Tạo sinh kế giúp người khuyết tật làm chủ cuộc đời

Thắp sáng hi vọng cho những “nghệ nhân” khuyết tật

Cách trung tâm Hà Nội chừng 10km, làng Vạn Phúc (quận Hà Đông) từ lâu đã là điểm đến quen thuộc cho những ai yêu mến vẻ đẹp truyền thống. Với hơn nghìn năm tuổi, nơi đây được xem là cái nôi của nghề dệt lụa Việt Nam. Những tấm lụa Vạn Phúc mềm mại, bền đẹp, mang hoa văn tinh xảo là kết tinh của bàn tay khéo léo và tinh thần gìn giữ nghề tổ của bao thế hệ. Bên cạnh làn sóng du lịch và thương mại, làng lụa Vạn Phúc còn cất giữ một điều đặc biệt hơn - đó là xưởng nghệ thuật Vụn Art được sinh ra từ “vụn vải” và tình yêu thương.

Các học viên của Vụn Art miệt mài làm việc.

Hợp tác xã Vụn Art được thành lập, điều hành bởi một người khuyết tật giàu nghị lực - anh Lê Việt Cường (sinh năm 1977). Anh Cường cho biết, năm 1998, sau khi tốt nghiệp đại học, về công tác tại Viện Châm cứu Trung ương, anh được tiếp xúc với nhiều người khuyết tật đến điều trị. Quá trình làm việc tại đây giúp anh nhận thấy, điều trị bằng y học giúp người khuyết tật phục hồi chức năng, kích thích sự sáng tạo, nhưng khi chưa có việc làm, thu nhập để làm chủ cuộc sống, thì họ vẫn thiếu tự tin để hòa nhập xã hội. Từ đó, anh Cường nung nấu ý tưởng tạo việc làm cho người khuyết tật.

Chủ động quan sát thị trường, bền bỉ tích lũy kinh nghiệm, nguồn vốn, năm 2017, Vụn Art ra đời. Vụn Art là một mô hình kinh tế tập thể với mong muốn giữ gìn văn hóa truyền thống, đặc biệt ý tưởng này tận dụng triệt để vải vụn của làng lụa Vạn Phúc. Sản phẩm của Vụn Art được thêu dệt nên từ những bàn tay khéo léo của các bạn trẻ khiếm khuyết. Vì vậy, Vụn Art không chỉ là giữ gìn được nét truyền thống của làng lụa, mà còn là mô hình vô cùng ý nghĩa đối với xã hội.

Anh Cường cho biết thêm, để có nguồn nhân lực phù hợp, anh đã tổ chức các lớp dạy nghề cho người khuyết tật, rồi nhận họ vào làm việc. Việc đào tạo cho người khuyết tật gặp rất nhiều khó khăn và tốn kém, song không vì thế mà anh Cường từ bỏ. Sau 8 năm đi vào hoạt động, Vụn Art đã tạo việc làm, mang đến cơ hội hòa nhập cho hơn 20 lao động.

Theo bà Nguyễn Thị Khanh, 60 tuổi, hiện đang là nghệ nhân dạy nghề cho các bạn trẻ khuyết tật: “Sản phẩm Vụn Art có ý nghĩa đối với những “nghệ sĩ” khuyết tật vì nhờ nó mà các bạn có được một công việc mang lại giá trị cho cộng đồng. Học viên được dạy nghề miễn phí, một số bạn có tay nghề cứng hơn thì sẽ được trả lương”.

Thực hiện các công đoạn cắt, dán một cách tỉ mỉ.

Bùi Thu Dung (một người khuyết tật trú tại phường Vạn Phúc, quận Hà Đông) cho biết, bản thân trước đây một người thiếu tự tin vào bản thân, khả năng nhận thức kém, hiện nay, Dung tự tin, hoạt bát, đảm nhiệm khâu xếp và cắt giấy trong quy trình làm ra sản phẩm. Được biết, thu nhập hiện tại của Dung là khoảng hơn 2.5 triệu đồng/tháng, số tiền này đã giúp Dung trang trải được những nhu cầu cơ bản trong cuộc sống.

“Đến với Vụn Art, em có nhiều bạn bè, trở nên cởi mở và tự tin hơn, dù thu nhập không quá cao, nhưng nó giúp em cảm thấy cuộc sống của mình có giá trị và ý nghĩa. Em muốn gửi lời cảm ơn chú Cường và Vụn Art vì đã mở ra một cuộc đời mới cho em”, Thu Dung chia sẻ.

Không chỉ mang lại thu nhập, Vụn Art còn giúp những người như Dung tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống. Từ những mảnh vải tưởng chừng bỏ đi, họ đã “vá” lại những mảnh đời từng bị tổn thương, viết nên câu chuyện về sự kiên trì và lòng nhân ái.

