Người tiêu dùng cần phải được tôn trọng

	Người tiêu dùng chưa yên tâm chất lượng xăng E5 RON 92
	Ngày làm việc đầu năm xăng RON 95 được điều chỉnh giảm giá

Cần có sự hài hòa lợi ích

Tại cuộc họp giữa Bộ Công Thương và các đầu mối kinh doanh xăng dầu liên quan đến vấn đề triển khai xăng E5 cho thấy, sau thời gian chính thức triển khai, sản lượng xăng E5 được tiêu thụ đã có bước tăng trưởng đáng kể nhưng chưa đạt được như kỳ vọng.

Bất kỳ đề xuất nào liên quan đến thị trường đều phải đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.

Theo báo cáo đưa ra từ Bộ Công Thương, trong 2 tháng đầu năm 2018, tổng lượng tiêu thụ xăng nội địa đạt hơn 1,4 triệu m3. Trong đó, xăng A95 chiếm 58%, E5 chiếm 42% (trước đó xăng A95 chỉ chiếm 30%). Điều này cho thấy, người tiêu dùng đang có sự dịch chuyển sang tiêu thụ A95, thay vì sử dụng xăng E5.

Nhằm đảm bảo đúng lộ trình, đúng mục tiêu theo chỉ đạo của Chính phủ khi triển khai xăng E5 (thay thế xăng RON 92), cũng như trước tình hình tiêu thụ thực tế xăng E5 từ thị trường, một số đầu mối kinh doanh xăng dầu đã đề xuất loại bỏ hoàn toàn xăng A95 và chỉ kinh doanh 2 loại xăng sinh học là E5 RON 92 và E5 RON 95 (xăng phối trộn 5% ethanol).

Đề xuất ngay lập tức vấp phải phản ứng gay gắt từ các chuyên gia kinh tế cũng như người tiêu dùng. Với đề xuất trên nhiều người đặt câu hỏi, liệu cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có tuân thủ đúng quy luật thị trường? Quyền lợi của người tiêu dùng có thực sự được tôn trọng?.

Anh Nguyễn Thanh Nhã ở Thanh Trì (Hà Nội) bức xúc cho rằng, không thể mãi thấy khó khăn là lại đẩy cho người tiêu dùng gánh chịu. Nếu như đề xuất loại bỏ xăng A95 được chấp nhận, thì đồng nghĩa với việc thị trường chỉ còn lại duy nhất 1 loại xăng sinh học, như vậy, người tiêu dùng không có sự lựa chọn nào khác và đây là sự ép buộc.

“Chúng ta đang nói nhiều đến yếu tố thị trường trong nền kinh tế, trong đó, yếu tố cạnh tranh luôn được đặt lên hàng đầu với sự minh bạch và công bằng. Thế nhưng, thời gian qua thị trường xăng dầu liên tục có sự điều chỉnh từ việc loại bỏ hoàn toàn xăng RON 92 thay thế bằng xăng E5, sau đó là đề xuất tăng phí bảo vệ môi trường trong khi xăng E5 được quảng cáo là bảo vệ môi trường và giờ là đề xuất loại bỏ xăng A95, thị trường xăng dầu không phải là một vở cải lương muốn thay là thay, muốn bỏ là bỏ. Các cơ quan quản lý nhà nước cần lấy ý kiến rộng rãi từ người tiêu dùng, như thế quyền lợi của người tiêu dùng mới thực sự được bảo đảm”, anh Nhã cho hay.

Cũng liên quan đến vấn đề trên, ông Bùi Danh Liên, nguyên Chủ tịch Hiệp hội vận tải ôtô Hà Nội cũng cho rằng, việc sử dụng xăng E5 để bảo vệ môi trường là một hướng đi rất tích cực của Nhà nước. Tuy nhiên, để thay đổi thói quen của người tiêu dùng thì không thể trong một sớm, một chiều. Trong khi đó, chất lượng xăng E5 hiện tại vẫn khiến người tiêu dùng băn khoăn, vì thế đề xuất tiếp tục loại bỏ xăng A95 sẽ khiến người dân cảm thấy bị chèn ép, không có sự lựa chọn.

