“Chảy máu chất xám” chưa nguy bằng “lãng phí chất xám”?

Nghiên cứu sinh tiến sĩ ĐH Brandeis (Mỹ) Ngô Di Lân quan điểm, bài toán lớn nhất hiện nay không phải “chảy máu chất xám” mà là “lãng phí chất xám” bởi cứ kêu gọi mọi người về mà không giúp họ dùng hết được năng lực thì cũng chẳng khác gì chảy máu chất xám cả!
chay mau chat xam chua nguy bang lang phi chat xam Ngày càng nhiều hiện tượng “chảy máu chất xám” ra nước ngoài
chay mau chat xam chua nguy bang lang phi chat xam Doanh nghiệp Việt đứng trước thực trạng “chảy máu chất xám”

Cách đây đôi hôm, tôi có may mắn được tham dự một buổi giao lưu thân mật với một số anh chị cán bộ cấp cao ở Việt Nam được cử sang Mỹ theo học một khoá nhằm nâng cao năng lực quản lý.

Buổi trò chuyện rất vui vẻ, sôi nổi chủ yếu xoay quanh đề tài làm thế nào để tránh tình trạng chảy máu chất xám và thu hút người tài về nước. Hai bên trao đổi rất thẳng thắn và vì thẳng thắn nên đến cuối buổi thì cá nhân tôi nhận thấy rằng vấn đề trước mắt không phải là làm thế nào để có thể thu hút được nhân tài về nước mà là làm thế nào để những người đã về rồi hoà nhập với môi trường trong làm việc trong nước.

chay mau chat xam chua nguy bang lang phi chat xam
Tác giả bài viết Ngô Di Lân hiện đang là nghiên cứu sinh tiến sĩ Đại học Brandeis, Hoa Kỳ.

Vì sao vấn đề chảy máu chất xám không phải là vấn đề bức thiết nhất? Vì dù tất cả du học sinh có không muốn về nước đi nữa thì một phần lớn trong số đó vẫn phải về vì không phải ai cũng xin được visa để ở lại làm việc. Điều đó có nghĩa là từ trước đến giờ vẫn có một số lượng tương đối đi du học rồi về nước đi làm chứ không phải ai cũng ở lại nước ngoài hết.

Để không lãng phí chất xám thì trước tiên phải giúp những người này phát huy tối đa năng lực của mình đã, trước khi tính đến chuyện tiếp tục thu hút các đối tượng đang đi làm ở nước ngoài rồi để về nước cống hiến. Còn nếu cứ kêu gọi mọi người về mà không giúp họ dùng hết được năng lực thì cũng chẳng khác gì chảy máu chất xám cả!

Người ta thường nói rằng "cần hai người để nhảy điệu Tango", để có sự hoà nhập giữa những du học sinh mới về nước và những đồng nghiệp từ trước đến giờ chỉ học tập và làm việc ở trong nước cần có sự hợp tác và thiện chí của cả đôi bên chứ không của riêng ai.

Nếu các du học sinh mới về nước có oằn mình lên để thích nghi với môi trường mới mà các đồng nghiệp trong nước không tạo điều kiện thì họ cũng không thể nào hoà mình vào tập thể được.

Mặt khác, nếu các đồng nghiệp đã tạo điều kiện rồi mà các du học sinh về nước nhất quyết làm việc theo "phong cách Tây" của mình và thậm chí tìm cách thay đổi ngay tác phong làm việc của những người ở nhà thì chắc chắn sẽ không thể nào hoà nhập được, thậm chí sẽ tạo ra mâu thuẫn và xung đột.

Theo ý kiến của mình thì ở đây nói theo ngôn ngữ quan hệ quốc tế thì chúng ta cần có một cuộc "mặc cả lớn" (grand bargain) giữa những du học sinh về nước và những đồng nghiệp trong nước.

Cuộc mặc cả lớn này về cơ bản như sau: những du học sinh mới về cần chấp nhận rằng ít ra trong thời gian trước mắt những người đồng nghiệp của mình ở trong nước của mình, dù học hàm có thể thua kém mình nhưng vẫn sẽ là những người "bề trên" của mình.

Họ là người am hiểu rõ hơn bạn xem bộ máy vận hành ra sao, mọi thứ "đường đi lối lại" trong cơ quan như thế nào. Những người này không nhất thiết giỏi hơn các bạn nhưng họ có kinh nghiệm hơn các bạn là điều chắc chắn.

Ngược lại, những người ở trong nước cần công nhận năng lực chuyên môn của những người từ nước ngoài về và tạo điều kiện để những bạn trẻ đó phát huy năng lực và kiến thức của mình.

Nếu thẳng thắn mà nhìn nhận thì ít ra đa phần các bạn du học sinh ở nước ngoài được đào tạo và rèn luyện một cách bài bản và chuyên nghiệp hơn các bạn ở trong nước. Vì thế nếu năng lực chuyên môn của du học sinh hơn sinh viên được đào tạo trong nước thì cũng không có gì đáng ngạc nhiên vì đơn giản là môi trường học tập, làm việc ở những nước phát triển ưu việt hơn ở Việt Nam mà thôi.