Nơi những người khuyết tật được làm chủ cuộc đời

Ngôi nhà cổ hơn 300 năm tuổi tại phố Kẻ Vẽ, phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội là địa điểm Công ty TNHH Xã hội 3/12 mượn làm nơi sản xuất các loại cờ. Tại đây, ngày ngày vang tiếng máy khâu, vắt chỉ cùng tiếng cười nói rộn ràng của học viên. Họ đều là những người khuyết tật nặng, đến đây không chỉ được học nghề, có công việc mà còn được hòa nhập cộng đồng để vơi đi nỗi thiệt thòi và tiếp tục sống cuộc đời ý nghĩa.

Anh Nguyễn Kim Khôi hướng dẫn học viên khuyết tật may cờ.

Giám đốc Công ty TNHH Xã hội 3/12 là ông Nguyễn Kim Khôi, ông đồng thời cũng kiêm thầy dạy nghề cho các học viên. Nhìn dáng đi nhanh nhẹn, hoạt bát và nét mặt tươi tắn của Giám đốc Khôi, ít ai biết, ông là người khuyết tật vận động nặng. Chia sẻ về cơ duyên gắn kết với công việc đào tạo nghề may cờ và tạo việc làm cho người khuyết tật, Giám đốc Nguyễn Kim Khôi cho hay, trước đây ông vốn là người lành lặn, công tác tại Xí nghiệp Sản xuất máy khâu Thăng Long. Khi tương lai đang rộng mở, ông không may gặp tai nạn trong một chuyến công tác và trở thành người khuyết tật. Trong quãng thời gian chật vật tập đi trở lại ông càng thấu hiểu và thương cảm cho số phận của những người khuyết tật hơn.

Nhờ mối quen biết nhiều tiểu thương ở chợ Đồng Xuân, phố Hàng Bông trước đó, ông quan tâm đến việc may các loại cờ. Có lần, nghe tiểu thương ở phố Hàng Bông rỉ tai nhau: “Đố may được cờ Tổ quốc. May cờ khó lắm”, ông Khôi tự nhủ, khó mấy mình cũng làm được. Vậy là, thay vì làm thuê cho tiểu thương, với kinh nghiệm dạy may trong công ty, may dây chuyền từng công đoạn, ông xin nhận hàng về nhà làm. Dần dần ông Khôi kiếm tìm, kết nối, nhận những người khuyết tật nặng để đào tạo nghề, sau đó nhận họ vào xưởng làm việc và trả tiền lương.

Những lá cờ của ông Khôi và người khuyết tật may luôn nhận được nhiều lời ngợi khen và phản hồi tích cực từ khách hàng. Khi đơn đặt hàng tăng lên, ý tưởng mở xưởng, tiến tới là thành lập công ty vừa để ổn định, thuận lợi trong sản xuất, vừa có cơ hội giúp đỡ người khuyết tật đã nhen nhóm trong ông.

Các sản phẩm được hoàn thiện, chuẩn bị xuất ra thị trường.

Năm 2008, ông Nguyễn Kim Khôi thành lập Xưởng may cờ 3/12 - là nơi vừa học, vừa làm của những người khuyết tật nặng. Đến tháng 1/2021, do yêu cầu của công việc và những thay đổi theo hướng hội nhập, ông Khôi quyết định thành lập Công ty TNHH Xã hội 3/12. Kể từ đây, doanh nghiệp xã hội của ông chính thức có tư cách pháp nhân, con dấu, hóa đơn đỏ… thuận lợi hơn cho việc chốt và nhận đơn hàng. Công ty TNHH Xã hội 3/12 đã ngày càng phát triển, mở rộng mối quan hệ khách hàng, đồng thời có đầu ra ổn định, từ đó ông Khôi giúp đỡ được nhiều học viên khuyết tật nặng. Đặc biệt, với mỗi học viên đến Công ty TNHH Xã hội 3/12 học nghề may cờ, ban đầu đều được Giám đốc hỗ trợ 500.000 đồng/tháng và mỗi ngày 1 bữa cơm trưa. Khi học viên thành thạo may các đường thẳng, thì được bố trí may trên sản phẩm và được hưởng lương.

Với phương pháp truyền dạy dễ hiểu, dễ nhớ, đúng phương pháp và sự ân cần của thầy Khôi, nhiều học viên khuyết tật đã thành nghề. Khi may được sản phẩm cờ, trung bình mỗi học viên khuyết tật nặng được nhận lương theo sản phẩm khoảng 3 triệu đồng/tháng. Những học viên tay nghề cao thì mỗi ngày làm được 200.000 - 250.000 đồng, tương ứng thu nhập 6 - 7 triệu đồng/tháng. Từ việc đào tạo nghề may cờ kết hợp tạo việc làm, sau 17 năm, ông Khôi đã giúp cho hàng trăm người người khuyết tật nặng vượt lên số phận, làm chủ cuộc đời.

Những người như anh Lê Việt Cường, Nguyễn Kim Khôi chính tấm gương sáng trong cộng đồng người khuyết tật không chỉ tự mình vươn lên, làm chủ cuộc đời mà còn hỗ trợ, giúp đỡ những người cùng cảnh ngộ có được việc làm, thu nhập ổn định, tự tin hòa nhập cuộc sống.