Xây dựng Thủ đô Hà Nội xứng tầm khu vực

Khẳng định vị thế của Thủ đô

Nhìn lại 46 năm qua, kể từ khi cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi, non sông thu về một mối, cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, Thủ đô Hà Nội đã có bước chuyển mình lớn lao chưa từng có, ngày càng khang trang, văn minh, hiện đại. Sự đổi thay ấy hiển hiện trên từng con đường, tuyến phố, khu đô thị, trên từng gương mặt rạng rỡ của người dân Thủ đô. Sự thay đổi, phát triển ấy còn thể hiện qua bản lĩnh, ý chí vươn lên của Hà Nội trong khó khăn, thử thách.

Sau năm 1975, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Hà Nội cùng cả nước xây dựng đất nước trên đống tro tàn đổ nát của chiến tranh, khắc phục khủng hoảng kinh tế - xã hội, đưa đất nước ra khỏi tình trạng bao vây cấm vận, đập tan mọi âm mưu của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc những thành quả của chủ nghĩa xã hội.

Một góc Hồ Tây.

Đặc biệt, từ năm 1986, quán triệt và vận dụng sáng tạo đường lối đổi mới của Đảng, Thành ủy Hà Nội đã đề ra chủ trương phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với thực tế của Thủ đô, quyết tâm đổi mới cơ chế quản lý, phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Kinh tế của Thủ đô liên tục tăng trưởng với tốc độ cao, phát triển theo hướng bền vững. Xây dựng và quản lý đô thị có nhiều tiến bộ; văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực; an ninh - quốc phòng được giữ vững; hệ thống chính trị ở Thủ đô không ngừng lớn mạnh; công tác đối ngoại được mở rộng và phát triển.

Đáng chú ý là việc thực hiện Nghị quyết số 15-QĐ/QH của Quốc hội về mở rộng địa giới hành chính từ năm 2008 đến nay, Thủ đô Hà Nội đã có sự phát triển vượt bậc, toàn diện về tất cả các lĩnh vực. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng với tốc độ khá cao, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Giai đoạn 2008 - 2017, kinh tế Thủ đô phát triển ổn định ở mức cao và đạt mức tăng trưởng cao, bình quân 7,41%/năm.

Thu, chi ngân sách trên địa bàn Thành phố đều đạt, vượt so với dự toán được giao. Mặc dù chỉ chiếm 1% về diện tích, 8,5% về dân số nhưng Hà Nội đóng góp trên 16% GDP (tổng sản phẩm quốc nội), 18,5% thu ngân sách, 20% thu nội địa và 8,6% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của cả nước. Thu nhập bình quân của Hà Nội hiện nay ước đạt 130 triệu đồng/người/năm, gấp 1,8 lần bình quân cả nước.

Cải cách hành chính luôn được lãnh đạo Hà Nội đặc biệt lưu tâm. Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh - năm thứ 2 liên tiếp duy trì vị trí thứ 9/63 tỉnh, thành phố; chỉ số Cải cách hành chính - năm thứ 3 liên tiếp duy trì vị trí thứ 2/63 tỉnh, thành phố. Chương trình xây dựng nông thôn mới có nhiều kết quả đáng khích lệ.

Nhắc đến những thành tựu của Hà Nội không thể không nhắc đến thời điểm năm 2020 với rất nhiều khó khăn dồn dập. Trong bối cảnh thế giới, trong nước đầy rẫy khó khăn, đặc biệt là thách thức do đại dịch Covid-19 gây ra, nhưng Hà Nội vẫn bứt phá vươn lên, Thành phố đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đề ra, thực hiện thành công "mục tiêu kép" vừa phòng chống dịch Covid-19, vừa đảm bảo mức tăng trưởng kinh tế - xã hội, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của cả nước.

Trong năm 2020, Thành phố đã triển khai nhiều quyết sách duy trì và phục hồi phát triển kinh tế rất táo bạo. Năm qua, trong phát triển kinh tế - xã hội, Hà Nội chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực khi dịch vụ, thương mại, du lịch bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là các quận khu vực nội thành.

Nhưng bằng tinh thần "góp gió thành bão", "ngoại thành chi viện cho nội thành", trên nguyên tắc bảo đảm kiểm soát Covid-19, tăng trưởng của Hà Nội năm 2020 tăng 3,98%, cao gấp khoảng 1,4 lần bình quân cả nước. Hoàn thành kế hoạch giải quyết việc làm mới cho gần 160 nghìn lao động, tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn bình quân chung cả nước, chỉ ở mức 2,3%.

Thu ngân sách vượt dự toán hơn 2%, đạt gần 285.000 tỷ đồng, tăng gần 6% so với năm 2019. Nếu tính cả số thu ngân sách trên địa bàn do Cục Thuế Thành phố quản lý thì tổng thu ngân sách trên địa bàn thành phố đạt trên 340.000 tỷ đồng. Đặc biệt, nguồn thu nội địa bền vững trong bối cảnh đại dịch Covid-19, chiếm 93% thu ngân sách…

Hơn nữa, nhờ làm tốt việc sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế, chỉ trong năm 2020, Hà Nội tiết kiệm chi thường xuyên được hơn 3 nghìn tỷ đồng, dành tất cả để chi cho an sinh xã hội, phòng, chống dịch và đầu tư phát triển.

