đó là việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên.

Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa thực sự chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để Nhân dân thực hiện quyền giám sát. Cơ chế, điều kiện bảo đảm cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu.

“Đây là những vấn đề cần quan tâm giải quyết, Diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận, có giải pháp để phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa 15 đã ban hành số lượng lớn các luật, Nghị quyết; cùng với những đổi mới trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; yêu cầu quản lý Nhà nước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng đặt ra những vấn đề mới.

Điều đó đặt ra yêu cầu hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội phải đi vào thực chất để giám sát việc các luật đã ban hành thì nghị định, thông tư có được ban hành kịp thời không, có trúng với quy định của luật không. Tới đây, cần chú trọng giám sát thường xuyên và giám sát đột xuất để kịp thời phát hiện và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc…

Ngay sau phát biểu khai mạc của Chủ tịch Quốc hội, Diễn đàn tiến hành thảo luận Phiên chuyên đề thứ nhất: Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.