Tiền bảo hiểm xã hội không thể để sinh lời

Tiền trợ cấp đối tượng chính sách cũng bị cắt...

Bàn về câu chuyện khó có khả năng tăng lương trong năm 2015 theo lộ trình, ông Ngô Văn Minh cho hay: Mới đây Chính phủ đã chấp thuận phương án tăng lương cho người lao động trong hệ thống doanh nghiệp, ở lĩnh vực hành chính, nếu Chính phủ vì quá khó khăn ngân sách không thể tăng lương thì cũng phải phân loại những nhóm người hưởng lương thấp để tăng hoặc trợ cấp. Ví dụ những đối tượng có hệ số lương từ 2,34 đến 4 phẩy, tổng lương tháng chỉ dao động 2,7 triệu đồng đến 4 triệu đồng.

Tuy nhiên, các đối tượng chính sách, người nghèo theo quy định của Chính phủ, hàng tháng mỗi người được hưởng mức trợ cấp từ 120- 170 ngàn đồng, song nay đã phải tạm dừng. Với tư cách là đại biểu QH tôi đề nghị Chính phủ phải chi lại những khoản hỗ trợ trên.

Có lần Bộ trưởng bộ Kế hoạch- Đầu tư Bùi Quang Vinh nói rằng hiện đang có một nghịch lý, tốc độ tăng lương cao hơn tốc độ tăng GDP. Có đại biểu bình luận, tiền chi cho tăng lương chưa thấm tháp gì so với tiền lãng phí tham nhũng, ông nghĩ sao?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nói đúng, tốc độ tăng lương cao hơn GDP là vì nền kinh tế chúng ta chưa thoát ra khỏi khó khăn, trong khi bộ máy hành chính lại rất cồng kềnh dẫn đến hệ quả như vậy. Còn con số so sánh giữa tổng chi lương và thất thoát, tham nhũng đây chỉ là so sánh lượng tính. Tuy nhiên, có một thực tế hiện nay chúng ta đang đầu tư cực kỳ lãng phí. Ví dụ như hệ thống các trường nghề... tỉnh, thành nào xây dựng cũng hoành tráng, song nhiều trường xây xong không có học sinh! Vừa qua, tại Bạc Liêu, lãnh đạo tỉnh đã phải sáp nhập trường trung học dạy nghề với trường lao động đào tạo nghề, vì không có học sinh. Sự lãng phí đã ăn sâu vào ngõ ngách đời sống xã hội.

Lương Giáo sư chưa bằng lương thiếu tá

Thưa ông, khi tác nghiệp tại kỳ họp này, một vị giáo sư (GS) nghỉ hưu nói vui, ông hỏi tại sao lương một vị GS như ông chưa bằng lương hưu một ông thiếu tá. Vậy ông trả lời câu hỏi vị GS này thế nào?

Là đại biểu QH, tôi rất đồng cảm với sự trăn trở của vị GS nọ. Tuy rằng, đây cũng chưa hẳn là sự chênh lệch mức lương giữa dân sự với quân sự mà ngay trong hệ thống dân sự cũng đang có sự khập khiễng về thang bảng lương và phụ cấp giữa nhiều ngành. Ví dụ, theo quy định mức lương chủ tịch xã là 2,65 và 2,85 theo nhiệm kỳ, song công chức xã làm dưới quyền ông chủ tịch chỉ cần 3 lần tăng lương, thì tổng lương đã vượt mức lương ông chủ tịch xã. Đã thế, bất cập nhất trong hệ thống thang bảng lương hiện nay lương thì thấp nhưng phụ cấp theo lương lại nhiều.

Ngành nào cũng đòi hỏi đặc thù nghề nghiệp để hưởng trợ cấp. Ngành quốc phòng, an ninh là hai ngành bảo vệ an ninh, Tổ quốc thì mức lương và phụ cấp cao cũng có thể chấp nhận được, song những học hàm như GS, PGS họ cống hiến âm thầm cho đất nước lại không thể đo đếm được mức lương như hiện nay cũng cần suy nghĩ. Vấn đề ở chỗ, thời gian qua chúng ta không chỉ chậm mà còn thiếu khoa học trong việc sắp xếp thang bảng lương và phụ cấp. Ví dụ, các cơ quan trong hệ thống chính trị- xã hội... cấp tỉnh/thành trở lên đang hưởng mức phụ cấp 25%, song cấp xã, phường và cả cấp huyện lại không có phụ cấp với hệ thống này.

 Lương thấp thế sao ai cũng muốn vào công chức Nhà nước? Mỗi kỳ thi công chức chen chúc nhau nộp hồ sơ; thậm chí mất tiền để‘chạy’ nữa?

Tôi nghĩ nguyên nhân đầu tiên là chúng ta chưa giải quyết triệt để vấn đề việc làm, việc làm còn bấp bênh, sinh viên ra trường muốn thi làm công chức nhà nước cho chắc chân. Còn chuyện mang tiền chạy công chức, chúng ta chỉ nghe song chưa có bằng chứng xác minh. Nhưng bất luận thế nào, đây là một sự thực đau lòng. Câu hỏi đặt ra ngoài yếu tố việc làm bấp bênh, phải chăng cơ quan nhà nước là mảnh đất màu mỡ cho những phát sinh, tiêu cực hay sao?  Chúng ta không thể khẳng định, song đó là hiện tượng đáng bàn.

Mang tiền bảo hiểm đầu tư là trái luật

QH đang thảo luận dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH): sửa đổi ông có ý kiến gì không?