Cũng theo ông Liên, để thay đổi thói quen người tiêu dùng thay vì gò ép thì cần kéo dài việc sử dụng xăng A95 để người dân có sự lựa chọn. Song song với đó, các cơ quan nhà nước cần phải có một hội đồng thẩm định xem xét chất lượng, an toàn với động cơ, lợi ích xã hội…để người tiêu dùng yên tâm sử dụng loại xăng mới. Đặc biệt, thay vì ép người tiêu dùng thì nên đẩy mạnh tuyên truyền bằng những lợi ích, sự an toàn thực tế. Đó mới là cách làm dân chủ và tạo được sự đồng thuận của xã hội.

Xăng E5 “một mình một ngựa”?

Theo các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực xăng dầu nhận định, việc thúc đẩy tiêu thụ xăng E5 sẽ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và thúc đẩy ngành nông nghiệp trồng sắn, nguyên liệu chủ yếu để sản xuất ethanol, giúp phối trộn tạo thành xăng E5. Đây là một trong những biện pháp nhằm giảm sự phụ thuộc vào việc nhập khẩu xăng dầu và bảo vệ môi trường với tỷ lệ phối trộn là 5% ethanol với 95% xăng khoáng, sẽ cho ra xăng sinh học E5.

Tuy nhiên, một trong những nguyên liệu phối trộn xăng E5 chính là ethanol (E100), một loại cồn sinh học được sản xuất từ sắn lại đang có sự biến động mạnh mẽ thời gian gần đây, bởi giá thành liên tục tăng cao trong khi đó, việc sản xuất E100 hiện tại ở Việt Nam chỉ có 1 mình Công ty TNHH Tùng Lâm. Vì thế, các chuyên gia kinh tế và người tiêu dùng đều cho rằng, nếu từ bỏ xăng A95 thì việc độc quyền rất dễ xảy ra, khi đó, giá xăng E5 sẽ bị đẩy lên cao hơn theo mức tăng của E100.

“Chưa đề cập đến vấn đề giá nguyên liệu sắn tăng mạnh theo giá thị trường, khiến giá thành E100 tăng theo, dẫn đến việc giá xăng E5 tăng lên. Tôi thấy rằng, chỉ nguyên việc có duy nhất 1 doanh nghiệp sản xuất nguyên liệu E100 cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đã cho thấy sự độc quyền và như thế, khi xăng A95 bị loại bỏ thì việc người tiêu dùng bị ép giá là điều khó tránh khỏi”, anh Tân ở Hoàng Mai (Hà Nội) băn khoăn.

Liên quan đến đề xuất loại bỏ xăng A95, ông Trần Viết Ngãi – Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, việc sử dụng rộng rãi xăng E5 là cần thiết, tuy nhiên, bất kỳ đề xuất nào liên quan đến thị trường thì đều phải hợp lòng dân. Đặc biệt, đề xuất bỏ bán xăng A95 cần được mổ xẻ, phân tích dưới góc độ khoa học chứ không phải góc độ kinh tế.

Cũng theo ông Ngãi, để giảm bớt lượng người sử dụng xăng A95 thì cơ quan quản lý nhà nước có thể tăng mức chênh lệch về giá giữa xăng A95 và E5, để người dân có sự lựa chọn.

Bởi lẽ, có những loại xe đắt tiền không sử dụng được xăng E5 thì xăng A95 có đắt mấy họ cũng phải mua. Trong khi đó, những người dân chỉ sử dụng xe máy, động cơ thấp thì có thể dùng xăng E5 cho tiết kiệm. Tuy nhiên, cần phải có những nghiên cứu cụ thể về xăng E5 và được công bố rộng rãi, có lý, có tình, để người tiêu dùng yên tâm bỏ xăng A95 để chuyển sang xăng E5, chứ không thể mãi hô hào bằng khẩu hiệu.

Có thể nói, việc đưa ra đề xuất loại bỏ xăng A95 trong khi chưa có 1 loại xăng phù hợp cho tất cả các loại xe, cũng như chưa nghiên cứu kỹ việc tác động đến người tiêu dùng cho thấy, đây là một đề xuất thiếu trách nhiệm với người tiêu dùng, thậm chí gây thiệt hại đến nền kinh tế.

Đỗ Đạt