Tất cả để bảo vệ công lý

Nhà báo- Phóng viên chiến trường!

Cách đây gần 10 năm, tôi được theo dõi đưa tin về những vụ xét xử của  Tòa án Nhân dân TP.Hà Nội (TAND). Những lần gặp mặt với các bị cáo, những người trong gia đình nạn nhân với những câu chuyện đau lòng cũng chính là những lần đầu tiên tôi được tiếp cận với giới luật sư. Thời điểm đó, công việc của những phóng viên theo dõi tòa như chúng tôi với luật sư cũng rất đơn giản. Tham dự phiên tòa, theo dõi phiên xét xử sau đó xin cáo trạng của luật sư rồi về viết tin, bài. Cao hơn một chút, có những vụ án có dấu hiệu oan sai hay có dấu hiệu vi phạm tố tụng, phóng viên có thể phỏng vấn thêm ý kiến của luật sư tham gia vào vụ án. Thành thật mà nói, sự phối hợp của báo chí với luật sư trong những vụ án được đưa ra xét xử chỉ như là một hình thức trao đổi, cung cấp thông tin giữa cả hai bên chứ không có tác dụng như giải oan, đưa ra ánh sáng những góc khuất của vụ án… Tuy nhiên, điều mà nhà báo hay luật sư nhận được là sự tin tưởng, hiểu biết lẫn nhau giữa những người đang bảo vệ công lý theo từng cách riêng của mình. 

Báo chí và luật sư luôn đồng hành trên con đường bảo vệ công lý. Ảnh minh họa.

Từ những lần tới tòa, tôi quen chị Nguyễn Bích Lan - Đoàn Luật sư TP.Hà Nội. Đầu năm 2013, chị Lan gọi tôi và mời tham gia một vụ án có dấu hiệu oan sai rất rõ ràng ở huyện Phổ Yên (Thái Nguyên). Không có nhiều hy vọng, nhưng với sự tự tin của nữ luật sư cũng như xem xét một số tình tiết trong vụ án, tôi cùng một số đồng nghiệp đã  quyết tâm đi tới cùng vụ án. Theo hồ sơ vụ án, ông Hoàng Quốc Tuấn và bà Bùi Thị Tình là chủ nhà nghỉ Thùy Linh, tại xóm Phúc Long, thị trấn Bắc Sơn, huyện Phổ Yên. Chiều 25.9.2012, lực lượng công an ập vào nhà nghỉ bắt quả tang tại phòng nghỉ có một đôi nam nữ đang quan hệ tình dục.

Dựa trên lời khai của người mua dâm, Công an huyện Phổ Yên khởi tố vụ án chứa mại dâm và bắt tạm giam bà Tình. Sau nhiều lần hoãn xử, ngày 30.9.2013, TAND huyện Phổ Yên đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm và tuyên án 3 năm tù giam với bị cáo Tình. Chúng tôi cùng luật sư Lan đã nhiều lần đi Phổ Yên để xác mình, điều tra những tình tiết dẫn tới oan sai trong vụ án. Từ việc bắt quả tang cho đến những biên bản trong hồ sơ vụ án đều có dấu hiệu dàn dựng rất rõ ràng của cơ quan công an. Thời điểm đó, luật sư Nguyễn Bích Lan luôn day dứt bởi đây là vụ án oan sai rõ ràng. Chị chia sẻ: “Trong vụ án này, các cơ quan thi hành tố tụng không tuân thủ các quy định tố tụng hình sự và tinh thần của Nghị quyết Trung ương 8 về cải cách tư pháp là điều đáng buồn. Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử đã dẫn đến tình trạng mặc dù hồ sơ chứa đầy mâu thuẫn, có biểu hiện của sự dàn dựng, nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Phổ Yên vẫn cáo buộc bà Tình phạm tội với mức án tuyên sơ thẩm là 3 năm tù. Gia đình bà Tình đã nộp đơn bảo lãnh theo đúng quy định của pháp luật đề nghị thay đổi biện pháp ngăn chặn, nhưng không được các cơ quan tố tụng huyện Phổ Yên xem xét. Để tránh việc làm oan sai, Nhà nước đã ban hành những quy định chặt chẽ để các cơ quan tố tụng tuân thủ khi thực thi nhiệm vụ, và chỉ những kết quả đạt được dựa trên sự tuân thủ pháp luật mới được công nhận và tránh được oan sai, tạo niềm tin trong dân”. 

Sau khi phiên tòa xét xử bà Tình kết thúc, cùng với một số tờ báo khác, báo Lao động Thủ đô tiếp tục bám sát những tình tiết trong phiên tòa xét xử để phản ánh sự thật của vụ án. Ngày 9.1.2014, TAND tỉnh Thái Nguyên mở phiên tòa phúc thẩm đã hủy bản án sơ thẩm, bị cáo Bùi Thị Tình được trả tự do ngay tại tòa khi tết Nguyên đán đã kề cận… Kể từ thời điểm được trả tự do, gia đình bà Tình vẫn lo lắng chờ đợi quyết định cuối cùng về vụ án. Và niềm vui đã đến với gia đình bà, và đó cũng là điều mà chúng tôi cùng luật sư Lan vẫn đang chờ đợi. Ngày 17.6.2015, ông Hoàng Quốc Tuấn gọi điện báo tin, ngày 7.6.2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Nguyên đã ra quyết định đình chỉ vụ án và quyết định về việc đình chỉ điều tra đối với bị can Bùi Thị Tình. Gặp lại chúng tôi, ông Hoàng Quốc Tuấn vui mừng không kể xiết: “Nhờ có các anh chị nhà báo và những nữ luật sư quả cảm, cuối cùng vợ tôi cũng được giải oan. Không bao giờ gia đình chúng tôi quên được những gì mà mọi người đã làm…”.

Trên đây chỉ là một trong những vụ án oan được báo chí và luật sư cùng phối hợp, điều tra làm sáng tỏ. Còn nhiều luật sư luôn luôn sát cánh cùng chúng tôi trong mọi hoàn cảnh khó khăn khi tác nghiệp. Đối với luật sư Phạm Quốc Thanh (trưởng Văn phòng Luật sư Quốc Thái), những vấn đề gì chúng tôi cần anh tư vấn liên quan tới Luật Hình sự, dân sự, tranh chấp lao động… anh đều thể hiện sự hiểu biết, có nhãn quan và rất nhạy cảm với từng vụ việc. Ngoài anh Thanh, trong Văn phòng Luật sư Quốc Thái lúc nào cũng có khoảng 10 luật sư sẵn sàng tư vấn, giúp đỡ báo chí “miễn phí” trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Chúng tôi đã cùng nhau phối hợp, đi giúp đỡ nhiều người hoạn nạn, gặp khó khăn ở nhiều tỉnh, thành, làng quê. Không nói về hiệu quả cụ thể của từng vụ việc, nhưng cái được của chúng tôi vẫn là sự yêu quý, tin tưởng lẫn nhau giữa luật sư và báo chí để trong đầu luôn luôn tâm niệm, mình là những người có đạo đức nghề nghiệp, hết mình bảo vệ công lý.

Hoàng Duy