Cột cờ Hà Nội: Biểu tượng hùng thiêng của đất Thăng Long

	Cột cờ Hà Nội – nét đẹp cổ kính giữa lòng Thủ đô
	Cột cờ Hà Nội: “Nhân chứng” lịch sử hơn 200 tuổi

Kiến trúc còn nguyên vẹn

Được xây dựng dưới triều Nguyễn, bắt đầu từ năm 1805 đến 1812, Cột cờ Hà Nội đến nay là công trình còn nguyên vẹn và hoành tráng nhất trong quần thể di tích Hoàng thành Thăng Long. Với bà con đồng bào các dân tộc Việt Nam ở xa lần đầu về Thủ đô, hoặc với những người khách nước ngoài, bước chân khám phá Cột cờ Hà Nội là một trong những điểm đến được đặc biệt ưa thích. Hiện tại, Cột cờ Hà Nội là di tích lịch sử, văn hóa do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội quản lý, nhưng vì nằm trong khuôn viên của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam nên công việc trông nom hằng ngày được giao cho đơn vị này.

Cột cờ Hà Nội nằm trên đường Điện Biên Phủ, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Với chức năng là một vọng canh, cột cờ nằm cách Đoan Môn khoảng 300m, cách điện Kính Thiên 500m và cách cửa Bắc gần 1.000m. Từ trên đỉnh của cột cờ có thể quan sát cả một vùng rộng lớn bên trong và ngoài khu thành cổ. Nhìn tổng thể cột cờ gồm những khối lăng trụ xếp chồng nhau. Ở mỗi cấp tường xây dựng trang trí bằng những hoa văn khác nhau, tạo được nét mềm mại và vẻ đẹp riêng cho từng cấp.

Cột cờ Hà Nội. Ảnh: B.D

Cột cờ cao 41m, gồm ba tầng đế và một thân cột. Các tầng đế Cột cờ có hình vuông, nhỏ dần lên trên, chồng lên nhau, xung quanh ốp gạch. Bố cục cân đối ấy đã tạo lên những đường nét thẳng, vững vàng cho Cột cờ Hà Nội. Dưới thời nhà Nguyễn, Cột cờ có chức năng vọng canh, theo trục Bắc - Nam. Từ trên đỉnh của kỳ đài có thể quan sát cả một vùng rộng lớn bên trong và bên ngoài khu thành cổ. Trừ cửa hướng Bắc, ba cửa còn lại của Kỳ đài đều được khắc tên riêng. Cửa hướng Đông là “Nghênh húc” (đón ánh nắng ban mai), cửa hướng Tây là “Hồi quang” (ánh sáng phản chiếu), còn cửa Nam là “Hướng minh” (hướng về ánh sáng).

Ở cửa hướng Bắc được bố trí hai cầu thang lên sân thượng phía bên phải và trái, mỗi cầu thang gồm 14 bậc, có tay vịn bằng sắt. Sân thượng được bao quanh bằng lan can gỗ cùng với tường hoa trổ những hình lục giác có hình vuông ở giữa, được đan lồng với nhau như hình mạng nhện. Dưới chân Cột cờ được đặt những khẩu pháo có từ thời nhà Nguyễn từ thế kỷ 19. Nhìn từ hướng Bắc của Cột cờ có nhiều di tích cổ như Đoan Môn, Lầu Công chúa, Cửa Bắc. Hướng Đông nhìn ra Bưu điện soi bóng xuống Hồ Gươm lịch sử. Hướng Tây là Quảng trường Ba Đình, Lăng và Bảo tàng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hướng Nam là một không gian được mở rộng với nhiều kiến trúc tiêu biểu của Hà Nội. Bố cục cân đối ấy đã tạo lên những đường nét thẳng, vững vàng cho Cột cờ Hà Nội.

