Người dân ngoại thành vẫn mơ nước sạch

Điệp khúc khát…nước sạch

Cho đến thời điểm này khoảng 50% dân số ở Phú Sơn, huyện Ba Vì, Hà Nội vẫn phải mua nước sạch để sử dụng, trung bình một hộ mua 4-6m3 nước sạch/tháng. Những gia đình có việc ma chay, cưới hỏi phải mua nước nhiều hơn. Điều đáng nói, nguồn nước trôi nổi này có sạch hay không rất khó kiểm soát.

Những hộ kinh tế khó khăn thì đào hố trong vườn rồi đổ cát và bơm nước sông Đà, nước kênh mương thủy lợi, ao hồ vào cho nước thẩm thấu xuống giếng khơi để dùng ăn uống, tắm giặt... Theo ông Chu Văn Phượng, cán bộ văn phòng UBND xã Phú Sơn, nước sạch đã trở thành thứ hàng hóa xa xỉ đối với 9.000 nhân khẩu nơi đây. Cả xã có tới 60-70% dân số thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô, một số thôn lên tới 80% dân số...

Tại huyện Thạch Thất cũng  có tới 80% dân số trên địa bàn các xã Chàng Sơn, Phùng Xá... đã phải chịu cảnh thiếu nước sạch trầm trọng hơn chục năm qua, cả trong mùa khô và mùa mưa. Hiện ở các địa phương này có 60-70% số hộ phải mua nước, với giá từ 200.000 đồng đến 250.000 đồng/xe (4 khối nước).

Không chỉ vùng khó khăn, xa trung tâm, ngay tại các huyện ven đô như Hoài Đức, Chương Mỹ, Thường Tín..., người dân cũng chưa được sử dụng nước sạch. Tại các huyện phía nam thành phố, nguồn nước bị ô nhiễm kim loại nặng, asen. Khảo sát của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho thấy, tỷ lệ người dân đang sinh sống tại 401 xã ở khu vực nông thôn được sử dụng nước sạch còn thấp. Hiện mới có 35,26% dân số được sử dụng nước sạch theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế. Qua các kỳ họp Hội đồng nhân dân thành phố, cử tri đã có nhiều ý kiến. Cụ thể, trong 12 ý kiến chất vấn của cử tri tại kỳ họp vừa qua thì có tới 6 nội dung tập trung vấn đề thiếu nước sạch.

Nước thiếu nhưng nhiều công trình cấp nước sạch vẫn “đắp chăn” thậm chí là bỏ hoang hết ngày này qua ngày khác. Nguyễn nhân dẫn đến tình trạng trên là do xây dựng dở dang hoặc vận hành kém hiệu quả. Những công trình hoang phí dạng này tập trung ở các huyện Hoài Đức, Phúc Thọ, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Thanh Oai, Mỹ Đức, Gia Lâm... Hiện nay, toàn thành phố còn 21 trạm đầu tư xây dựng dở dang. Sở NN&PTNT đã có văn bản báo cáo cách đây 2 năm, nhưng khi triển khai thực hiện lại gặp vướng mắc về thủ tục. Nếu muốn được hưởng cơ chế hỗ trợ của Nhà nước, dứt khoát phải làm lại thủ tục, cấp phép đầu tư. Các DN lại chưa quen làm việc này nên phải làm đi làm lại. Ngoài ra, để bàn giao trạm cấp nước cho chủ đầu tư mới thì phải quyết toán được tài chính nhưng các địa phương gặp một số khó khăn trong khâu định giá tài sản cũ; một số nơi còn bị thất lạc hồ sơ dự án...

Những quyết tâm đang bắt đầu lỡ hẹn

Để khắc phục tình trạng thiếu nước sạch, Hà Nội đã đầu tư xây dựng 123 công trình cấp nước sạch phục vụ nhân dân khu vực ngoại thành. UBND TP Hà Nội cũng đã phê duyệt chương trình cấp NS&VSMTNT giai đoạn 2009-2020, quy hoạch cấp NS& VSMT TP Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, kế hoạch trung hạn giai đoạn 2013-2015. Mục tiêu của thành phố Hà Nội, đến hết năm 2015, 100% hộ dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, trong đó phấn đấu có 60% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế (100 lít/ người/ngày). Để hoàn thành, Sở NN&PTNT đã tham mưu với thành phố đầu tư từ ngân sách 6 trạm cấp nước liên xã tại các huyện Thường Tín, Phú Xuyên, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Mê Linh, Thanh Oai nhằm cung cấp nước sạch cho 264.000 người; thực hiện hiệu quả các dự án sử dụng vốn vay Ngân hàng Thế giới, cung cấp nước sạch cho 110.000 người; tiếp tục hỗ trợ 30.000 thiết bị lọc nước, cấp cho các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo các khu vực nguồn nước bị ô nhiễm nặng và chưa đủ điều kiện xây dựng công trình cấp nước sạch tập trung; đấu nối với hệ thống cấp nước của đô thị, cấp nước cho 440 nghìn người…Chỉ còn chưa đầy 2 năm nữa, phải hoàn thành mục tiêu đề ra Tuy nhiên cho đến thời điểm này mục tiêu trên có nguy cơ lỡ hẹn. Tất cả là do thiếu vốn.

Trao đổi với báo chí, ông Đào Duy Tâm, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội cho biết: “do khó khăn chung của nền kinh tế, hầu hết dự án đang trong tình trạng “đói” vốn, do chưa được ghi vốn đầu tư từ ngân sách năm 2014 nên chưa triển khai được. Chúng tôi đang làm thủ tục đề nghị Hội đồng nhân dân thành phố phân bổ vốn đợt 2 năm 2014 để thực hiện các dự án nước sạch... Ngoài việc quan tâm bố trí nguồn vốn cho các dự án nước sạch, các cấp, các ngành cần quan tâm đẩy mạnh việc xã hội hóa đầu tư, đặc biệt là giải quyết các khó khăn về thủ tục để đẩy nhanh tiến độ khôi phục các trạm cấp nước”.

Câu chuyện nước sạch có hoàn thành đúng tiến độ hay không giờ đây lại được Sở NN&PTNT đẩy lên Hội đồng nhân dân thành phố và nếu các cấp cứ mãi vẽ ra số liệu còn thực tế chẳng biết bao giờ xong như thế này thì người chịu hậu quả không ai khác vẫn là người dân. Thiếu nước do không có hệ thống cấp nước đã đành, đằng này nhiều khu dân cư có trạm cấp nước vẫn không có nước sạch, thậm chí hàng vạn hộ dân sống sát đường ống nước sạch sông Đà cũng không có nước sạch. Những nghịch lý này còn tồn tại thì tình trạng thiếu nước vẫn còn kéo dài. Cứ theo những gì lãnh đạo Sở NN&PTNT nói thì không chỉ mùa hè này mà ngay cả mùa hè sau sẽ còn hàng vạn hộ dân sống trong cảnh thiếu nước.

Gia Bảo