Như vậy đây sẽ là một thoả thuận bất thành văn cùng thắng cho cả đôi bên: những bạn mới về được tạo điều kiện để phát huy sở trường của mình ở mức tối đa và nhanh chóng hoà nhập với môi trường mới còn những bạn trong nước sẽ không cảm thấy vị trí của mình bị đe doạ bởi những du học sinh mới về, đồng thời có cơ hội học hỏi để nâng cao năng lực của bản thân.

Sự mặc cả này là một điều cần thiết bởi chỉ cần một trong hai bên nhất quyết rằng mình hơn bên kia tuyệt đối thì chuyện làm việc với nhau một cách hoà hợp là cực kỳ khó, nếu không phải là bất khả thi.

Nếu các du học sinh về nước với thái độ kiêu căng, trịch thượng thì dù học giỏi đến mấy đi nữa thì cũng sẽ trở thành một mục tiêu cực lớn cho sự ganh đua và đố kỵ của tất cả những người còn lại.

Nếu các bạn ở trong nước nghĩ rằng bọn du học sinh mới về nước chẳng biết gì và cô lập họ thì sẽ đánh mất cơ hội được học hỏi nhiều điều mới mẻ và đất nước sẽ đánh mất cơ hội tận dụng nguồn lực tri thức vô cùng quý giá.

Ở đây mình muốn nhấn mạnh một lần rằng bài toán lớn nhất hiện nay chưa phải là làm sao để thể thu hút được nhân tài về nước mà là làm thế nào để những người đã về rồi hoà nhập được với những người đã và đang học tập và làm việc ở trong nước từ trước đến giờ.

Để giải được bài toán này không nhất thiết cần phái chế độ đặc cách hay lương bổng đặc biệt gì nhưng sẽ yêu cầu một chiến lược dài hơi để tạo ra sự gắn kết giữa du học sinh và sinh viên trong nước, để giúp du học sinh hình dung được phong cách làm việc ở trong nước đồng thời giúp sinh viên trong nước làm quen với tác phong làm việc ở nước ngoài.

Dân Trí

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Cử tri quận Đống Đa kiến nghị Thành phố sớm triển khai xây dựng lại chợ Ngã Tư Sở

Cử tri quận Đống Đa kiến nghị Thành phố sớm triển khai xây dựng lại chợ Ngã Tư Sở

(LĐTĐ) Ngày 16/7, Tổ đại biểu số 3 Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội và Thường trực HĐND quận Đống Đa tổ chức Hội nghị tiếp xúc cử tri sau kỳ họp thứ 17 HĐND Thành phố và sau kỳ họp HĐND quận Đống Đa, nhiệm kỳ 2021 - 2026.
Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác khám chữa bệnh

Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác khám chữa bệnh

(LĐTĐ) Thời gian tới, ngành Y tế Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý điều hành, hoạt động khám bệnh, chữa bệnh tại đơn vị. Đồng thời, ngành Y tế Thủ đô sẽ tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị về công nghệ thông tin; hoàn thành triển khai thí điểm lập Hồ sơ sức khỏe điện tử, Sổ sức khỏe điện tử…
Bồi dưỡng kiến thức về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế cho cán bộ Bảo hiểm xã hội

Bồi dưỡng kiến thức về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế cho cán bộ Bảo hiểm xã hội

(LĐTĐ) Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua, trong nội dung về hợp tác quốc tế được bổ sung và đưa thành điều riêng. Cùng đó, với nhiều cơ hội hội nhập quốc tế trong lĩnh vực an sinh xã hội hiện nay, đòi hỏi cán bộ ngành BHXH Việt Nam cần được nâng cao, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng trong công tác đối ngoại.
3 cách tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2024

3 cách tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2024

(LĐTĐ) Theo kế hoạch, 8h ngày mai (17/7), Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) sẽ chính thức công bố điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2024.
Chuỗi hoạt động “Khơi mở thế giới của bạn” của NESCAFÉ thu hút sự tham gia, trải nghiệm của hàng nghìn người

Chuỗi hoạt động “Khơi mở thế giới của bạn” của NESCAFÉ thu hút sự tham gia, trải nghiệm của hàng nghìn người

(LĐTĐ) Mới đây, NESCAFÉ tổ chức chuỗi hoạt động thú vị dành cho người tiêu dùng với thông điệp “Khơi mở thế giới của bạn” diễn ra tại 4 thành phố lớn, gồm sự kiện tại TP.HCM vào ngày 14/7 và tại Cần Thơ, Hà Nội, Đà Nẵng liên tục từ ngày 22/6 đến ngày 24/6.
Tăng mức tiền hưởng chế độ thai sản từ 1/7/2024

Tăng mức tiền hưởng chế độ thai sản từ 1/7/2024

(LĐTĐ) Từ ngày 1/7/2024, mức lương cơ sở tăng lên 2.340.000 đồng, dẫn đến mức tiền hưởng chế độ thai sản cũng tăng theo. Trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi tăng lên 4.680.000 đồng, chế độ dưỡng sức sau thai sản tăng lên 702.000 đồng/ngày.
Thành phố Hà Nội kiến nghị bỏ yêu cầu Phiếu Lý lịch tư pháp trong một số thủ tục hành chính

Thành phố Hà Nội kiến nghị bỏ yêu cầu Phiếu Lý lịch tư pháp trong một số thủ tục hành chính

Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội kiến nghị Bộ Tư pháp xem xét bỏ yêu cầu Phiếu Lý lịch tư pháp trong các thủ tục hành chính về giáo dục, quản lý hồ sơ, lao động phổ thông… và một số giao dịch hành chính, thủ tục hành chính ở trong nước.