Biểu tượng thiêng liêng của Thủ đô Hà Nội

Dưới triều nhà Nguyễn, trong các dịp lễ Tết, cờ vàng của triều đình thường được treo trên đỉnh cột. Cột cờ còn là nơi vua quan xem duyệt quân ngũ, đấu võ. Tại đây vào năm 1873 đã diễn ra cuộc chiến đấu bảo vệ Cột cờ giữa lính triều đình và binh lính Pháp và lần thứ 2 là vào năm 1882, Pháp đã chiếm được nơi này và lợi dụng chiều cao của Cột cờ dùng làm nơi đóng quân của một trại lính thông tin và để làm đài quan sát. Năm 1945, sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên được treo lên Cột cờ Hà Nội. Chính vì vậy, khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, hình ảnh Cột cờ Hà Nội cũng đã được in trang trọng trên đồng tiền được phát hành đầu tiên của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Đến ngày giải phóng Thủ đô 10/10/1954, Lễ thượng cờ Tổ quốc trên đỉnh “Cột cờ Hà Nội” đã trở thành giây phút thiêng liêng với người dân Thủ đô. Người dân Hà Nội tưng bừng rạo rực chào đón ngày hội lớn, ngày hội chiến thắng, Thủ đô Hà Nội hoàn toàn giải phóng khi lần đầu tiên lá cờ đỏ sao vàng - cờ Tổ quốc tung bay trên đỉnh Cột cờ Hà Nội. Còn trong cuộc chiến tranh chống phá hoại của Mỹ, Cột cờ lại chuyển sang là đài quan sát của bộ đội phòng không Hà Nội. Từ đỉnh cột cờ có thể nhìn thấy cả Hà Nội và vùng ngoại ô. Ngày 20/1/1989, Bộ Văn hóa - Thông tin đã ra quyết định công nhận Cột cờ Hà Nội là Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia.

Trải qua gần 200 năm lịch sử, vượt qua mọi khắc nghiệt của thiên nhiên và chiến tranh tàn phá, chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử của dân tộc, Cột cờ Hà Nội vẫn đứng sừng sững mang lá cờ Tổ quốc, biểu trưng cho ý chí độc lập tự chủ của dân tộc Việt Nam. Cột cờ Hà Nội chính là một “nhân chứng lịch sử”, một biểu tượng vinh quang và là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam. Giờ đây, Cột cờ Hà Nội không chỉ là một biểu tượng hùng thiêng của Hà Nội, mà còn là điểm du lịch không thể bỏ qua trong hành trình khám phá lịch sử đất Hà Thành.

Theo thống kê của Ban Quản lý Khu di tích Cột cờ - Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, mỗi ngày có 1.000-2.000 du khách đến thăm quan cụm di tích (Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam và Cột cờ Hà Nội) này. Điểm di tích này mở cửa tất cả các ngày trong tuần, trừ thứ Hai và thứ Năm đóng cửa để bảo dưỡng. Trên tầm cao của Cột cờ, du khách có thể phóng tầm mắt ngắm nhìn cảnh quan Hà Nội ngày nay và tìm về với Thăng Long xưa. Điều đặc biệt là trong những ngày nóng nhất của Hà Nội, nhiệt độ bên trong của Cột cờ luôn mát mẻ.

Có chuyện kể rằng, Tổng thống Venezuela - ông Hugo Chavez trong một lần đến Hà Nội khi đi qua Cột cờ bỗng yêu cầu dừng xe và ngỏ ý muốn vào thăm. Vị Tổng thống đã trèo lên tận đỉnh và rất cảm kích trước công trình đặc biệt này. Mỗi khi bước lên những bậc kỳ đài đượm dấu thời gian, những câu chuyện lịch sử lại ùa về, khiến người ta cảm thấy cần phải bước nhẹ hơn trên những bậc thềm lịch sử.

Hà Nội ngày nay đã có nhiều công trình cao hơn Cột cờ, nhưng hình ảnh Cột cờ Hà Nội, biểu tượng hùng thiêng đất Thăng Long vẫn còn mãi trong lòng người dân Việt Nam, nhìn thấy Cột cờ cũng chính là nhìn thấy Tổ quốc. Với hơn 200 năm trường tồn, Cột cờ Hà Nội chính là một “nhân chứng lịch sử”, một biểu tượng vinh quang và là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam.

Phương Bùi