Tăng giờ làm thêm phải đảm bảo thỏa thuận bình đẳng, trả công xứng đáng cho người lao động

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, trong năm 2021, hàng triệu người lao động mất việc, lao động trong các ngành kinh tế tiếp tục giảm, thị trường lao động vẫn còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ thất nghiệp năm nay cao hơn năm trước.

Sau khi kết thúc giãn cách xã hội, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 128/NQ-CP, các địa phương đã trở lại trạng thái bình thường mới nhưng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 xảy ra liên tục trong 2 năm qua làm hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ, lao động không có việc làm và thất nghiệp tăng, sự dịch chuyển lao động lớn gây thiếu hụt lao động có trình độ kỹ thuật ở nhiều địa phương…

Bên cạnh đó, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã nhận được nhiều phản ánh của các doanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp về thực trạng hoạt động sản xuất, đặc biệt là những khó khăn về lực lượng lao động, mong muốn được thỏa thuận làm thêm giờ để phục hồi sản xuất, làm bù cho khoảng thời gian phải ngừng việc.

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung báo cáo tại Phiên họp.

Thực tế trên cho thấy các quy định về giới hạn làm thêm trong tháng, trong năm tại Điều 107 của Bộ luật Lao động cần phải có sự điều chỉnh trong giai đoạn ngắn để hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất, người lao động có việc làm và thêm thu nhập, ổn định lại cuộc sống.

Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thuý Anh cho biết, Thường trực Thường trực Ủy ban Xã hội và các ý kiến tham gia thẩm tra cơ bản đồng tình với quan điểm của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Nghị quyết quy định về biện pháp đặc biệt này như một giải pháp tình thế và chỉ áp dụng trong một thời gian ngắn.

Thường trực Ủy ban Xã hội cũng đề nghị chỉ nâng mức trần thời gian làm thêm theo tháng lên 150%. Đồng thời, Ủy ban Xã hội của Quốc hội đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, quy định về việc giới hạn số tháng liên tục được áp dụng mức trần tối đa (2 hoặc 3 tháng).

Để bảo đảm sức khỏe, an toàn lao động cho người lao động, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát các đối tượng và các ngành, nghề, công việc, trường hợp khác mà việc tăng mức trần thời giờ làm thêm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, không đáp ứng được yêu cầu làm việc… để quy định (theo hướng loại trừ). Đồng thời đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, quy định về việc giới hạn số tháng liên tục được áp dụng mức trần tối đa.

Thường trực Ủy ban Xã hội kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, đồng thời với việc hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành (nếu có) để Nghị quyết thực hiện được ngay sau khi ban hành.

Đồng thời, đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chỉ đạo, hướng dẫn các cấp Công đoàn nâng cao vai trò của các công đoàn cơ sở trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động, thúc đẩy việc đàm phán linh hoạt và ký kết thỏa ước lao động tập thể, các thỏa thuận bảo đảm phúc lợi cho người lao động trong quá trình thực hiện Nghị quyết này, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp…

Toàn cảnh Phiên họp.

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ tán thành với sự cần thiết của việc ban hành dự thảo Nghị quyết. Các đại biểu cho rằng, cần quy định để vừa bảo vệ người lao động vừa trả công xứng đáng cho việc người lao động đã làm thêm trên thực tế.

Bên cạnh đó, cần đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch bệnh; đảm bảo sức khoẻ và điều kiện lao động lâu dài cho người lao động; căn cứ vào yêu cầu công việc, sức khoẻ của người lao động, điều kiện của người lao động và phải đảm bảo thoả thuận bình đẳng công khai; trả công xứng đáng và theo thoả thuận.

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Trần Văn Thuật cho biết, Tổng Liên đoàn đồng tình với việc mở rộng giới hạn giờ làm thêm trong tháng, nhưng kiến nghị Thường vụ Quốc hội xem xét chỉ nâng mức trần thời gian làm thêm theo tháng lên 150%. Đồng thời, đề nghị không áp dụng chính sách đối với phụ nữ mang thai, nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi, công việc nặng nhọc, độc hại...

Kết luận sơ bộ nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, các ý kiến thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều cho rằng việc ban hành Nghị quyết là phù hợp trong bối cảnh phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi phát triển kinh tế xã hội theo Nghị quyết 43/2022/QH15 và Nghị quyết 30/2021/QH15 của Quốc hội.

Đa số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình đề xuất nâng thời giờ trong tuần và trong năm, tuy nhiên, đề nghị Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu kĩ hơn về vấn đề này, tiếp tục rà soát theo quy định và theo hướng các ý kiến thảo luận của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát biểu tại phiên họp. Trong đó, việc mở rộng các ngành nghề, công việc phải cân nhắc, rà soát để loại trừ các đối tượng ngành nghề không áp dụng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Xã hội chủ trì, phối hợp với Cơ quan soạn thảo, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Hội đồng Dân tộc và các cơ quan của Quốc hội nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua tại đợt 2 của Phiên họp thứ 9.