Điều đặc biệt nhất là Đại hội Đảng bộ các cấp và Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII đã thành công một cách thực chất và trọn vẹn, đảm bảo đúng tiến độ. Ngay sau đó, cấp ủy, chính quyền các cấp của Thành phố đã khẩn trương bắt tay ngay vào việc cụ thể hóa, triển khai Nghị quyết, bằng cách bám sát vào các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội ở cấp mình.

Ngày 17/3, đúng ngày kỷ niệm 91 năm ngày thành lập Đảng bộ Hà Nội (17/3/1930 - 17/3/2021), Thành ủy Hà Nội ban hành 10 Chương trình công tác toàn khóa. So với các nhiệm kỳ trước, 10 Chương trình công tác toàn khóa lần này được ban hành sớm hơn từ sáu tháng cho đến một năm. Mới đây, Hà Nội đã tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến và truyền hình trực tiếp học tập, quán triệt, tuyên truyền 10 Chương trình công tác này đến 611 điểm cầu quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn, với sự tham gia của trên 35 nghìn cán bộ, đảng viên. Đây là một cách làm mới, sáng tạo, chưa có trong tiền lệ.

Vươn tầm khu vực và thế giới

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: "Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới trông vào Thủ đô ta. Tất cả chúng ta phải ra sức giữ gìn trật tự, an ninh, làm cho Thủ đô ta thành một Thủ đô bình yên, tươi đẹp, mạnh khỏe cả về vật chất và tinh thần". Khi nói về Đảng bộ Hà Nội, Bác nói ngắn gọn: "Đảng bộ Hà Nội phải làm gương cho các Đảng bộ khác". Chỉ hai từ "gương mẫu", nhưng đó đã và sẽ luôn là thách thức rất lớn đối với Đảng bộ Thành phố.

Nhìn ra thế giới, mới thấy rằng, không có nhiều thành phố có lịch sử nghìn năm tuổi như Hà Nội. Từ thực tiễn sinh động của Thành phố cho thấy bài học kinh nghiệm quý báu là dù khó khăn đến mấy, nhưng với ý chí kiên định, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành của cấp ủy và chính quyền các cấp, với sự đồng thuận của nhân dân cùng sự vào cuộc đồng bộ mạnh mẽ, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, Hà Nội đã vượt qua, tạo nên những tiền đề thuận lợi để hoàn thành các nhiệm vụ, mục tiêu.

Bộ phận một cửa xã Hồng Dương, huyện Thanh Oai

Từ những thành tựu đạt được, trên cơ sở đánh giá tình hình thực tiễn, thành phố Hà Nội đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, phát triển nhanh và bền vững theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại, có sức cạnh tranh cao trong nước và khu vực; cơ bản hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, GRDP bình quân đầu người đạt từ 8.300 - 8.500 USD.

Xa hơn, phấn đấu đến năm 2030, Hà Nội trở thành thành phố "xanh - thông minh - hiện đại"; phát triển năng động, hiệu quả, có sức cạnh tranh khu vực và quốc tế; hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô; GRDP/người đạt 12.000 USD - 13.000 USD. Đây là một mục tiêu lớn và khó, đòi hỏi quyết tâm rất cao trong thực hiện, đòi hỏi cách làm mới, sáng tạo. Vì vậy, trong trước mắt, Thành phố xác định 5 nhiệm vụ trọng tâm và chọn 3 khâu đột phá về kết cấu hạ tầng; thể chế, cơ chế, chính sách; văn hóa và nguồn nhân lực.

Quyết tâm chính trị, những đường hướng phấn đấu đưa Hà Nội phát triển trong thời gian tới đã có. Ví như Thành phố sẽ ban hành các Nghị quyết riêng về phát triển du lịch; những đề án riêng về chỉnh trang đô thị, hiện đại hóa, phát triển kinh tế đô thị, kinh tế ban đêm, mô hình kinh tế chia sẻ. Hà Nội đang mong muốn trở thành trung tâm hàng đầu của ASEAN về chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, cũng như trở thành trung tâm hàng đầu về thương mại…

Để thực hiện được điều đó là không hề dễ dàng. Bởi còn rất nhiều khó khăn mà Hà Nội phải đối mặt cũng như không ít vấn đề phức tạp, vướng mắc nảy sinh trong quá trình phát triển còn chưa được giải quyết căn cơ. Năng lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của một số cấp ủy, chính quyền, cơ quan, cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu.

