Stress mùa thi: Nguyên nhân và giải pháp

"Stress và trầm cảm gặp nhiều nhất ở lứa tuổi 14 và 17, là thời điểm các cháu học sinh thi chuyển cấp lên trung học phổ thông và đại học. Đặc biệt, nhiều trẻ đến khám và điều trị trầm cảm, stress đến từ các lớp chuyên, lớp chọn nhiều hơn các lớp thông thường" - Tiến sĩ Dương Minh Tâm, Trưởng Phòng rối loạn stress, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết.
Chuyển giao trên 8,69 tỷ đồng mua thiết bị học trực tuyến cho học sinh khó khăn Hỗ trợ vay vốn mua thiết bị học trực tuyến 10 triệu đồng/học sinh Hà Tĩnh: Đảm bảo an toàn, tiếp sức mùa thi trong bối cảnh dịch bệnh và nắng nóng

Trẻ ngoan hiền dễ bị trầm cảm hơn

Theo các chuyên gia y tế, stress là tình trạng đáp ứng về mặt cơ thể (tăng hưng phấn thần kinh tự trị) hoặc tâm lý (cảm giác khó chịu, căng thẳng, mất kiểm soát) đối với các yếu tố làm rối loạn sự cân bằng của cá thể và vượt qua khả năng thích nghi của cá thể.

Tiến sĩ Dương Minh Tâm thông tin, trong một nghiên cứu năm 2019 - 2020 tại Bệnh viện Nhi Trung ương với đối tượng là học sinh từ 10-19 tuổi thấy: 55,6% số trẻ có sang chấn tâm lý (áp lực học tập 20%, áp lực gia đình 20,5%, quan hệ bạn trong trường 8,9%). Và kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, stress và trầm cảm gặp nhiều nhất ở lứa tuổi 14 và 17, là thời điểm các cháu học sinh thi chuyển cấp lên trung học phổ thông và đại học.

Stress mùa thi: Nguyên nhân và giải pháp
Các bác sĩ cho biết stress gặp nhiều hơn ở trẻ ngoan và học khá.

Điều đáng chú ý là stress gặp nhiều hơn ở trẻ ngoan và học khá. Trong thực tế điều trị của mình, Tiến sĩ Dương Minh Tâm nhấn mạnh, phần lớn, các trẻ đến khám và điều trị trầm cảm, stress là đến từ các trường chuyên, lớp chọn.

Với những trẻ ngoan, có thành tích cao trong học tập thường có những áp lực tự thân hơn là những trẻ mải chơi. Chính áp lực vị trí trong trường lớp, hình ảnh bản thân trong mắt gia đình, thầy cô và thường sống, suy nghĩ có trách nhiệm hơn khiến trẻ phải nỗ lực không ngừng. Những trẻ này thường căng thẳng và bị stress, nhất là khi không đạt được kỳ vọng sẽ bị nặng hơn trẻ khác. Điều này cho thấy các áp lực từ việc học tập, áp lực từ gia đình, áp lực thành tích là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng stress ở lứa tuổi học đường.

Qua khai thác bệnh sử, phần lớn các em học sinh bị stress mãn tính, quá trình stress đã âm thầm diễn biến từ khoảng 3 - 5 năm trước và áp lực thi cử chỉ là “giọt nước tràn ly”. Diễn biến tâm lý, sự thay đổi tính cách của học sinh trùng với lứa tuổi dậy thì, nên nhiều bậc cha mẹ mặc nhiên chấp nhận sự thay đổi đó. Chỉ đến khi trẻ có những hành vi làm tổn thương bản thân hoặc quá bất thường thì bố mẹ mới nhận diện và đưa trẻ đến viện thì thường trẻ đã ở giai đoạn trầm cảm, stress nặng.

"Trẻ bị stress thường diễn biến rất âm thầm, tuy nhiên khi trẻ có những hành vi sau, các bậc làm cha mẹ nên quan tâm: Đầu tiên là hành vi tự hủy hoại bản thân (các vết cứa ở cẳng tay hoặc đùi, cắn móng tay, bấm vào đầu ngón tay..). Việc tự làm đau bản thân này là cách để giải tỏa sự bấn loạn trong cảm xúc bản thân của trẻ"- Tiến sĩ Dương Minh Tâm cho biết.

