“Thương nhớ thời bao cấp” - nhớ xưa để hiểu nay

Mừng Tết Mậu Tuất - 2018, Công ty CP Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam đã ra mắt cuốn sách “Thương nhớ thời bao cấp” của 2 họa sĩ Thành Phong và Hữu Khoa, như một món quà ôn cố tri tân. Ấn phẩm này giúp bạn đọc trở về một miền ký ức của cuộc sống gian nan, nhưng ấm áp tình người.
thuong nho thoi bao cap nho xua de hieu nay Thăng trầm một đời danh ca qua “Cung đàn số phận”
thuong nho thoi bao cap nho xua de hieu nay Ra mắt sách “Dạy con đối mặt với ván cờ cuộc đời”

Với những người Việt đã đi qua giai đoạn cuối thế kỷ 20, thời bao cấp là một khoảng thời gian đầy nhọc nhằn trong mưu sinh. Một xã hội mà tư duy phân phối bao cấp ăn sâu đến từng ngóc ngách của đời sống, với những đặc trưng không thể trộn lẫn và người dân phải vất vả lo toan về những thứ nhu yếu phẩm cơ bản thường nhật: Chiếc khăn mặt, cái quần đùi hoa, tem phiếu mua thực phẩm, sổ gạo, túi cá khô, cục gạch xếp hàng...

thuong nho thoi bao cap nho xua de hieu nay
Bìa cuốn “Thương nhớ thời bao cấp”

Tập hợp những câu cửa miệng, cùng tục ngữ, thành ngữ, những câu ca vần vè, cho tới những biển hiệu bán hàng, những khúc đồng dao... từng quen thuộc trong thời bao cấp, “Thương nhớ thời bao cấp”, với những minh họa sinh động, hóm hỉnh của Thành Phong và Hữu Khoa, đã cho bạn đọc hình dung được tinh thần thời bao cấp: Vượt lên những khó khăn trong cuộc sống là cái nhìn điềm tĩnh đến kinh ngạc, cùng thái độ phản biện hài hước và đôi khi còn lạc quan đến lạ kỳ của những người dân Việt.

Cảm nhận về “Thương nhớ thời bao cấp”, PGS-TS Phạm Văn Tình (Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam) cho rằng: “Ta thấy hiện lên một bức tranh gần gũi, thật khó quên. Khó quên vì cuốn sách gợi lại một thời để nhớ. Nó đem lại cho ta một cảm xúc đời thường, rất thực. Những câu nói, những “thông điệp” ngôn từ kèm tranh minh họa làm cho ta cười đấy, nhưng cười mà có khi ra nước mắt, vì cảm động và thấm thía khi chiêm nghiệm một hiện thực cuộc sống của đất nước còn chưa xa, vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay”.

Còn nhà văn Nguyễn Bình Phương (Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội) nhận xét: “Thời bao cấp, trong ký ức riêng tôi, đại đa số mọi người còn sạch về phẩm giá. Thương nhớ nó để thấy rằng, về căn bản, mọi sự bây giờ đã khác, rất khác".

thuong nho thoi bao cap nho xua de hieu nay
Trang trong của ấn phẩm

“Ban đầu, khi mở ra đọc những trang sách này, tôi vừa đọc vừa buồn cười, thấy hay hay, vui vui, và rất thú vị với bao câu chuyện bi hài ghi lại về thời bao cấp mà những người ở thế hệ tôi không bao giờ quên được. Điều tôi rút ra cho mình sau khi đọc cuốn sách này và hồi tưởng những ngày xưa cũ chính là: Đừng chỉ ngồi than khóc hoặc chế giễu những gì bất cập, bất công trong cuộc sống. Hãy chung tay tạo dựng những cái mới tốt đẹp, công bằng và có ích cho tất cả mọi người” - chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan (nguyên Tổng Thư ký, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) chia sẻ.

GS Nguyễn Minh Thuyết (nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội) đã nhận xét về ấn phẩm này: "Tôi tin rằng, cả những người đã trải qua thời bao cấp lẫn các bạn sinh sau Đổi mới, đọc những sáng tác này không chỉ để giải trí, để cười, mà còn để ôn cố tri tân, ôn cũ hiểu mới.

