Người dân phải được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế

Cho ý kiến về kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII

Theo báo cáo của Chính phủ, hai thành tích được coi là nổi bật nhất trong thực hiện nghị quyết của Quốc hội về kinh tế - xã hội năm 2015 là tăng trưởng GDP đạt mức cao nhất trong năm năm (ước cả năm khoảng 6,5%), và thu ngân sách nhà nước (NSNN) tăng 7% so với cùng kỳ. Kinh tế tăng trưởng được thể hiện trong thu NSNN. Năm 2015 mặc dù giá dầu thô xuống ở mức rất thấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu của quốc gia từ dầu thô, song chỉ trong 9 tháng qua tổng thu NSNN ước đạt 683.000 tỷ đồng, bằng 75% dự toán năm, tăng 7% so với cùng kỳ.

Đại biểu Quốc hội Cao Sỹ Kiêm

Đây là điều đáng mừng khi giá dầu thô hiện dao động trong khoảng 46 USD/thùng từ đầu quí 3 đến nay, giảm hơn một nửa so với ước tính. Kinh tế tăng trưởng cao, thu ngân sách cũng khá lớn bất chấp hệ lụy của giá dầu thô giảm, song theo phân tích của đại biểu Cao Sỹ Kiêm và đại biểu Trần Hoàng Ngân thì vẫn còn đó nhiều nỗi lo. Vấn đề có tính chất mâu thuẫn trong bức tranh kinh tế 2015, đó là kinh tế tăng trưởng cao nhưng bội chi ngân sách lại lớn. Cụ thể là thực hiện Nghị quyết số 78/2014/QH13 của Quốc hội, Chính phủ đã phê duyệt kế hoạch vay nợ với số tiền là 436.000 tỷ đồng; trong đó 226.000 tỷ để bù đắp bội chi, 85.000 tỷ đồng cho đầu tư và 125.000 tỷ đồng để đảo nợ. Tuy nhiên, tình trạng bội chi ngày một lớn. Đáng quan ngại hơn, nó không chỉ xuất hiện trong năm nay mà tích tụ từ nhiều năm qua, khi bội chi luôn bằng ít nhất 5% GDP. Mục tiêu bội chi giảm xuống còn 4,5% GDP, như Quốc hội đã yêu cầu, đã không thể đạt được, làm nợ công ngày càng tăng cao.

Chuyên gia Cao Sỹ Kiêm phân tích, một khi bội chi cao thì đồng nghĩa với việc phải tăng chi cho đầu tư phát triển và trong thời điểm này ít ra phải tăng chi cho đầu tư hạ tầng và các loại hình dịch vụ công như y tế, giáo dục. Tuy vậy, hai lĩnh vực này đang được đầu tư thấp, trong khi chi thường xuyên như nuôi bộ máy hành chính công lại rất lớn. Điều đáng nói, do vay nợ nhiều, hiện nay số nợ trên đầu mỗi người dân khá lớn, nhưng ngân sách chi cho đầu tư, phúc lợi chưa nhiều đã thể hiện chúng ta lại đang tận thu quá nhiều từ nhân dân thông qua các quy định về phí và lệ phí. Về vấn đề này, trong báo cáo thẩm tra về tình hình kinh tế- xã hội năm 2015 và cả nhiệm kỳ 2011- 2015, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã nêu rõ: Chi đầu tư phát triển nguồn NSNN giai đoạn 2011-2015 bằng khoảng 18,1% so với tổng chi NSNN, giảm mạnh so với 25% trong tổng chi NSNN giai đoạn 2006-2010. Điều này cho thấy, phần rất lớn còn lại dùng để chi thường xuyên, chi trả nợ để nuôi bộ máy nhà nước ngày càng phình to”.

Vậy chi đầu tư và bội chi ngân sách liên quan thế nào đến đời sống nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, một chuyên gia phân tích: Nếu thu ngân sách đạt cao thì chi cho đầu tư phát triển cũng phải cao, nhưng chi cho đầu tư phát triển ví như giao thông chưa tương xứng, nên ngoài tiền đi vay về đầu tư cho ngành này thì hiện đang kêu gọi xã hội hóa đầu tư cho ngành giao thông theo các hình thức xây dựng, hợp tác, chuyển giao (BOT) và các loại hình khác. Chẳng hạn, ngành Giao thông- vận tải, từ năm 2011 đến nay, vốn huy động ngoài ngân sách từ mức 8.787 tỷ đồng năm 2011 lên 41.300 tỷ đồng năm 2014 và 41.980 tỷ đồng năm 2015. Riêng các nhà đầu tư tư nhân đã bỏ ra 35.000 tỷ đồng để lập tới 17 trạm thu phí dọc quốc lộ 1A và kết quả người dân, cộng đồng DN bỏ rất nhiều tiền để đóng phí cho các trạm khi lưu thông.

Tăng trưởng kinh tế thì đời sống nhân dân phải được cải thiện, nhưng ngay đến việc tăng lương tối thiểu, người đứng đầu nghành Tài chính, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thông báo, năm 2016 chưa cân đối được ngân sách để tăng lương!

L. Hà