Thực hiện cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách đặc thù đối với Hà Nội là cần thiết

Lan tỏa tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”

Báo cáo của Chính phủ cho biết, việc thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14 đã tạo khuôn khổ pháp lý về cơ chế quản lý tài chính - ngân sách đặc thù, phù hợp với yêu cầu phát triển, quy mô kinh tế xã hội, trình độ và yêu cầu quản lý kinh tế xã hội đối với thành phố Hà Nội.

Qua đó, huy động tối đa mọi nguồn lực tạo bước đột phá về tăng cường đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông và hạ tầng kỹ thuật khung làm cơ sở để đẩy nhanh tiến trình xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại. Thành phố chủ động sử dụng linh hoạt, hiệu quả hơn các nguồn lực sẵn có như nguồn cải cách tiền lương còn dư; nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn,... để đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế xã hội, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án và kịp thời giải quyết các bức xúc về cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề về xã hội, môi trường, giao thông.

Toàn cảnh phiên họp. (ảnh: Quốc hội)

Bên cạnh đó, cơ chế cho phép sử dụng ngân sách cấp Thành phố hỗ trợ các địa phương khác trong nước đã góp phần tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa Thành phố với các tỉnh, thành phố trong cả nước, lan tỏa tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”.

Một số quận có điều kiện về nguồn lực ngân sách và cơ sở hạ tầng cơ bản đảm bảo đáp ứng yêu cầu đã thực hiện hỗ trợ kinh phí cho một số huyện thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới. Việc này đã góp phần chia sẻ khó khăn và tăng cường sự đoàn kết, hợp tác giữa các quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố, đồng thời cũng góp phần giảm áp lực cho ngân sách cấp Thành phố.

Bên cạnh đó, Báo cáo cũng nêu, việc thực hiện Nghị quyết còn khó khăn, tồn tại như công tác tham mưu, đề xuất, tổ chức thực hiện còn lúng túng, bị động, thiếu quyết liệt và sáng tạo. Một số cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách đặc thù khi triển khai còn phụ thuộc vào tiến độ triển khai của các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương; đại dịch Covid-19 cũng đã ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các cơ chế, chính sách...

Từ kết quả này, Chính phủ kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ và thành phố Hà Nội tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14, trong thời gian chờ sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô, chưa mở rộng phạm vi cơ chế, chính sách đặc thù quy định tại Nghị quyết số 115/2020/QH14 của Quốc hội.

Công tác phối hợp có lúc chưa kịp thời

Qua thẩm tra Báo cáo của Chính phủ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản thống nhất với Báo cáo của Chính phủ và đánh giá cao tinh thần quyết tâm, khẩn trương, những cố gắng và kết quả đạt được của Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và cả người dân Hà Nội trong thực hiện Nghị quyết.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai trình bày Báo cáo thẩm tra. (ảnh: Quốc hội)

Qua gần 3 năm thực hiện Nghị quyết, Thành phố đã hoàn thiện một bước khuôn khổ pháp lý về cơ chế quản lý tài chính, ngân sách phù hợp với yêu cầu phát triển, trình độ quản lý; huy động và chủ động sử dụng hiệu quả nguồn lực phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội; tăng cường quan hệ hợp tác giữa thành phố Hà Nội với các tỉnh, thành trong cả nước; chia sẻ khó khăn, tăng cường gắn kết nguồn lực giữa các quận, huyện, thị xã trên địa bàn.

Bên cạnh kết quả đạt được, trong bối cảnh chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, tiến độ thực hiện một số quy định trong Nghị quyết 115 còn chậm, trong đó có chính sách về phí, việc sắp xếp lại các cơ sở nhà đất còn khó khăn; công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chậm, làm hạn chế việc bổ sung nguồn lực cho Thành phố; công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành có lúc chưa kịp thời; một số cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách đặc thù của Nghị quyết khi triển khai còn phụ thuộc vào sự phối hợp, tiến độ thực hiện của các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương liên quan...

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cơ bản tán thành với báo cáo thẩm tra và khẳng định việc ban hành nghị quyết là cần thiết. Việc thực hiện Nghị quyết đã góp phần động viên, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy quản lý nhà nước cũng như đời sống của cán bộ, công nhân, viên chức. Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá cao chính sách sử dụng ngân sách của các quận, huyện có điều kiện hơn để hỗ trợ một số huyện khó khăn hơn, nhất là trong đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ an sinh xã hội.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, thành phố Hà Nội cần nghiên cứu kinh nghiệm của thành phố Hồ Chí Minh để tổng kết, đánh giá Nghị quyết số 115/2020/QH14 sớm hơn, chủ động đề xuất một số nội dung mới, làm sao sau khi tổng kết Nghị quyết, sẽ ban hành được ngay các cơ chế, chính sách mới.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh phát biểu tại phiên họp. (ảnh: Quốc hội)

Tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, cán bộ, đảng viên và Nhân dân Hà Nội hết sức phấn khởi khi Đảng, Nhà nước, Quốc hội quan tâm đến sự nghiệp phát triển của Thủ đô. Thành ủy, HĐND, UBND TP tiếp tục nghiên cứu cụ thể hóa Nghị quyết với những chính sách còn chậm triển khai.

Đối với Đề án “Thu phí phương tiện cơ giới đường bộ vào một số khu vực trên địa bàn thành phố có nguy cơ ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường”, Chủ tịch UBND Thành phố kiến nghị cấp thẻ định danh, tài khoản đối với mỗi phương tiện cơ giới đường bộ để thực hiện thu phí trên địa bàn thành phố, đây cũng là giải pháp nhằm đẩy mạnh thực hiện Đề án 06 của Chính phủ.

Đối với chính sách về mức dư nợ vay, Chủ tịch UBND thành phố đề nghị giữ nguyên mức cho phép Thành phố được vay không quá 90% số thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp được quy định trong Nghị quyết để bảo đảm dự nguồn ngân sách triển khai các dự án lớn về chi đầu tư phát triển, cải tạo đô thị...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận phiên họp. (ảnh: Quốc hội)

Đánh giá kỹ hơn các cơ chế chính sách thí điểm

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao cố gắng, nỗ lực của Chính phủ, thành phố Hà Nội, các bộ, cơ quan Trung ương đã khắc phục nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là hai năm chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 để triển khai thực hiện Nghị quyết.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra, ý kiến tham gia của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội để hoàn thiện báo cáo. Trong đó, cần phân tích đánh giá thêm kết quả thực hiện Nghị quyết, hiệu quả mang lại về kinh tế, xã hội, đời sống cán bộ, công nhân viên chức, người dân. Cần đánh giá kỹ hơn các cơ chế chính sách thí điểm, kết quả và tác động cụ thể của từng chính sách đã thực hiện, khó khăn vướng mắc và giải pháp triển khai chính sách chưa thực hiện hoặc thực hiện hiệu quả chưa cao…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, thành phố Hà Nội tập trung nguồn lực tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết 115, có lộ trình nghiên cứu để đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật khi kết thúc các cơ chế chính sách thí điểm, nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền về cơ chế chính sách cho Hà Nội sửa đổi Luật Thủ đô để áp dụng khi hết thời hạn Nghị quyết 115.