Thủ đô luôn phải đối mặt với các nguy cơ cao nhất trong lây nhiễm Covid-19. Nhu cầu phát triển lớn trong khi nguồn lực còn hạn chế. Chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) và Chỉ số hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh (PAPI) tuy có cải thiện nhưng còn ở mức thấp…

Nhìn lại 46 năm qua, Thủ đô Hà Nội đã đạt được những thành tựu rất to lớn và có ý nghĩa lịch sử, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp chung của cả nước. Với vị thế là trái tim của cả nước, đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế, Hà Nội phấn đấu bảo đảm ổn định vững chắc về chính trị, trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh tế, văn hóa toàn diện, bền vững; xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, thanh lịch, hiện đại, đậm đà bản sắc ngàn năm văn hiến, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, người dân Hà Nội đang đặt nhiều kỳ vọng, tin tưởng vào những bứt phá, đổi mới của thành phố, để Thủ đô tiếp tục vững vàng tiến về phía trước. Với khí thế và niềm tin của một nhiệm kỳ mới, với tinh thần sáng tạo, ý chí quyết tâm đổi mới của ban lãnh đạo khóa mới, tin rằng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô sẽ tiếp tục đoàn kết, chung sức đồng lòng, thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội XVII của Đảng bộ Thành phố đã đề ra, để Thủ đô ngàn năm văn hiến phát triển mạnh mẽ, xứng tầm khu vực và thế giới.

Những định hướng lớn, nhiệm vụ trọng tâm và khâu đột phá

Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố đã các định hướng lớn và nhiệm vụ trọng tâm, cụ thể: Tiếp tục tạo chuyển biến mạnh mẽ về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh, tiêu biểu, bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Thí điểm tổ chức thành công mô hình chính quyền đô thị, củng cố chính quyền nông thôn.

Đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí... Củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng bộ;Tận dụng hiệu quả cơ hội từ hội nhập quốc tế, thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế dựa trên ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với thực hiện đồng bộ 3 đột phá chiến lược.

Sớm cụ thể hóa và tổ chức thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với thành phố Hà Nội, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô để khai thác tối đa và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực phát triển. Đẩy mạnh cải cách hành chính; tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế theo các chuẩn mực của OECD.

Phát triển nhanh và bền vững. Quản trị xã hội hiệu quả; bảo đảm an sinh xã hội, không ngừng nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của người dân Thủ đô, giảm chênh lệch mức sống giữa khu vực đô thị và nông thôn. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao.

Chú trọng phát triển văn hóa và con người Hà Nội trên cơ sở phát huy truyền thống Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội, ngàn năm văn hiến và anh hùng; Thành phố Vì hòa bình, Thành phố sáng tạo, tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại. Xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, phát triển toàn diện với những giá trị nhân văn và tinh thần yêu nước, yêu Hà Nội sâu sắc;

Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý đô thị, dân cư, trật tự xây dựng, an toàn giao thông, bảo đảm kỷ cương, văn minh đô thị. Nâng cao chất lượng, hiệu quả chỉnh trang, phát triển, hiện đại hóa đô thị gắn với phát triển kinh tế đô thị theo hướng bền vững.

Tiếp tục đẩy mạnh chất lượng xây dựng nông thôn mới, cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường; chủ động phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, ứng phó với biến đổi khí hậu; tạo cho được chuyển biến căn bản đối với các vấn đề dân sinh cấp bách về giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông...

Xây dựng lực lượng vũ trang Thủ đô vững mạnh, toàn diện; xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh nhân dân vững chắc, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống; giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh, an toàn xã hội, phòng, chống tội phạm hiệu quả; bảo vệ tuyệt đối an toàn các cơ quan đầu não của Trung ương và thành phố, các sự kiện quốc gia, quốc tế. Mở rộng, nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế. Tăng cường tranh thủ phối hợp với các ban, bộ, ngành trung ương; đẩy mạnh liên kết vùng.

Đồng thời, đề ra các khâu đột phá: Ưu tiên hiện đại hóa, phát triển nhanh và đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, xây dựng các công trình tiêu biểu, không gian kiến trúc cảnh quan đặc sắc, mang đặc trưng của Thủ đô. Tập trung phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông kết nối đô thị trung tâm với khu vực ngoại thành, các đô thị vệ tinh, các tỉnh, thành phố trong vùng Thủ đô.

Phát triển mạnh hạ tầng số, hạ tầng công nghệ thông tin, hạ tầng dữ liệu..., kết nối liên thông, đồng bộ và thống nhất, tạo nền tảng phát triển kinh tế số, xã hội số; Tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; tăng cường công tác tổ chức thực thi pháp luật, nâng cao hiệu quả quản trị xã hội, quản lý đô thị; cơ bản hoàn thành xây dựng chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số.

Tạo chuyển biến mạnh mẽ về kỷ luật, kỷ cương, ý thức, trách nhiệm, chất lượng và hiệu quả phục vụ doanh nghiệp và nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đề xuất Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô tạo thể chế thuận lợi để xây dựng, phát triển Thủ đô nhanh và bền vững.

Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, nhân lực quản lý xã hội, quản trị kinh tế, nhân lực ngành văn hóa, du lịch. Xây dựng và phát triển hệ sinh thái học tập sáng tạo, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội.

Khai thác, phát huy tối đa tài nguyên chất xám, nguồn lực trí tuệ của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ trên địa bàn thành phố. Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng xây dựng Thủ đô thành nơi đáng sống. Đề cao ý thức, trách nhiệm, đạo đức xã hội, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Đưa văn hóa và con người Hà Nội thực sự trở thành giá trị tinh thần to lớn, nguồn lực quan trọng quyết định phát triển Thủ đô./.