Bởi vì, thời bao cấp tuy đã lùi xa từ hơn 30 năm trước, nhưng nhiều hiện tượng mà các sáng tác dân gian trong tập sách này ghi lại vẫn còn thò bộ rễ thâm căn cố đế của nó sang làm phiền chúng ta trong cuộc sống hiện tại...” và ông mong rằng “những sáng tác dân gian về thời bao cấp sẽ góp phần tích cực vào việc ném những củi khô, củi tươi lỗi thời vào cái lò lịch sử đang bắt đầu đượm lửa hôm nay".

Lê Quang Vinh

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Phản biện đa chiều, gắn hơi thở cơ sở trong xây dựng chính sách văn hóa - xã hội Hà Nội

Phản biện đa chiều, gắn hơi thở cơ sở trong xây dựng chính sách văn hóa - xã hội Hà Nội

Ngày 26/12, Hội đồng tư vấn Văn hóa - Xã hội (Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.
NSƯT Tân Nhàn được bổ nhiệm chức danh Phó Giáo sư

NSƯT Tân Nhàn được bổ nhiệm chức danh Phó Giáo sư

Ngày 26/12, tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, diễn ra lễ bổ nhiệm chức danh Phó Giáo sư đối với Tiến sĩ, NSƯT Tân Nhàn.
Hà Nội rạng rỡ ánh sáng "đánh thức" di sản nghìn năm Thăng Long

Hà Nội rạng rỡ ánh sáng "đánh thức" di sản nghìn năm Thăng Long

Tối 26/12, tại Nhà triển lãm 93 Đinh Tiên Hoàng (Hoàn Kiếm), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã khai mạc không gian triển lãm “Hà Nội rạng rỡ - Ánh sáng và Di sản”, mở ra điểm nhấn văn hóa - nghệ thuật đặc sắc trong dịp cuối năm 2025.
Lan tỏa nghĩa tình đồng đội tại xã Hòa Phú

Lan tỏa nghĩa tình đồng đội tại xã Hòa Phú

Thực hiện chủ trương chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho cựu chiến binh và các đối tượng chính sách, đồng thời phát huy truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới, ngày 26/12, Hội Cựu chiến binh (CCB) thành phố Hà Nội đã phối hợp với Bệnh viện Quân y 103 tổ chức chương trình khám bệnh, tư vấn sức khỏe, cấp phát thuốc và tặng quà cho hội viên Hội CCB, gia đình chính sách trên địa bàn xã Hòa Phú, thành phố Hà Nội.
Ông Nguyễn Lương Tâm tái đắc cử Chủ tịch Công đoàn Y tế Việt Nam

Ông Nguyễn Lương Tâm tái đắc cử Chủ tịch Công đoàn Y tế Việt Nam

Chiều 26/12, Đại hội Công đoàn Y tế Việt Nam lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã diễn ra phiên trọng thể. Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên và ông Nguyễn Xuân Hùng - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tham dự phiên trọng thể.
Nâng cao nghiệp vụ báo chí gắn với thực tiễn phát triển địa phương

Nâng cao nghiệp vụ báo chí gắn với thực tiễn phát triển địa phương

Thực hiện chương trình công tác nghiệp vụ năm 2025, ngày 26/12, Hội Nhà báo Hà Nội tổ chức chuyến đi thực tế cho phóng viên các cơ quan báo chí Hà Nội tại xã Đan Phượng và xã Ô Diên. Đoàn công tác do Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội Kiều Thanh Hùng làm Trưởng đoàn.
Báo Lao động Thủ đô tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026

Báo Lao động Thủ đô tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026

Ngày 26/12, Báo Lao động Thủ đô tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026. Đồng chí Nguyễn Văn Bình - Bí thư Chi bộ, Tổng Biên tập Báo Lao động Thủ đô chủ trì Hội nghị.

Tin khác

Hà Nội rạng rỡ ánh sáng "đánh thức" di sản nghìn năm Thăng Long

Hà Nội rạng rỡ ánh sáng "đánh thức" di sản nghìn năm Thăng Long

Tối 26/12, tại Nhà triển lãm 93 Đinh Tiên Hoàng (Hoàn Kiếm), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã khai mạc không gian triển lãm “Hà Nội rạng rỡ - Ánh sáng và Di sản”, mở ra điểm nhấn văn hóa - nghệ thuật đặc sắc trong dịp cuối năm 2025.
Bảo tàng Văn học Việt Nam: “Bức tranh thu nhỏ” của nền văn chương ngàn năm