Ngoài ra, trẻ có những hành vi bất thường, trái ngược với tính cách trước kia như: Trẻ trở nên hung hăng, chống đối hoặc tuân thủ quá mức, có sự rối loạn trong hành vi ăn uống như ăn quá ít hoặc quá nhiều, bị rối loạn giấc ngủ như ngủ quá nhiều hoặc quá ít, buồn chán, giảm kết nối với xã hội... Hoặc có dạng stress cơ năng như trẻ bị đau bụng, đau đầu, đau dạ dày, xuất huyết tiêu hóa... Những cơn đau này thường xuất hiện khi trẻ chuẩn bị bước vào kì thi hoặc trước sự kiện quan trọng. Khi sự kiện qua đi thì các cơn đau này giảm triệu chứng.

Nguyên tắc 5 chữ R giúp giảm stress

Stress mãn tính có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu nó không được xử lý thích hợp. Stress mãn tính làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể, dẫn đến một số bệnh về tinh thần và thể chất như trầm cảm và các bệnh tim mạch.

Để ứng phó với tình trạng này, các gia đình có thể tham khảo nguyên tắc 5 chữ R gồm: Recognition: Xác định nguyên nhân, nguồn gốc của stress, giáo dục và nâng cao nhận thức. Để vượt qua, thích ứng với stress; Relationships: Tìm kiếm sự giúp đỡ, hỗ trợ, trấn an; Removal: Loại bỏ các yếu tố gây stress và các yếu tố kích thích; Relaxation: Thư giãn thông qua các kỹ thuật như thiền, xoa bóp, tập thở…; Re-engagement: Tái tương tác thông qua tái tiếp xúc có quản lý và giải mẫn cảm.

Bên cạnh nguyên tắc 5 chữ R được các bác sĩ khuyến cáo, một yếu tố đơn giản, dễ để thực thi là các bậc phụ huynh hỗ trợ kiểm soát giấc ngủ cho trẻ. Trưởng Phòng Rối loạn stress, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho rằng: Giấc ngủ là điều cần thiết cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Với trẻ từ 6 đến 12 tuổi nên ngủ từ 9 đến 12 tiếng mỗi đêm. Thanh thiếu niên cần 8 đến 10 giờ mỗi đêm. Giấc ngủ là yếu tố cần được ưu tiên để kiểm soát căng thẳng.

Ngoài ra, các bậc cha mẹ cần biết rằng: Stress gây bệnh và thể bệnh phụ thuộc chủ yếu vào nhân cách. Với những trẻ có nhân cách yếu, lãng mạn, văn nghệ sĩ, nhân cách khép kín hoặc thiếu ý chí, thiếu nghị lực, nhút nhát, tự ti, mặc cảm, thiếu kìm chế, dễ bùng nổ, xung đột thường dễ bị stress hơn trẻ có nhân cách mạnh. Vì vậy, gia đình nên xây dựng cho trẻ một môi trường thi đua, phấn đấu, tương trợ và cùng tiến. Điều này giúp trẻ chống đỡ với stress tốt hơn.

Tập luyện, hoạt động thể chất là một liều thuốc giảm căng thẳng cần thiết cho mọi người ở mọi lứa tuổi. Bên cạnh đó, các hoạt động ngoài trời, dành thời gian trong thiên nhiên cũng là một cách hiệu quả để giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Tiến sĩ Dương Minh Tâm cũng đưa ra lời khuyên về việc tăng cường sự gắn kết gia đình thông qua những buổi tâm sự. Trò chuyện về những tình huống căng thẳng với một người lớn đáng tin cậy có thể giúp trẻ em và thanh thiếu niên nhìn nhận mọi thứ và tìm ra giải pháp. Đây là một trong những phương thức tốt nhất giúp trẻ nhận thức ra vấn đề của mình.

Hầu hết mọi người đều tin rằng phản ứng stress có hại, là điều nên tránh bất cứ khi nào có thể. Tuy nhiên, một số́ stress mà chúng ta trải qua hàng ngày thực sự tốt cho chúng ta và tránh nó có thể có hại. Xét trên một góc nhìn khác, có thể coi stress là một thử thách giúp chúng ta ngày càng hoàn thiện và trưởng thành hơn. Từ “áp lực tạo thành động lực” để chúng ta phấn đấu. Vì vậy, mỗi gia đình, mỗi bậc làm cha mẹ tùy theo năng lực, khả năng nhận thức và đáp ứng của con nên có những mục tiêu vừa sức, phù hợp và tăng dần để trẻ làm quen, giải mẫn cảm với các áp lực của cuộc sống.

