Bài 1: Thói quen cố hữu

	Nhếch nhác chợ cóc, chợ tạm khu đô thị
	Cần chấm dứt việc giết mổ gia cầm gây ô nhiễm môi trường
	Lộn xộn chợ cóc ngoại thành: Tìm giải pháp cho chợ tạm

Chợ tự phát Tân Mai (quận Hoàng Mai), chợ tự phát Vĩnh Hồ (quận Đống Đa) là hai điển hình chợ do cư dân tự lập nên ảnh hưởng đến trật tự đô thị và môi trường sống, mặc dù người dân nơi đây phản ánh bức xúc lên các cấp khá nhiều và thực tế các cơ quan chức năng không ít lần ra quân giải tỏa, thiết lập lại trật tự kinh doanh, song đến nay cả hai chợ này vẫn hoạt động bình thường. Đây chính là những ví dụ điển hình về câu chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi’ trong thiết lập trật tự văn minh đô thị đối với hệ thống chợ tự phát và lấn chiếm vỉa hè, lòng đường làm nơi kinh doanh.

Dẹp mãi không xong

Theo phản ánh của bà con đang bán hàng tại chợ tạm Tân Mai (Hoàng Mai), nửa cuối tháng 10, lực lượng chức năng vào cuộc dẹp chợ ráo riết, khiến họ luôn ở trong cảnh “sẵn sàng chạy”. “Lực lượng chức năng rình rập cả ngày, chốt chặn ngay từ đầu chợ, ai mà dám ngồi. Ban đầu, bị đuổi tại chợ chính, người bán hàng chạy vào ngõ, giờ ngõ cũng không cho ngồi, nên chúng tôi đành chuyển hẳn vào nhà dân để bán. Trước công an thỉnh thoảng mới đuổi, nhưng dạo này đuổi dữ quá nên ai không có chỗ phải sang chợ tạm rồi”, bà Ngà – một tiểu thương chợ Tân Mai cho biết. Còn tại chợ Vĩnh Hồ nằm trên phố Vĩnh Hồ thuộc phường Thịnh Quang (quận Đống Đa) đã tồn tại suốt mấy năm nay, điều đáng nói phố thì bé, các hộ kinh doanh, người dân ngoại thành đến bán thịt, bán rau thì nhiều nên ngày nào cũng vậy cứ giờ cao điểm (sáng - chiều) là diễn ra tình trạng tắc đường.

Chợ tạm Tân Mai thưa thớt người mua bán, dù được tạo nhiều điều kiện thuận lợi.

Không ít cư dân sống xung quanh hai khu chợ tạm này đã nhiều lần phản ánh lên cơ quan chức năng và thực tế cơ quan chức năng là công an phường, đội quản lý trật tự phường đến giải quyết xong đâu vẫn vào đấy. Chợ tự phát Vĩnh Hồ vẫn cứ tồn tại, hàng hóa cứ vô tư bày bán dưới lòng đường. Còn chợ tạm Tâm Mai, dẫu địa phương đã có quy hoạch chợ để bà con kinh doanh buôn bán song họ vẫn cứ thích kinh doanh, buôn bán ở chợ cũ.

Hộ kinh doanh, những nông dân bán buôn gia cầm, hàng hóa nông sản ở các huyện ngoại thành lên vẫn thích bám trụ chợ tự phát, còn các cơ quan chức năng “đến hẹn lại lên” tiến hành ra quân dẹp chợ cóc, dẹp kinh doanh vỉa hè thì vẫn chẳng mấy chuyển biến.

Không thích chợ quy hoạch vì mất tiền lại ế ẩm

Thực hiện của Thành phố về trật tự, văn minh đô thị nhiều địa phương của TP đã tiến hành quy hoạch lại hệ thống chợ để xây chợ mới, nhưng có nghịch lý đang diễn ra, các hộ kinh doanh không mặn mà với chợ mới mà đều cố “bám trụ” các khu chợ tự phát hoạt động trên vỉa hè, dưới lòng đường kể kinh doanh.

Trao đổi với PV vì sao lại như vậy, một số kinh doanh và người dân tại các huyện ngoại thành chuyên bán các loại sản phẩm nông sản ở hệ thống chợ này cho hay: Chợ mới thì không có tiền để mua chỗ ngồi. Đã thế nếu được vào chợ bán thì không có khách. Khách của các hộ kinh doanh chợ cóc ngoài khách quen, còn có dạng khách tiện đâu mua đấy - ngại gửi xe để vào chợ mua hàng. Do đó, kinh doanh ở chợ tự phát lợi nhuận cao hơn và cũng tiện hơn. Theo lời chú Khoa, một người bán rau thâm niên ở chợ cóc Tân Mai, lượng hàng bán ở chợ tạm Tân Mai giảm rất nhiều so với bán ở chợ cóc. Nên mặc dù được chính quyền khuyến khích, tạo chỗ ngồi ở chợ mới, không thu vé chợ trong tháng đầu, nhưng không tiểu thương nào tha thiết cả, bởi giảm trước mắt được vài nghìn vé chợ, nhưng mỗi ngày họ thất thu tới vài trăm nghìn đến cả triệu đồng.

“Ăn thua gì đâu chị, từ sáng đến giờ tôi mới bán được vài trăm nghìn đồng, còn thiếu bao nhiêu vốn. Ở chợ trong kia, mỗi ngày tôi bán tiền triệu ý chứ, thu 2-3 triệu đồng một ngày dễ như không. Chợ cũ bán cả yến khoai sọ, khoai tây, rau củ quả các loại, mỗi yến rau cũng được mấy trăm nghìn đồng, ra chợ mới bán ngày vài kg cũng chật vật”, chú Khoa chia sẻ.

Qua tìm hiểu, được biết, hầu hết người dân vẫn quen tiện đâu mua đấy mà chưa quen mua bán ở các khu chợ mới quy hoạch, bởi chợ mới vừa xa nơi họ ở, vừa nóng nực, đi bộ mỏi chân mới ra được chợ. Nhiều người dân ở chợ cóc Tân Mai cho biết, chợ vẫn có người bán thì họ “tội gì không mua”. Những người dân mở cửa cho tiểu thương kinh doanh trong nhà, cho biết, vì thân quen với các tiểu thương nhiều năm, lúc tiểu thương khó khăn nên “tạo điều kiện” cho họ buôn bán. Tuy nhiên, nhiều người chấp nhận “tiếp tay” cho tiểu thương, duy trì thói quen mua bán thiếu văn minh vì họ không muốn mất đi một khoản tiền kha khá mỗi tháng từ việc cho thuê mặt tiền để kinh doanh...

Đây cũng chính là lý do vì sao, việc dẹp chợ tự phát Tân Mai, Vĩnh Hồ… rồi dẹp lấn chiếm vỉa hè làm nơi kinh doanh triển khai mãi… vẫn không hiệu quả.

(còn nữa)

Nguyễn Hạnh