Bảo tàng Văn học Việt Nam: “Bức tranh thu nhỏ” của nền văn chương ngàn năm

Là một trong số ít các bảo tàng về văn học trong khu vực, cũng như thế giới, đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản, trưng bày, giáo dục về nền văn học của dân tộc - Bảo tàng Văn học Việt Nam là điểm đến lý tưởng cho giới yêu văn chương Việt Nam.
Không thể bỏ lỡ chuỗi chương trình nghệ thuật chào năm mới 2026 tại Hà Nội

Không thể bỏ lỡ chuỗi chương trình nghệ thuật chào năm mới 2026 tại Hà Nội

Bắt đầu từ tối nay (24/12), chuỗi hoạt động đón chào năm mới 2026 tại Hà Nội, dành cho nhân dân Thủ đô và du khách trong nước sẽ diễn ra với không gian chiếu sáng nghệ thuật hồ Gươm - Tháp Rùa, không gian triển lãm số “Hà Nội rạng rỡ - Ánh sáng và di sản”, Hà Nội Countdown 2026.
Bình chọn 10 sự kiện Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiêu biểu năm 2025

Bình chọn 10 sự kiện Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiêu biểu năm 2025

Ngày 23/12, nhằm ghi nhận, tôn vinh những dấu ấn nổi bật của năm qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) giao Báo Văn hóa chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Bình chọn 10 sự kiện Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiêu biểu năm 2025.
Không gian âm nhạc cuối tuần mang đến một góc nhỏ Hà Nội đầy thơ mộng

Không gian âm nhạc cuối tuần mang đến một góc nhỏ Hà Nội đầy thơ mộng

Như thường lệ, vào chiều Chủ nhật hàng tuần, dự án Âm nhạc cuối tuần tiếp tục biểu diễn phục vụ khán giả. Tròn 1 tháng diễn ra tại địa điểm quen thuộc, nơi đây đã trở thành điểm hẹn nghệ thuật, không gian mời gọi bước chân khán giả vào mỗi cuối tuần.
Chương trình nghệ thuật đặc biệt tri ân và tôn vinh Bộ đội cụ Hồ

Chương trình nghệ thuật đặc biệt tri ân và tôn vinh Bộ đội cụ Hồ

“Mệnh lệnh từ trái tim" là chương trình nghệ thuật đặc biệt kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025). Chương trình được truyền hình trực tiếp lúc 20h10 Chủ nhật 21/12/2025 trên kênh VTV1.
Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đón nhận Bằng công nhận Di sản văn hóa thế giới

Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đón nhận Bằng công nhận Di sản văn hóa thế giới

Tối 20/12, tại Quảng trường Minh Tâm, phường Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh diễn ra Lễ đón nhận bằng công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới.
Gặp gỡ nghệ nhân, khám phá bí quyết làm nên món chả cá Lã Vọng

Gặp gỡ nghệ nhân, khám phá bí quyết làm nên món chả cá Lã Vọng

Chiều 20/12, trong khuôn khổ Lễ hội Văn hóa Ẩm thực Hà Nội 2025 đã diễn ra sự kiện "Kể chuyện di sản: Trải nghiệm sáng tạo cùng chả cá Lã Vọng". Tại đây, khán giả và người yêu ẩm thực được nghe nghệ nhân chả cá Lã Vọng giới thiệu về chả cá, quy trình làm món ăn nổi tiếng này.
“Một tình bạn” mở ra gam màu mới cho sách tranh Việt Nam

“Một tình bạn” mở ra gam màu mới cho sách tranh Việt Nam

Ngày 20/12, Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức buổi giới thiệu bộ sách “Một tình bạn” và đọc sách “Chúng mình là bạn”. Sự kiện gồm hoạt động trưng bày xuyên suốt cùng các buổi đọc với sự tham gia của các tác giả, giúp cho các tác phẩm đến gần hơn với bạn đọc nhỏ tuổi Việt Nam.
Giữ nghề ẩm thực là giữ bản sắc văn hóa nghìn năm Thủ đô

Giữ nghề ẩm thực là giữ bản sắc văn hóa nghìn năm Thủ đô

Sáng 20/12, tại sân khấu chính, công viên Thống Nhất (phố Trần Nhân Tông, Hà Nội), Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội đã tổ chức Toạ đàm "Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực - Phát triển văn hóa ẩm thực trên địa bàn Hà Nội" trong khuôn khổ Lễ hội Văn hóa ẩm thực Hà Nội 2025. Sự kiện quy tụ các chuyên gia văn hóa, nghệ nhân, đầu bếp và đại diện ngoại giao quốc tế.
Xem thêm
Phiên bản di động