Khá nhiều bức xúc! Thứ nhất, nếu thiết kế dự thảo Luật BHXH như đang đặt lên bàn các đại biểu thì Bảo hiểm Xã hội VN (BHXHVN) là cơ quan quản lý Nhà nước về bảo hiểm (Điều 93). Quy định là vậy, tuy nhiên ngay trong một số điều phía sau lại mâu thuẫn với Điều 93. Cụ thể: Theo quy định đã là cơ quan quản lý Nhà nước thì không được phép đầu tư quỹ sinh lời. Trong khi, dự án Luật đưa BHXHVN hiện đang là cơ quan thuộc dạng đơn vị sự nghiệp công lập lên thành cơ quan quản lý nhà nước lại được quyền đầu tư quỹ sinh lời (số tiền 3% từ quỹ bảo hiểm do người lao động đóng cơ quan này được phép đầu tư sinh lời- PV), mà lẽ ra chỉ có hệ thống tài chính, ngân hàng, tín dụng mới được phép. Điều này không đúng luật. Cần nói thêm, không hiểu vì sao, theo tờ trình trước của Chỉnh phủ, BHXHVN vẫn chỉ là đơn vị sự nghiệp công lập có thu, thì lần này lại “chuyển” thành cơ quan quản lý nhà nước?

Thứ hai, khi đã chấp nhận BHXHVN thành cơ quan quản lý nhà nước có chức năng thanh tra DN trong lĩnh vực BHXH, để đúng luật chắc chắn phải chuyển tất cả chuyên viên, nhân viên của cơ quan này lên thành công chức nhà nước (Hiện các chuyên viên, nhân viên của BHXH vẫn hoạt động, chi phối theo Luật Viên chức nhà nước). Chỉ có công chức nhà nước mới có chức năng thanh tra. Điều này rất vô lý. Vì nếu tới đây, các cơ quan trực thuộc Chính phủ như đài truyền hình, đài tiếng nói, thông tấn xã VN và một số cơ quan khác thì các viên chức ở đây cũng sẽ chuyển thành công chức hết!  Đây là điều không phù hợp với quy luật và nguyên lý tổ chức bộ máy nhà nước.

Thứ ba, về vấn đề thanh tra. Hiện lĩnh vực thanh tra BHXH thuộc chức năng của Bộ Lao động- Thương binh- Xã hội, liệu khi giao chức năng này cho ngành BHXH thì có khắc phục được  việc trốn BHXH đang diễn ra hay không? Thực tế nợ BHXH đã lên tới con số 12 ngàn tỷ đồng. Lãnh đạo ngành BHXH có dám đứng trước QH hứa sẽ không để xảy ra tình trạng nợ, trốn, ăn quỵt BHXH đối với người lao động khi QH trao cái “gậy” thanh tra chứ chưa nói đòi lại 12 ngàn tỷ đồng nợ? Bên cạnh đó, nếu chấp nhận giao công tác thanh tra cho ngành BHXH thì tại kỳ họp này bộ trưởng Lao động- Thương binh- Xã hội phải có trách nhiệm giải trình trước QH về công tác quản lý nhà nước của mình. Tại sao không hoàn thành nhiệm vụ mà phải giao sang cho BHXH?

Không thể để mức lương ngày một thấp

Nợ BHXH tràn lan khiến người lao động bị thiệt đơn, thiệt kép vẫn chưa thể truy trách nhiệm cho cơ quan nào. Trong khi, ngành BHXH, LĐ- TB- XH mỗi lần đề cập câu chuyện lương lại lo vỡ quỹ! Theo ông giải quyết mâu thuẫn này ra sao?

Nợ bảo hiểm hiện lên tới 12 ngàn tỷ, trong khi vẫn có 5 triệu người chưa được tham gia bảo hiểm. Khi chúng ta lo cho vấn đề vỡ quỹ BHXH, thì chế độ an sinh xã hội vẫn sơ khai. Để tránh vỡ quỹ, dự thảo Luật quy định kéo dài năm công tác để hưởng lương hưu. Ví dụ, theo quy định hiện hành, người lao động tối thiểu đạt 15 năm công tác sẽ được hưởng mức lương bằng 45%; thế nhưng dự thảo Luật lại đang nâng lên đó phải đủ 18- 20 năm công tác liên tục mới được hưởng 45% như hiện nay, đã thế mức lương ngày một thấp là điều bất hợp lý.
Theo tôi được biết, ngay tại TP. HCM có đến 15% số lao động khi về hưu lương thấp hơn cả mức chuẩn nghèo của thành phố. Điều này sao có thể chấp nhận được! Thế nên, quy định gì thì quy định, mức lương, tiền hưu cho người lao động, viên chức, công chức phải được cải tiến theo chiều tốt lên chứ không phải chiều ngược lại.

Chính sách BHXH, lương còn bất cập, thì để hỗ trợ nhóm nghèo, dự thảo Luật cũng quy định sẽ hỗ trợ những đối tượng đóng BHXH tự nguyện như mức hỗ trợ người nghèo, ông thấy sao?

Phải cân đối ngân sách kỹ để tính toán điều này. Ví như ở hệ thống xã phường đang có đến 230 ngàn người không thuộc diện viên chức hay công chức mà là hợp đồng. Nếu hỗ trợ ngân sách tương đương mức lương tối thiểu để đóng BHXH thì ngân sách chi lên tới 600 tỷ đồng;  Sau đó nhóm đối tượng này về hưu, hưởng lương cao hơn hoặc bằng mức chuẩn      nghèo tại địa phương đó thì ngân sách sẽ phải bổ sung thêm 1.000 tỷ đồng. So với tiềm lực kinh tế hiện nay số tiền không lớn, nếu chúng ta biết tiết kiệm thì số tiền dư ra còn lớn hơn gấp nhiều lần.

Xin cảm ơn ông!

Hà Lê
(Thực hiện)