Nguyễn Minh

Có thể bạn quan tâm

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp 2025 thu hút hàng nghìn học sinh tham gia

Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp 2025 thu hút hàng nghìn học sinh tham gia

Ngày 16/3, tại Đại học Bách khoa Hà Nội, báo Tuổi trẻ phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), Sở GD&ĐT Hà Nội và Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp 2025. Đây là Ngày hội quy mô lớn nhất từ trước tới nay với gần 300 khu tư vấn của hơn 100 cơ sở đào tạo trong và ngoài nước.
Bayern Munich hòa đáng tiếc, Dortmund thất thủ trước Leipzig - Cuộc đua Bundesliga căng thẳng

Bayern Munich hòa đáng tiếc, Dortmund thất thủ trước Leipzig - Cuộc đua Bundesliga căng thẳng

Vòng 26 Bundesliga chứng kiến những kết quả đầy bất ngờ khi Bayern Munich bị Union Berlin cầm hòa 1-1, trong khi Dortmund thất thủ 0-2 trước Leipzig. Những kết quả này đang khiến cuộc đua vô địch trở nên kịch tính hơn bao giờ hết.
Cập nhật mới nhất bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh 2024-2025

Cập nhật mới nhất bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh 2024-2025

Cập nhật bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh 2024-2025, lịch thi đấu và kết quả bóng đá Anh mới nhất vòng 29.
Đẩy mạnh xử lý nhà đất dôi dư

Đẩy mạnh xử lý nhà đất dôi dư

Theo thống kê đến cuối năm 2024, có 11.034 cơ sở nhà đất không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả, sử dụng không đúng mục đích. Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương, đánh giá xác định nguyên nhân trong việc để các cơ sở nhà đất không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả, sử dụng không đúng mục đích.
Bắt giữ gần 4kg nghi là cần sa tại sân bay Đà Nẵng

Bắt giữ gần 4kg nghi là cần sa tại sân bay Đà Nẵng

Chiều ngày 15/3/2025, Cục Hải quan (Bộ Tài chính) thông tin về vụ việc bắt giữ 3,745 kg nghi là cần sa tại Cửa khẩu Sân bay Quốc tế Đà Nẵng, trong nỗ lực tăng cường phòng chống buôn lậu và kiểm soát ma túy.
Trần Quyết Chiến và Bao Phương Vinh vào bán kết Giải Billiards 3 băng Thế giới 2025

Trần Quyết Chiến và Bao Phương Vinh vào bán kết Giải Billiards 3 băng Thế giới 2025

Đội tuyển billiards carom 3 băng Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn tại giải vô địch đồng đội thế giới 2025 khi bộ đôi Trần Quyết Chiến và Bao Phương Vinh xuất sắc giành chiến thắng trước đội tuyển Mexico, chính thức tiến vào bán kết của giải đấu đang diễn ra tại Đức.
Mbappe tỏa sáng, Real Madrid vượt Villarreal giành ngôi đầu La Liga

Mbappe tỏa sáng, Real Madrid vượt Villarreal giành ngôi đầu La Liga

Cú đúp ấn tượng của Kylian Mbappe đã giúp Real Madrid giành chiến thắng nghẹt thở 2-1 trên sân Villarreal ở vòng 28 La Liga rạng sáng 16/3. Chiến thắng này đưa "Kền kền trắng" tạm thời chiếm ngôi đầu bảng xếp hạng.

