Phố Kim Mã xưa và nay

	Năm 2017 triển khai BRT Kim Mã-Khu công nghệ cao Hòa Lạc
	Bất cập Tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội

Kim Mã vốn nổi tiếng là một trong những con đường đẹp nhất của Thủ đô. Nơi đây có những hàng cây mà cứ mỗi mùa qua đi lại khoác lên mình vẻ đẹp riêng khó cưỡng. Đầu tháng Ba, xuống phố trong những ngày chuyển mùa là hình ảnh con đường rợp lá vàng bay tưởng chừng chỉ xuất hiện trên những thước phim Hàn Quốc.

Đây cũng là địa điểm thích hợp để các bạn trẻ rủ nhau chụp hình, ghi lại khoảnh khắc giao mùa của đất trời. Nổi tiếng là con đường đẹp nhất Thủ đô, nhưng có lẽ ít người biết đến lịch sử về con phố Kim Mã này.

Ảnh minh họa (Nguồn Internet)

Theo cuốn “Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX” của tác giả Nguyễn Văn Uẩn, năm 1964, thành phố đặt tên cho con đường từ đoạn chùa Kim Sơn đến Cầu Giấy là đường Kim Mã, dài 2,570 mét. Phố Kim Mã trước còn gọi là Tàu Mã hay Mã Trại. Sở dĩ có tên gọi như vậy vì vào thời Lý - Trần nơi đây được dùng làm nơi nuôi ngựa của triều đình.

Thời Pháp thuộc chỉ có tên gọi đoạn đầu phố đến chùa Kim Sơn (ở ngã ba với phố Giang Văn Minh là phố Tám Mái). Vào năm 1954 sau hòa bình mới nối thêm đoạn từ ngã ba chùa Kim Sơn với đoạn cuối phố Tây Sơn vào. Phố Kim Mã trước nhỏ hẹp, dân cư thưa thớt, đoạn cuối phố những năm 1980 mới có nhà cửa xây nối liền.

Kim Mã ngày nay đã trở thành phố lớn với những ngôi nhà cao tầng san sát, nhiều cửa hàng thời trang và cà phê nổi tiểng của Hà Nội đều tập trung tại đây.

Tuy mang dáng dấp của khu phố hiện đại, phố Kim Mã ngày nay vẫn lưu giữ được nhiều di tích lịch sử nổi tiếng của Hà Nội, như chùa Kim Sơn, đình Kim Mã. Hàng năm vào mùng 5 tháng Giêng âm lịch, chùa Kim Sơn lại tổ chức tế vong hồn tướng sĩ Tây Sơn chết trong chiến dịch Đống Đa khi xưa.

Còn đình Kim Mã được xây dựng vào thế kỉ XI thờ ba vị thành hoàng: Bố Cái đại vương Phùng Hưng, Linh Lang đại vương và Hoàng Phúc Trung. Đình Kim Mã mang đậm nét kiến trúc thời Lý - Trần, là ngôi đình cổ với hàng nghìn năm tuổi. Ngoài hai di tích lịch sử trên, đầu phố xưa còn có một cửa ô nổi tiếng của Hà Nội đó là ô Thanh Bảo.

Ô Thanh Bảo là một trong 21 cửa ô của Hà Nội, nằm ở phía Tây thành Thăng Long. Xưa kia, cửa ô chính là cửa của thành đất bao quanh kinh thành. Ra vào kinh thành phải qua các cửa ô. Ban đêm tại các cửa ô đều có tuần phiên canh gác, kiểm soát việc ra vào. Cùng với quá trình đô thị hóa nhiều cửa ô của Hà Nội đã trở thành phố xá. Giống như nhiều cửa ô khác ô Thanh Bảo trên phố Kim Mã ngày nay chỉ còn lại trong kí ức người Hà Nội.

Tuy chỉ dài hơn 2 km nhưng phố Kim Mã có khá nhiều cây xanh. Ngay giữa dải phân cách những thân xà cừ cao vút phủ bóng khắp con đường. Hai bên đường, những hàng bằng lăng san sát như đan vào nhau. Vào hè, hoa bằng lăng nở nộ, cả khu phố ngập tràn sắc tím.

Mùa thu, cây chuyển lá vàng, sang đông chỉ còn những thân cây khẳng khiu để rồi mùa xuân lại đâm ra những cành non mơn mởn, lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời. Có thể nói, mùa nào trong năm phố Kim Mã cũng có những nét đáng yêu và lãng mạn riêng của nó. Vì vậy đây được coi là địa điểm lý tưởng để những đôi uyên ương hẹn hò, chụp ảnh cưới lưu lại những bức hình kỉ niệm đáng dấu thời khắc quan trọng của cuộc đời.

Phương Bùi