Mặt trái đồng vốn ODA

Vốn hỗ trợ phát triển chính thức (Official Development Assistance- ODA) là nguồn vốn vay ưu đãi với lãi suất thấp, thời hạn vay kéo dài của các chính phủ, tổ chức quốc tế cho Việt Nam để thực hiện công cuộc phát triển kinh tế, hạ tầng cơ sở và xóa đói giảm nghèo.

Kể từ khi tiến hành công cuộc đổi mới nền kinh tế đến nay, Việt Nam đã tiếp nhận trên 83 tỷ USD (vốn ODA cam kết). Chính nhờ nguồn vốn này đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế- xã hội, đặc biệt hai lĩnh vực: Hạ tầng giao thông và xóa đói giảm nghèo. Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch - Đầu tư trước Quốc hội, thông qua 20 hội nghịnhóm tư vấn các nhà tài trợ (CG) thường niên, tổng vốn ODA cam kết của các nhàtài trợđạt 78,195 tỷUSD, nếu tính cả vốn cam kết năm 2014 là 5 tỷ USD, tính ra đạt trên 83 tỷ USD. Trong đó, tổng vốn ODA ký kết trên 63,05 tỷUSD; tổng vốn ODA giải ngân khoảng trên 43 tỷ USD, chiếm hơn 67% tổng vốn ODA ký kết. Tại Hà Nội nhờ có nguồn vốn ODA, các công trình hạ tầng giao thông mới ngày một phát triển. Cầu Nhật Tân, Thanh Trì, Nhà ga Quốc tế Nội Bài là minh chứng cho điều đó. Có thể nói, 20 năm qua, ODA đã góp phần quan trọng làm thay đổi diện mạo kinh tế đất nước, hạ tầng cơ sở Thủ đô.

Trao đổi với PV, chuyên gia  Phạm Sỹ Liêm, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, đã đến lúc cần quản lý chặt năng lực, chất lượng các tổng thầu nước ngoài đối với các dự án ODA để phát huy hơn hiệu quả đồng vốn này cũng như giảm tối đa mặt trái của nó.

Bên cạnh những đóng góp quan trọng của nguồn vốn ODA, hiện chúng ta đã thấy những mặt trái chưa được khắc phục mà lẽ ra phải có hành lang pháp lý đủ mạnh để quản lý. Tại kỳ họp Quốc hội trong lần trao đổi với PV, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho hay: “Nguyên tắc của sử dụng ODA là sử dụng nguồn vốn của Chính phủ nước nào thì các doanh nghiệp nước đó được phép làm tổng thầu, trừ nguồn vốn của Ngân hàng Thế giới (WB) là đấu thầu. Đây  dường như là một nguyên tắc bất di bất dịch”. Chính việc quy định có tính chất quốc tế, nên khi sử dụng ODA chúng ta phải chấp nhận nhiều định chế đi kèm. Và thực ra, những nước viện trợ họ cũng được hưởng lợi. Ví như khi cho chúng ta vay ưu đãi 100 triệu  USD để xây dựng cầu, họ được  đưa DN của họ vào làm tổng thầu. DN của họ làm tổng thầu, thuê lại DN Việt Nam làm thầu phụ, rốt cuộc tiền lại chảy về túi ngân sách quốc gia của họ. Những nước nhận ODA đều biết, song phải chấp nhận cuộc chơi. Tuy nhiên, cái khác của việc sử dụng vốn ODA là phía nhận phải được quyền kiểm tra “năng lực” tổng thầu của nước cung cấp ODA ra sao, xét trên góc tiềm lực tài chính, công nghệ và những con người họ mang sang thi công, giám sát công trình sử dụng ODA ra sao. Điều này trong thời gian dài dường như các bộ, ngành chức năng bỏ quên. Để rồi, vừa qua tại dự án đường sắt trên cao tuyến Cát Linh- Hà Đông xảy ra các sự cố, lãnh đạo Bộ GT- VT mới gióng lên hồi chuông: “Không đánh đổi tính mạng con người để vay vốn”!

Dự án đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông lúc đầu có tổng số vốn 8.870 tỷ đồng, tương đương hơn 552 triệu USD (thời giá năm 2008), trong đó vốn ODA Trung Quốc 419 triệu USD, vốn tín dụng 169 triệu USD và vốn đối ứng của Việt Nam là 133 triệu USD, thời gian triển khai dự kiến từ tháng 8/2008 đến tháng 11/2013. Tuy nhiên, đến nay dự án này đã bị đội vốn thêm 339 triệu USD. Dự án do Công ty hữu hạn Tập đoàn cục 6 đường sắt Trung Quốc thực hiện theo hình thức tổng thầu EPC. Theo các chuyên gia, không chỉ đưa công nghệ kém vào thi công không ít tổng thầu còn đưa những kỹ sư vừa mới ra trường sang VN; kinh nghiệm chưa có dẫn đến sự cố đáng tiếc.