Tin khác

Cần đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc xin sởi

Cần đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc xin sởi

Theo các chuyên gia y tế, tình hình dịch bệnh sởi vẫn ở mức cao và có nguy cơ tiếp tục gia tăng, tuy nhiên, tiến độ tiêm vắc xin còn chậm. Chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền của dịch bệnh khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%.
Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ hướng tới sự hài lòng của người dân

Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ hướng tới sự hài lòng của người dân

Thời gian qua, các cơ sở y tế quận Bắc Từ Liêm luôn chú trọng thực hiện việc đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh.
Hà Nội ghi nhận thêm 131 trường hợp mắc bệnh sởi

Hà Nội ghi nhận thêm 131 trường hợp mắc bệnh sởi

Theo tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố Hà Nội, trong tuần, Hà Nội ghi nhận thêm 131 trường hợp mắc bệnh sởi (tăng 11 ca so với tuần trước đó).
Tôn vinh giá trị, ý nghĩa nhân văn của nghề công tác xã hội

Tôn vinh giá trị, ý nghĩa nhân văn của nghề công tác xã hội

Sở Y tế Hà Nội vừa ban hành kế hoạch 1005/KH-SYT về tổ chức kỷ niệm Ngày Công tác xã hội Việt Nam lần thứ 9 (25/3/2025).
Cảnh báo tai nạn thương tích ở trẻ nhỏ

Cảnh báo tai nạn thương tích ở trẻ nhỏ

Mặc dù đã có nhiều khuyến cáo từ chuyên gia y tế, nhưng thời gian qua, tình hình trẻ nhập viện vì tai nạn thương tích vẫn chưa giảm. Phần lớn các trường hợp tai nạn thương tích trẻ em xảy ra là do sự bất cẩn của người lớn. Đáng lo ngại, theo các chuyên gia y tế, tai nạn thương tích ở trẻ em là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong và di chứng tàn tật suốt đời cho trẻ.
Hà Nội: Phấn đấu 100% xã, phường, thị trấn đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã

Hà Nội: Phấn đấu 100% xã, phường, thị trấn đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã

Sở Y tế Hà Nội vừa ban hành kế hoạch số 991/KH-SYT thực hiện Bộ Tiêu chí quốc gia về y tế xã năm 2025 với mục tiêu 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn Thành phố đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã. Với những xã đã được công nhận đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã thực hiện duy trì và nâng cao chất lượng cao tiêu chí theo quy định của Bộ Y tế.
4 đối tượng nguy cơ cao nên tầm soát ung thư dạ dày

4 đối tượng nguy cơ cao nên tầm soát ung thư dạ dày

Theo các chuyên gia y tế, những dấu hiệu nhận biết bệnh ung thư dạ dày dễ nhầm lẫn với bệnh lý dạ dày thường gặp, bởi vậy khi bệnh nhân đến khám thì bệnh đã tiến triển nặng, khiến việc điều trị trở lên khó khăn và tốn kém. Bởi vậy, việc tầm soát định kỳ, nhất là những đối tượng nguy cơ cao không chỉ giúp phát hiện sớm các tổn thương ung thư hoặc ung thư ở giai đoạn đầu, mà còn cải thiện đáng kể tiên lượng và chất lượng sống cho bệnh nhân.
Bộ Y tế yêu cầu ngành y tế Quảng Nam đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin phòng bệnh sởi

Bộ Y tế yêu cầu ngành y tế Quảng Nam đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin phòng bệnh sởi

Ngày 13/3, Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế có Công văn gửi Viện Pasteur Nha Trang và Sở Y tế tỉnh Quảng Nam về việc tăng cường phòng, chống dịch sởi năm 2025.
Gạt nước mắt, người vợ trẻ hiến tạng chồng cứu người

Gạt nước mắt, người vợ trẻ hiến tạng chồng cứu người

Anh N.M.H (44 tuổi, ở Hà Nội) bị tai nạn giao thông, dẫn đến đa chấn thương, các bác sĩ nỗ lực cứu chữa song không có kỳ tích. Vợ anh, chị V.T.D, 38 tuổi, mẹ của ba con nhỏ, đã chủ động liên hệ với bệnh viện để hiến tặng tạng của chồng, với mong muốn cứu giúp những bệnh nhân đang cận kề ranh giới sinh tử.
Phẫu thuật ít xâm lấn qua đường nách cứu trẻ mắc dị tật tim bẩm sinh

Phẫu thuật ít xâm lấn qua đường nách cứu trẻ mắc dị tật tim bẩm sinh

Theo các bác sĩ, việc lựa chọn phẫu thuật bằng kỹ thuật ít xâm lấn qua đường nách phải, vừa giúp sửa chữa hoàn toàn dị tật tim bẩm sinh, vừa hạn chế tối đa tổn thương, bảo đảm sự phục hồi tốt nhất cho bệnh nhi.
Xem thêm
Phiên bản di động