Cần hình thành “văn hóa nuôi thú cưng” trong chung cư

Lợi ích và mặt trái của việc nuôi thú cưng

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, toàn Thành phố hiện có hơn 425.000 con chó, mèo, trong đó riêng 12 quận nội thành có khoảng 50.000 con. Dù chưa có con số chính xác bao nhiêu thú cưng đang sống trong các khu chung cư, nhưng thực tế cho thấy số lượng này ngày càng gia tăng, nhất là tại các khu đô thị mới, nơi tập trung đông người trẻ.

Với nhiều người, việc nuôi thú cưng không chỉ để giải trí, mà còn mang lại giá trị tinh thần. Chị Nguyễn Nhật Linh, cư dân một tòa nhà ở phường Bạch Mai chia sẻ: “Sau một ngày làm việc mệt mỏi, về nhà được chú chó chạy ra đón, tôi cảm thấy như xua tan hết căng thẳng. Đối với nhiều gia đình trẻ chưa có con, chó, mèo giống như thành viên trong nhà”.

Nuôi thú cưng đã trở thành “liều thuốc tinh thần” giúp giảm bớt căng thẳng, cô đơn.

Qua tìm hiểu, xu hướng nuôi thú cưng những năm gần đây ngày càng tăng mạnh cũng kéo theo sự phát triển của các dịch vụ đi kèm như: Spa thú cưng, bệnh viện thú y, dịch vụ trông giữ… Song song với niềm vui và sự gắn bó, việc nuôi chó, mèo tại chung cư cũng bộc lộ nhiều bất cập.

Không ít lần, cư dân các chung cư ở Hà Nội phản ánh về việc chó sủa inh ỏi lúc nửa đêm, mèo kêu khi vào mùa động dục, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Thêm vào đó, chất thải của thú cưng không được xử lý đúng cách tạo ra mùi khó chịu ở hành lang, thang máy, thậm chí cả sân chơi.

Bức xúc khi thấy chó phóng uế tại hành lang, chị Nguyễn Minh Thùy, cư dân một tòa chung cư ở phường Vĩnh Tuy bày tỏ: “Nói thì bảo để ý này nọ, nhưng mấy người nuôi chó xong thả rông chạy ra hành lang rồi cho phóng uế mà vẫn bơ coi như không phải việc của mình. Ở tập thể, việc nuôi chó đã không được sạch sẽ rồi nhưng vẫn để tình trạng này xảy ra thì nên đánh giá ý thức của người nuôi. Cần phải có chế tài xử lý thật nghiêm”.

Ở cùng tòa nhà với chị Thùy, anh Trần Tuấn Kiệt cho biết thêm, hành lang, sân chơi vốn là nơi sinh hoạt chung của cư dân, nhiều khi trở thành chỗ vui đùa của chó, mèo. Thậm chí, có những trường hợp chủ nuôi để thú cưng phóng uế ngay trong thang máy hoặc vứt chất thải không đúng nơi quy định, gây bức xúc.

“Tôi không phản đối nuôi chó mèo, nhưng nhiều chủ nuôi quá thiếu ý thức. Thang máy đôi khi ám mùi khó chịu, trẻ con chơi dưới sân thì dẫm phải phân chó. Những chuyện như vậy ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt chung”, anh Kiệt nói.

Bảng nội quy của một tòa nhà chung cư có nội dung cấm nuôi gia súc, gia cầm.

Một số vụ việc chó thả rông trong khuôn viên chung cư tấn công cư dân, đặc biệt là trẻ nhỏ, đã khiến dư luận bức xúc. Ngoài ra, nguy cơ lây lan bệnh truyền nhiễm như dại, ký sinh trùng cũng là nỗi lo lớn nếu chủ nuôi thiếu ý thức trong việc tiêm phòng, kiểm soát thú cưng. Theo anh Trần Tuấn Kiệt, đã không ít lần cư dân trong tòa nhà tranh luận gay gắt với nhau về vấn đề này, thậm chí nếu không bình tĩnh có thể còn xảy ra ẩu đả.

Dung hòa nhu cầu cá nhân và lợi ích tập thể

Một trong những điểm gây tranh luận lớn nhất hiện nay là khung pháp lý về việc nuôi chó, mèo tại chung cư. Theo Thông tư 02/2016/TT-BXD, hành vi “chăn, thả gia súc, gia cầm” trong khuôn viên nhà chung cư là bị cấm. Tuy nhiên, chó, mèo có được coi là “gia súc, gia cầm” hay không vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Bộ Xây dựng từng khẳng định, chó, mèo không thuộc danh mục gia súc, gia cầm, do đó không thể áp dụng lệnh cấm nuôi.

Nghị định 90/2017/NĐ-CP và Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định rõ trách nhiệm của chủ nuôi: Phải tiêm phòng, xích nhốt, rọ mõm khi đưa ra nơi công cộng. Nếu để chó cắn người, ngoài trách nhiệm dân sự, chủ nuôi có thể bị truy cứu hình sự.

Chính sự mâu thuẫn, thiếu rõ ràng trong các quy định đã dẫn đến tình trạng mỗi chung cư áp dụng một kiểu. Nhiều ban quản lý tòa nhà đưa ra nội quy “cấm nuôi chó mèo”, nhưng trên thực tế vẫn có hàng chục hộ lén nuôi, khiến mâu thuẫn âm ỉ kéo dài. Có chung cư còn đề xuất thu phụ phí từ 100.000 - 300.000 đồng/tháng đối với hộ gia đình nuôi thú cưng, nhằm bù chi phí vệ sinh và bảo trì. Tuy nhiên, giải pháp này vấp phải phản ứng dữ dội từ cả hai phía: Người nuôi phản đối vì cho rằng bất công, còn người không nuôi thì bức xúc vì “hợp pháp hóa” hành vi vốn gây phiền hà.

Việc chó thả rông trong khuôn viên chung cư tiềm ần nhiều nguy cơ mất an toàn.

Nhiều chuyên gia, cư dân và cả ban quản lý chung cư đều đồng ý rằng không thể cấm tuyệt đối việc nuôi thú cưng. Vấn đề là phải quy định rõ ràng và thực thi nghiêm túc. Luật sư Đinh Thúy Quỳnh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) phân tích: “Về nguyên tắc, nuôi thú cưng không bị cấm. Nhưng quyền cá nhân phải đặt trong giới hạn không gây hại cho cộng đồng. Vấn đề ở đây không phải cấm hay không cấm, mà là quản lý thế nào để vừa bảo đảm quyền lợi của người nuôi, vừa bảo vệ sự an toàn, vệ sinh cho cả tập thể”.

Câu chuyện nuôi chó, mèo ở chung cư Hà Nội là minh chứng sinh động cho những thách thức mà xã hội đô thị hiện đại phải đối mặt: Dung hòa giữa nhu cầu cá nhân và lợi ích tập thể. Đây không phải là vấn đề có thể giải quyết chỉ bằng một văn bản cấm đoán hay cho phép, mà cần sự tham gia của cả ba bên: Cư dân - ban quản lý - cơ quan chức năng. Trong bối cảnh Hà Nội đang hướng tới xây dựng một đô thị văn minh, hiện đại, việc hình thành “văn hóa nuôi thú cưng” trong chung cư không chỉ giúp giảm mâu thuẫn, mà còn góp phần tạo ra một cộng đồng sống nhân văn, gắn kết hơn.