Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ tạo ra bước đột phá cho Vùng Thủ đô

Ngày 19/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Tạo bước đột phá cho Vùng Thủ đô

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Trần Văn Khải, đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình nhìn nhận, việc xây dựng một sân bay quốc tế hiện đại tại Bắc Ninh sẽ tạo ra bước đột phá cho Vùng Thủ đô, theo đúng định hướng phát triển kết cấu hạ tầng mà Đảng ta xác định là một trong ba đột phá chiến lược của giai đoạn mới.

Đại biểu nhấn mạnh, Dự án Gia Bình thể hiện tầm nhìn “trung tâm kép” cho Vùng Thủ đô: Sân bay mới này được quy hoạch theo mô hình “twin hub” (hai trung tâm) như London, Tokyo, bổ trợ chiến lược cho sân bay Nội Bài hiện hữu.

Với quy mô cảng hàng không 5 sao đẳng cấp quốc tế, Gia Bình sẽ phát huy lợi thế không gian phía đông bắc Hà Nội, mở ra không gian phát triển mới cho vùng Thủ đô. Sân bay này không chỉ giảm tải cho Nội Bài đang quá tải, mà còn tạo cú hích mạnh mẽ cho các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch, dịch vụ của vùng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Trần Văn Khải thảo luận tại tổ. (Ảnh: Quốc hội)

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đánh giá cao các cơ chế, chính sách đặc thù được đưa vào Nghị quyết lần này. Việc huy động nguồn lực xã hội tới gần 200 nghìn tỷ đồng để xây sân bay cho thấy niềm tin của nhà đầu tư vào môi trường đầu tư nước ta.

“Nhà nước chủ trương không hoàn toàn phụ thuộc ngân sách, thay vào đó tạo hành lang thông thoáng cho tư nhân tham gia các dự án hạ tầng lớn, đây chính là cách làm sáng tạo và hiệu quả trong bối cảnh nguồn vốn công còn hạn hẹp”, ông nói.

Bên cạnh đó, Quốc hội mạnh dạn cho phép áp dụng những ngoại lệ cần thiết, như di dời 25 di tích trong vùng dự án hay lựa chọn nhà đầu tư theo thủ tục đặc biệt, thể hiện tinh thần dám nghĩ dám làm vì lợi ích chung. Những quyết sách này vừa đúng đắn về pháp lý, vừa hợp lý về thực tiễn, giúp tháo gỡ các “điểm nghẽn” cố hữu về giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư để dự án có thể triển khai nhanh nhất.

Đề cập đến tính khả thi tài chính của dự án khi số vốn quá lớn, đại biểu Trần Văn Khải cho rằng: Ở đây, chúng ta đã chia nhỏ dự án thành các cấu phần hợp lý, trong đó, phần lõi sân bay do nhà đầu tư chịu trách nhiệm hoàn toàn, các phần phụ trợ như khu tái định cư, đường kết nối sẽ được đầu tư theo hình thức BT, lấy đất đổi hạ tầng.

“Cách làm này giúp giảm áp lực ngân sách, đồng thời khai thác hiệu quả quỹ đất địa phương. Tôi đề nghị Chính phủ và tỉnh Bắc Ninh tiếp tục làm việc chặt chẽ với nhà đầu tư để đảm bảo huy động đủ vốn, đúng tiến độ. Cần có phương án tài chính minh bạch, lộ trình huy động vốn vay, vốn chủ sở hữu rõ ràng, tránh tình trạng dự án bị đình trệ vì thiếu tiền giữa chừng”, đại biểu đề nghị.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải tin tưởng, với công suất 30 triệu hành khách/năm giai đoạn 2030, tương lai có thể mở rộng 50 triệu hành khách/năm, sân bay Gia Bình hoàn toàn có khả năng thu hồi vốn và sinh lời nếu được vận hành tốt.

Ông Khải cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu quy hoạch trung tâm logistics gắn với sân bay Gia Bình ngay từ bây giờ, bao gồm cảng cạn (ICD), kho ngoại quan, cơ sở sửa chữa máy bay (MRO), để đón đầu xu thế thương mại điện tử xuyên biên giới.