Vấn đề đặt ra, chúng ta đã, đang và sẽ không bao giờ phủ nhận vai trò quan trọng của nguồn vốn ODA, song giờ đây khi tiềm lực kinh tế đất nước đã khác xưa vấn đề mà các chuyên gia cũng như người dân quan tâm là đối với các dự án ODA, thay vì thực hiện nguyên tắc bất di bất dịch doanh nghiệp nước cung cấp ODA phải là tổng thầu, khiến DN Việt Nam thành người làm thuê thì phải quy định các dự án ODA kể cả của chính phủ cũng phải đấu thầu như các dự án của WB và các tổ chức tài chính khác. Có làm như thế, hiệu quả đồng vốn ODA mới được phát huy và các DN Việt Nam cũng có cơ hội làm tổng thầu các dự án đó ngay trên đất nước mình. Còn trên bình diện cơ chế, cần phải có nghị định quy định chi tiết tiêu chuẩn, tiêu chí đối với các tổng thầu EPC, để các DN đặc biệt các nhà thầu Trung Quốc không đưa vào nước ta những  công nghệ lạc hậu, kỹ sư có chuyên môn thấp.

L. Hà

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Mối đe dọa từ những vật lạ rơi xuống từ nhà cao tầng

Mối đe dọa từ những vật lạ rơi xuống từ nhà cao tầng

(LĐTĐ) Những đồ vật bất ngờ rơi từ ban công các căn hộ chung cư là nỗi ám ảnh của không ít cư dân. Từ điếu thuốc, tờ giấy, đến bát đũa, thậm chí cả dao, thùng các-tông,… những "vật thể lạ" này không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nghiêm trọng, khiến người dân sống trong lo lắng mỗi lần đi dạo dưới chân các tòa chung cư cao tầng.
Đặc sắc các sản phẩm tại Hội chợ trái cây, nông sản an toàn các tỉnh, thành phố năm 2024

Đặc sắc các sản phẩm tại Hội chợ trái cây, nông sản an toàn các tỉnh, thành phố năm 2024

(LĐTĐ) Thời gian qua, thành phố Hà Nội đã tích cực hỗ trợ các địa phương trong hoạt động quảng bá, giới thiệu, kết nối trái cây, nông sản, đặc sản tại thị trường Hà Nội thông qua trên 70 hoạt động giao thương, hội chợ, tuần hàng...
Tự động hóa quy trình chi trả quyền lợi bảo hiểm với công nghệ OCR thế hệ mới

Tự động hóa quy trình chi trả quyền lợi bảo hiểm với công nghệ OCR thế hệ mới

(LĐTĐ) Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Prudential Việt Nam vừa chính thức giới thiệu công nghệ OCR thế hệ mới (nhận dạng ký tự quang học tích hợp AI tạo sinh) vào quy trình thẩm định và xét duyệt hồ sơ yêu cầu giải quyết quyền lợi bảo hiểm trực tuyến.
Tứ kết UEFA Nations League: Mong chờ cuộc đối đầu giữa Đức và Italy

Tứ kết UEFA Nations League: Mong chờ cuộc đối đầu giữa Đức và Italy

(LĐTĐ) Chiều tối ngày 22/11, UEFA đã tổ chức lễ bốc thăm vòng tứ kết Nations League tại Nyon (Thụy Sĩ).
“Manifest” được chọn là từ của năm 2024

“Manifest” được chọn là từ của năm 2024

(LĐTĐ) Mới đây, từ điển Cambridge đã công bố “manifest” (tạm dịch: biểu minh) là từ của năm 2024, nhờ sự phổ biến của từ này trên mạng xã hội và truyền thông toàn cầu.
Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa quận Bắc Từ Liêm

Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa quận Bắc Từ Liêm

(LĐTĐ) Tối 22/11, quận Bắc Từ Liêm tổ chức Hội nghị kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11); tổng kết công tác quản lý di sản văn hóa năm 2024; hưởng ứng các hoạt động Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2024 tại di tích đình Tây Tựu, phường Tây Tựu.
Cụm thi đua số 7 LĐLĐ thành phố Hà Nội: Làm tốt công tác đại diện, bảo vệ người lao động

Cụm thi đua số 7 LĐLĐ thành phố Hà Nội: Làm tốt công tác đại diện, bảo vệ người lao động

(LĐTĐ) Làm việc với các đơn vị trong Cụm Thi đua số 7, lãnh đạo Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đề nghị, từ nay đến cuối năm, các đơn vị cần nắm chắc tình hình tư tưởng, đời sống, việc làm của người lao động, tập trung chăm lo tốt đời sống vật chất, tinh thần cho đoàn viên, người lao động, nhất là khi Tết Nguyên đán Ất Tỵ đang tới gần.

