Thị trường tín dụng tiêu dùng: Mập mờ thông số lãi suất tối đa

	Đừng để đơn giản thành phức tạp
	Tín dụng 6 tháng đầu năm tăng 6,82%

Dễ vay - khó trả

Như LĐTĐ từng phản ánh, tín dụng tiêu dùng là các khoản vay ngắn hạn, cho phép người tiêu dùng có thể mua sắm hàng hóa, dịch vụ cho mục đích sử dụng cá nhân hoặc gia đình như mua xe máy, điện thoại, máy tính...

Lợi thế của vay tín dụng tiêu dùng là thủ tục nhanh gọn, trong đó, vay “tín dụng đen” thậm chí còn không cần tài sản thế chấp...

Theo thống kê, hiện ở Việt Nam đang có khoảng 18 công ty tài chính, bao gồm 6 công ty tài chính nước ngoài và 12 công ty tài chính trực thuộc các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước, trong đó một số tên tuổi chiếm thị phần lớn như: Home Credit, HD Saison Finance...

Tuy nhiên trên thực tế, một số công ty tài chính luôn có những hợp đồng in với điều khoản tưởng như có lợi cho bên cho vay, song, nội dung điều khoản mập mờ, không minh bạch về lãi suất, khiến khách hàng dễ bị rơi vào bẫy lãi suất cao nên vay dễ nhưng lại khó trả.

Cần ban quy định để thắt chặt tình trạng cho vay với lãi suất "cắt cổ" như hiện nay. Ảnh minh họa

Khảo sát của phóng viên tại một vài điểm cho vay trên thị trường cho thấy, các công ty tài chính áp dụng mức lãi suất phổ biến quanh mức 20 – 25%/năm, một số người vay với lãi suất lên tới 40- 50%/năm do hồ sơ vay quá yếu. Đây là con số vượt mức trần lãi suất quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Trục lợi kẽ hở để “vượt rào” lãi suất

Để có con số lãi suất “vượt rào” như trên, theo luật sư Nguyễn Đắc Thực – Giám đốc công ty Luật Minh Thư phân tích, các công ty tài chính thường "lách luật" để chia nhỏ lãi suất, cách phổ biến là áp dụng "lãi suất trên dư nợ gốc" mặc dù người vay hàng tháng vẫn phải trả gốc nhưng thực tế vẫn phải trả lãi trên toàn bộ khoản vay.

Nếu áp dụng theo cách này, khi ký hợp đồng vay thì người vay sẽ nghĩ lãi suất khoảng 20-30% năm, nhưng lãi suất trên dư nợ thực tế có thể lên đến 40 -50%/ năm. “Đây là kẽ hở của pháp luật mà các công ty tài chính đang lợi dụng để trục lợi, những người thiếu hiểu biết hoặc có khó khăn về kinh tế thường là đối tượng để các công ty này nhắm đến.” – ông Thực cho biết.

Phân tích này của ông Thực cũng tương đồng với nguyên nhân được Cục quản lý Cạnh tranh (Bộ Công Thương) đưa ra tại Hội thảo “Bảo vệ người tiêu dùng tránh các rủi ro trong cho vay tiêu dùng” vừa diễn ra ở Hà Nội.

Theo Cục Quản lý cạnh tranh, số lượt người tiêu dùng khiếu nại về vay tiêu dùng có chiều hướng gia tăng, chủ yếu xoay quanh việc các đơn vị cho vay cung cấp thông tin sai lệch, đánh lạc hướng người tiêu dùng về lãi suất, thời hạn cho vay và mức độ chịu phạt khi quá hạn đã một lần nữa cho thấy khung pháp lý trong lĩnh vực này vẫn còn lỏng lẻo, chưa thực sự hỗ trợ người tiêu dùng.

Ông Thực cho rằng, để hạn chế tình trạng trên, Chính phủ cần ban hành quy định để thắt chặt tình trạng cho vay với lãi suất " cắt cổ" như hiện nay. Theo đó, có thể quy định mức lãi suất tối đa trên dư nợ thực tế không được vượt quá 20 % hoặc 30%.

Mặt khác, người vay tiêu dùng phải tìm hiểu, xem xét kỹ các điều khoản trong hợp đồng trước khi ký kết. Nếu cá nhân không đủ kiến thức trong việc hiểu nội dung hợp đồng thì họ cần nhờ luật sư hoặc người tư vấn tài chính có kinh nghiệm cho ý kiến trước khi ký vào hợp đồng.

Theo thống kê của StoxPlus – một trong những đơn vị dẫn đầu trong dịch vụ cung cấp thông tin cho các tổ chức tài chính ở Việt Nam, dư nợ cho vay tiêu dùng năm 2015 tăng trưởng 44% so với năm 2014 (từ 10,5 tỉ USD lên 15,12 tỉ USD). Hoạt động vay tiêu dùng đang chiếm 10,4% GDP và 6,8% tổng dư nợ của nền kinh tế.

Đây hẳn là con số biết nói, góp phần khẳng định thị trường cho vay tiêu dùng ở Việt Nam thực sự đang là “miếng bánh hấp dẫn” và người vay, nếu không cẩn trọng sẽ rất dễ bị rủi ro.

Tuệ Liên