Tin khác

Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác khám chữa bệnh

Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác khám chữa bệnh

(LĐTĐ) Thời gian tới, ngành Y tế Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý điều hành, hoạt động khám bệnh, chữa bệnh tại đơn vị. Đồng thời, ngành Y tế Thủ đô sẽ tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị về công nghệ thông tin; hoàn thành triển khai thí điểm lập Hồ sơ sức khỏe điện tử, Sổ sức khỏe điện tử…
3 cách tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2024

3 cách tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2024

(LĐTĐ) Theo kế hoạch, 8h ngày mai (17/7), Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) sẽ chính thức công bố điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2024.
Tiêm vắc xin là biện pháp tốt nhất để phòng bệnh bạch hầu

Tiêm vắc xin là biện pháp tốt nhất để phòng bệnh bạch hầu

(LĐTĐ) Thông tin từ Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, những ngày gần đây, trước diễn biến phức tạp của bệnh bạch hầu, nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh bạch hầu của người dân tăng đột biến. Đáng chú ý, có ngày số người đến tiêm vắc xin tại VNVC tăng 1.000% so với thời điểm trước khi phát hiện một số ca bệnh.
14 nhà giáo tham dự Chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Phúc Thọ tâm huyết, sáng tạo” năm 2024

14 nhà giáo tham dự Chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Phúc Thọ tâm huyết, sáng tạo” năm 2024

(LĐTĐ) Ngày 15/7, Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) huyện Phúc Thọ và Liên đoàn Lao động huyện Phúc Thọ đã phối hợp tổ chức Chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Phúc Thọ tâm huyết, sáng tạo” năm 2024.
Quyết liệt phòng, chống dịch sốt xuất huyết

Quyết liệt phòng, chống dịch sốt xuất huyết

(LĐTĐ) Thời gian gần đây, số ca mắc sốt xuất huyết (SXH) tăng nhanh. Dù đã chủ động thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn, khống chế sự lây lan của SXH từ rất sớm, nhưng công tác phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm này trên địa bàn Thành phố vẫn đối mặt với không ít khó khăn.
Tử vong do uống nhầm rễ cây lá ngón để chữa bệnh

Tử vong do uống nhầm rễ cây lá ngón để chữa bệnh

(LĐTĐ) Uống thuốc sắc từ rễ cây phơi khô để chữa đau đầu, mất ngủ, bệnh nhân bị liệt không thở được dẫn tới ngừng tim, tổn thương đa cơ quan. Nguyên nhân được xác định do uống nhầm rễ cây lá ngón.
Để con trẻ hòa mình vào nghệ thuật, khoa học dịp hè

Để con trẻ hòa mình vào nghệ thuật, khoa học dịp hè

(LĐTĐ) Các lớp học mỹ thuật, thủ công hay những trại hè khoa học… đang được nhiều phụ huynh lựa chọn để giúp con em mình có một mùa hè bổ ích, lành mạnh, sáng tạo.
Những lưu ý khi bảo quản và ăn trứng

Những lưu ý khi bảo quản và ăn trứng

(LĐTĐ) Trứng có giá trị dinh dưỡng cao và là một trong những thực phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng. Nhưng ăn trứng như thế nào để tốt cho sức khỏe? Không phải ai cũng hiểu rõ điều này. Dưới đây là những lưu ý quan trọng về việc bảo quản và ăn trứng mà người tiêu dùng cần biết.
4/4 học sinh Việt Nam giành Huy chương tại Olympic Sinh học quốc tế

4/4 học sinh Việt Nam giành Huy chương tại Olympic Sinh học quốc tế

(LĐTĐ) Thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), tham dự kỳ thi Olympic Sinh học quốc tế (IBO) năm 2024, 4/4 học sinh Việt Nam đều giành Huy chương với 3 Huy chương Vàng và 1 Huy chương Bạc; đứng thứ 3/81 quốc gia, vùng lãnh thổ tham dự.
Khai mạc Lễ hội Vịnh ánh sáng quốc tế Nha Trang 2024

Khai mạc Lễ hội Vịnh ánh sáng quốc tế Nha Trang 2024

(LĐTĐ) Tối 13/7, Lễ hội Vịnh ánh sáng quốc tế Nha Trang 2024 đã chính thức khai mạc, khuấy động thành phố biển bằng những màn trình diễn drone light rực rỡ màu sắc với trận so tài của 2 đội thi Hàn Quốc và Trung Quốc. Đêm thi có chủ đề “Nha Trang bừng sáng - Glamour Nha Trang”.
Xem thêm
Phiên bản di động