Tin khác

Ngân hàng không được khuyến mại cho người gửi tiền

Ngân hàng không được khuyến mại cho người gửi tiền

(LĐTĐ) Từ hôm nay 20/11, tổ chức tín dụng khi nhận tiền gửi không được khuyến mại dưới mọi hình thức (bằng tiền, lãi suất, các hình thức khác) không đúng với quy định.
TP.HCM: Nhiều giải pháp chống thất thu thuế thương mại điện tử

TP.HCM: Nhiều giải pháp chống thất thu thuế thương mại điện tử

(LĐTĐ) Với những nỗ lực đồng bộ của ngành thuế Thành phố, trong 10 tháng năm 2024, tổng doanh thu thương mại điện tử trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đạt 91.962 tỉ đồng, tăng 43,7% so cùng kỳ, chiếm 33,5% doanh thu thương mại điện tử cả nước.
Vẫn còn bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân 0%

Vẫn còn bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân 0%

(LĐTĐ) Bộ Tài chính cho biết, các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, nhưng kết quả vẫn chưa được như kỳ vọng. Vẫn còn bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân 0% hoặc tỷ lệ giải ngân thấp.
Cơ quan thuế sắp triển khai hoãn xuất cảnh tự động

Cơ quan thuế sắp triển khai hoãn xuất cảnh tự động

(LĐTĐ) Trong 10 tháng qua, Tổng cục Thuế đã đẩy mạnh công tác thu nợ thu được trên 58 nghìn tỷ đồng, tăng 33% so với cùng kỳ năm 2023. Các dịch vụ khai thuế điện tử đã đạt 4 triệu tài khoản, tăng 47% so với cuối năm 2023.
Đề xuất bãi bỏ miễn thuế hàng nhập khẩu dưới 1 triệu đồng qua đường chuyển phát nhanh

Đề xuất bãi bỏ miễn thuế hàng nhập khẩu dưới 1 triệu đồng qua đường chuyển phát nhanh

(LĐTĐ) Bộ Tài chính đã có Tờ trình Chính phủ về dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử, trong đó đã đề xuất bãi bỏ việc miễn thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh có giá trị dưới 1 triệu đồng.
Đề xuất chủ sàn thương mại điện tử nộp thuế thay cho hộ kinh doanh

Đề xuất chủ sàn thương mại điện tử nộp thuế thay cho hộ kinh doanh

(LĐTĐ) Dư luận đặt câu hỏi về việc quản lý thuế đối với các sàn thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới đang hoạt động tại Việt Nam, nhưng chưa đăng ký cấp phép và cơ sở nào đề xuất các sàn giao dịch TMĐT nộp thay thuế? Bộ Tài chính cho biết việc triển khai cơ chế sàn TMĐT khai, nộp thuế thay cho người bán là nội dung được khuyến nghị triển khai trong các tài liệu, nghiên cứu của các tổ chức quốc tế khác, cũng như đã chứng minh thực tế hiệu quả triển khai của các nước tiên tiến trên thế giới và trong khu vực.
Đẩy nhanh giải ngân đầu tư công để đưa dòng tiền vào thị trường

Đẩy nhanh giải ngân đầu tư công để đưa dòng tiền vào thị trường

(LĐTĐ) Các chuyên gia cho rằng, để thúc đẩy kinh tế trong năm 2025, giải ngân đầu tư công cần được thực hiện nhanh chóng để đưa dòng tiền vào thị trường, từ đó giảm áp lực cho các ngân hàng thương mại.
Công ty CP Kinh doanh than Miền Bắc - Vinacomin bị xử phạt liên quan đến lĩnh vực thuế

Công ty CP Kinh doanh than Miền Bắc - Vinacomin bị xử phạt liên quan đến lĩnh vực thuế

(LĐTĐ) Mới đây, Cục Thuế thành phố Hà Nội đã ban hành Kết luận Thanh tra thuế tại Công ty Cổ phần Kinh doanh than Miền Bắc - Vinacomin (mã chứng khoán: TMB).
Vốn tín dụng cho “tam nông”

Vốn tín dụng cho “tam nông”

(LĐTĐ) Trong nhiều năm qua, Ngân hàng Nhà nước luôn xác định việc thúc đẩy phát triển tín dụng cho “tam nông” (nông nghiệp, nông dân, nông thôn) là một mục tiêu cốt lõi trong chương trình hành động của ngành nhằm thực hiện các chủ trương của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ liên quan đến tái cơ cấu ngành nông nghiệp và phát triển nông nghiệp - nông thôn một cách bền vững.
Cổ phiếu công ty của ông Donald Trump biến động mạnh

Cổ phiếu công ty của ông Donald Trump biến động mạnh

(LĐTĐ) Sau khi ông Donald Trump tuyên bố đắc cử Tổng thống thứ 47 Hợp chúng quốc Hoa Kỳ và sắp trở lại Nhà Trắng, cổ phiếu Công ty Trump Media & Technology Group biến động mạnh.
Xem thêm
Phiên bản di động