Đề cập đến đảm bảo quốc phòng - an ninh và an toàn hàng không, đại biểu cho rằng, trong bối cảnh khu vực và thế giới biến động, việc có thêm một sân bay có thể phục vụ máy bay quân sự sẽ nâng cao năng lực phòng thủ trên không của ta ở hướng Đông Bắc Tổ quốc.

Vì vậy, ông đề nghị Bộ Quốc phòng, Bộ Công an phối hợp chặt chẽ trong thiết kế, xây dựng các hạng mục quân sự, an ninh tại sân bay ngay từ đầu (như trận địa phòng không, hệ thống giám sát không lưu dùng chung…). Đồng thời, cần ứng dụng công nghệ quản lý bay hiện đại để đảm bảo tuyệt đối an toàn hàng không.

Đánh giá việc phải thu hồi gần 1.900 ha đất, trong đó có hơn 9 ha đất tôn giáo, nghĩa trang và hàng ngàn ngôi mộ cần di dời là phần việc vô cùng nhạy cảm và nặng nề, đại biểu đề nghị Chính phủ hỗ trợ tối đa cho địa phương về vốn và chính sách để lo tái định cư cho dân chu đáo, đảm bảo người dân có chỗ ở và sinh kế mới tốt hơn nơi cũ. Chính phủ cũng cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể việc di dời các di tích, cơ sở tôn giáo trong vùng dự án, hài hòa giữa phát triển và giữ gìn văn hóa.

Bên cạnh đó, cần mở các chương trình đào tạo nghề hàng không, du lịch, logistics cho thanh niên Bắc Ninh ngay từ bây giờ, để họ sẵn sàng tham gia vận hành sân bay và các dịch vụ liên quan khi dự án hoàn tất…

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn ĐBQH Hà Nội). (Ảnh: Quốc hội)

Thúc đẩy kinh tế phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh

Cùng thảo luận về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn ĐBQH Hà Nội) cho rằng, việc Chính phủ đề xuất xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình là một bước đi mang tính chiến lược và có tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không của vùng Thủ đô theo mô hình trung tâm kép; tạo cực tăng trưởng mới, tạo động lực thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp logistics, thương mại điện tử, du lịch, dịch vụ.

Đồng thời, có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đảm bảo an ninh - quốc phòng, phục vụ các sự kiện đối ngoại của Nhà nước, đặc biệt là Hội nghị cấp cao APEC sẽ tổ chức vào năm 2027…

Đại biểu đề cập đến vấn đề giải phóng mặt bằng với 7.100 hộ dân có thể bị ảnh hưởng. Theo bà Lan, việc giải phóng mặt bằng là vấn đề rất khó, nếu chúng ta không làm tốt, không có giải pháp tốt, thì có thể làm chậm tiến độ. Vì vậy, cần có các giải pháp để giải phóng nhanh, bảo đảm dự án triển khai đúng tiến độ. Cùng với đó, cần phương án bảo đảm sinh kế cho người dân khi thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để người dân yên tâm.

Bên cạnh đó, cũng cần nghiên cứu kỹ để giảm thiểu tác động lâu dài về môi trường, tiếng ồn, dòng chảy... không ảnh hưởng đến sinh kế của người dân. Ngoài ra, cần xem xét để đầu tư quy mô vừa phải, phù hợp, bảo đảm hiệu quả cao.

Nữ đại biểu cho rằng, nếu Việt Nam có sân bay đầu tư theo chuẩn mực quốc tế như thông minh, xanh bền vững, đạt tiêu chuẩn 5 sao và đưa vào nhóm 10 sân bay có dịch vụ tốt nhất thế giới như mục tiêu của dự án đưa ra là một điều rất tự hào; sân bay hoàn thành sẽ nâng cao uy tín, đẳng cấp và thương hiệu của Việt Nam; đồng thời thúc đẩy kinh tế của đất nước phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.