Để luật có hiệu lực đi vào cuộc sống

Vừa qua, dư luận xôn xao chuyện Cục Hàng không mời cán bộ của Bộ Tài chính đi nước ngoài để tìm hiểu kinh nghiệm thực tiễn của Pháp, Thụy Sỹ. Và sau chuyến đi Bộ Tài chính đã ra Thông tư số 151/2013/TT-BTC về quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí nhượng quyền khai thác cảng hàng không, sân bay. Với việc các đạo luật chuyên ngành đang ở dạng khung như hiện nay thì việc Bộ Tài chính phải soạn thảo ban hành thông tư hướng dẫn như trên là trách nhiệm của Bộ. Tuy nhiên, Bộ Tài chính là “kế toán trưởng” của quốc gia nói như cách ví của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thì đồng nghĩa bộ này phải có những vụ, phòng, ban, chuyên gia rất giỏi kể cả trong việc quản lý, soạn thảo văn bản pháp quy để hướng dẫn triển khai về mức thu, chế độ thu… với các cảng vụ hàng không. Đâu cần phải Cục Hàng không mời sang các nước “học” mới “đẻ” ra được thông tư hướng dẫn. 

Bình luận về nội dung này, TS Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp  cho hay: “Việc làm trên là không nên. Nếu Bộ Tài chính thấy cần thiết thì tự tổ chức đoàn đi nước ngoài tham khảo, nghiên cứu và nghiên cứu đó phải mang tính độc lập. Phải có tính thẩm định độc lập mới đảm bảo tính khách quan. Khi cơ quan hoạch định chính sách tham gia quá sâu vào cơ quan thụ hưởng chính sách như trên ít nhiều cũng sẽ bị tác động, làm mất tính khách quan”.
Vấn đề đặt ra, nếu như Luật Hàng không dân dụng được xây dựng một cách chi tiết, bài bản chắc chắn sẽ không phải chờ những văn bản hướng dẫn mới thực thi.  Đấy cũng là lý do vì sao, ngay đến điều hành giá xăng, dầu chúng ta đã có Luật Giá, song đạo luật này vẫn chung chung, để rồi muốn đi vào thực thi thuộc nhóm hàng, ngành nghề nào Chính phủ phải ban hành nghị định hướng dẫn, rồi Bộ Tài chính và các bộ liên quan cùng ban hành thông tư chi tiết.

Nếu nói luật như dòng sông, nhưng khi dòng sông không thể mang trực tiếp nước đến cánh đồng thì bản thân các văn bản dưới luật là vô cùng quan trọng. Giám sát các văn bản dưới luật còn là một câu chuyện dài; song vấn đề cần bàn là làm thế nào trong công tác soạn thảo luật phải đáp ứng được sự phát triển của thời đại. Nghĩa là một khi luật chuyên ngành đã ra đời là phải đi vào cuộc sống không cần văn bản hướng dẫn. 

Lê Hà- N. Tuấn