Quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ hơn

Không có vùng cấm

Trình bày Báo cáo thẩm tra về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2021, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, năm 2021, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác PCTN vẫn tiếp tục được đẩy mạnh với quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ và đạt được nhiều kết quả tích cực; tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, có chiều hướng thuyên giảm, qua đó góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước.

Toàn cảnh phiên họp.

Về xây dựng, hoàn thiện thể chế PCTN, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nêu rõ, năm 2021, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế về PCTN tiếp tục được quan tâm; nhiều văn bản của Đảng và Nhà nước về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN tiếp tục được sửa đổi, bổ sung và ban hành mới; đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo cơ sở chính trị, pháp lý đồng bộ, khả thi để PCTN hiệu quả.

Tuy nhiên, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế trong một số trường hợp còn hạn chế; tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để. Một số văn bản quy phạm pháp luật còn sai về thẩm quyền hoặc có nội dung quy định chưa phù hợp, gây khó khăn trong tổ chức thực hiện…

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng cho rằng, công tác phòng ngừa tham nhũng ở một số bộ, ngành, địa phương, vẫn còn có những hạn chế; việc thực hiện công khai, minh bạch vẫn còn tình trạng công khai thông tin không đầy đủ, công khai trong phạm vi hẹp với lý do “bí mật công tác” hoặc “quy chế phát ngôn” trong cơ quan, đơn vị, tổ chức; việc thực hiện chuyển đổi vị trí công tác để phòng ngừa tham nhũng còn có những hạn chế, vướng mắc; vi phạm việc thực hiện quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp còn xảy ra ở nhiều cơ quan, đơn vị; tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn chưa có giải pháp khắc phục hiệu quả…

Trong năm 2021, tình hình tội phạm tiếp tục có những diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm về kinh tế, tham nhũng có chiều hướng gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ “lợi ích nhóm”, “sân sau”, tập trung vào một số lĩnh vực như đấu thầu, đấu giá, cổ phần hoá, tín dụng, ngân hàng, y tế, giáo dục... Đã phát sinh một số tội phạm tham nhũng liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19. Tình trạng cán bộ, công chức nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn tiếp tục diễn ra trên nhiều lĩnh vực; tình hình tội phạm tham nhũng trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có nhiệm vụ PCTN vẫn còn.

Từ thực tế trên, Ủy ban Tư pháp đề xuất kiến nghị đối với Chính phủ, các bộ, ngành hữu quan, tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ rệt hơn công tác phát hiện, xử lý tham nhũng ở các bộ, ngành, địa phương, nhất là việc tự kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp…

Trước đó, trình bày Báo cáo về công tác PCTN năm 2021, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, mặc dù có nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19 nhưng công tác PCTN vẫn tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả quan trọng... Qua đó gắn PCTN với công tác tổ chức cán bộ, xử lý nghiêm sai phạm theo quy định về kỷ luật của Đảng, Nhà nước và xử lý hình sự; đồng thời khẳng định quyết tâm mạnh mẽ, “không ngừng”, “không nghỉ”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” trong đấu tranh PCTN.

Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo Trung ương về PCTN đã xây dựng, hoàn thành nhiều Đề án, nhiệm vụ quan trọng theo Kết luận và Chương trình công tác của Bộ Chính trị; chú trọng chỉ đạo sơ kết, tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả công tác PCTN; chỉ đạo tổng kết công tác PCTN trên phạm vi toàn quốc và tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác PCTN giai đoạn 2013-2020, qua đó khẳng định những kết quả đạt được, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện PCTN trong giai đoạn mới, lan tỏa quyết tâm đấu tranh PCTN trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân…

Bộ trưởng Bộ Tư pháp khẳng định, công tác PCTN đã đạt được những kết quả quan trọng trong năm 2021 về nhiều mặt như: Lãnh đạo, chỉ đạo về PCTN; xây dựng, hoàn thiện thể chế về PCTN; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, phát huy vai trò, trách nhiệm của xã hội và hợp tác quốc tế trong PCTN; kiện toàn tổ chức, đẩy mạnh hoạt động của các đơn vị chuyên trách chống tham nhũng; thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; tăng cường PCTN tại các doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước; thanh tra, kiểm toán, giải quyết khiếu nại, tố cáo góp phần phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng.

Xử lý kịp thời vi phạm trong bối cảnh dịch bệnh

Tham gia ý kiến tại Phiên thảo luận về công tác PCTN năm 2021, đại biểu Nguyễn Văn Thuận (Đoàn Ninh Thuận) cho biết, trong tình hình dịch bệnh phức tạp, một số loại hình tội phạm nổi lên, xuất hiện những đối tượng lợi dụng những sơ hở, thiếu sót trong công tác phòng, chống dịch để tuyên truyền, chống phá Đảng, Nhà nước, tung tin giả gây hoang mang trong dư luận. Bên cạnh đó, các tội phạm về kinh tế, tham nhũng như buôn lậu, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, nhất là các mặt hàng thiết yếu, vật tư y tế... cũng gia tăng.

Các đại biểu lắng nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về công tác PCTN năm 2021 tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV.

Trong đó, lợi dụng tình hình nhân dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng về thu nhập và đời sống do dịch Covid-19 gây ra, các loại hình cho vay nặng lãi, tín dụng đen phát triển và mở rộng địa bàn. Về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Văn Thuận đề nghị Chính phủ cần đặc biệt quan tâm, có chính sách căn cơ hơn nữa trong vấn đề bảo đảm an sinh xã hội cho người dân thất nghiệp, liên kết tạo việc làm cho lao động nông thôn, tạo điều kiện để người lao động tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, đồng thời đề nghị lực lượng công an vào cuộc kiên quyết trong việc đấu tranh phòng chống loại tội phạm này.

Đại biểu Nguyễn Văn Thuận cũng cho biết, những năm gần đây nhóm tội phạm ma túy có xu hướng phát triển nhanh. Đây là nguồn gốc phát sinh nhiều loại phạm tội nguy hiểm khác như giết người, cố ý gây thương tích, cướp giật, trộm cắp… dẫn đến mất an ninh trật tự, an toàn xã hội. Do vậy, đề nghị các lực lượng công an, biên phòng phối hợp chặt chẽ trong việc ngăn chặn nguồn cung ma túy từ biên giới và các cảng, hàng không; đồng thời cần tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tác hại của ma túy, đặc biệt là trong giới trẻ.

Cùng quan tâm về vấn đề này, đại biểu đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn Bến Tre), nêu ra những tồn tại, bất cập cần làm rõ trong công tác PCTN như: Trong năm 2021, số vụ thanh tra hành chính, thanh tra và kiểm tra chuyên ngành đều giảm, nhưng mức độ vi phạm về kinh tế lại tăng. Ngoài ra, số cuộc thanh tra, kiểm tra ở khu vực ngoài Nhà nước trong năm vừa qua giảm, nhưng số vụ việc phát hiện tham nhũng lại tăng... Đại biểu đoàn Bến Tre kiến nghị cần phân tích, làm rõ nguyên nhân việc gia tăng này là do chọn đúng đối tượng thanh tra, kiểm tra; do đổi mới phương pháp thanh tra; hay do tình hình tham nhũng trong khu vực ngoài Nhà nước có xu hướng gia tăng.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy đề nghị Chính phủ cần phân tích, làm rõ những số liệu trên cơ sở so sánh với năm trước, từ đó xác định nguyên nhân chủ quan, khách quan để đánh giá kết quả đạt được thực chất hơn, qua đó đưa ra giải pháp phù hợp để hạn chế tối đa những tồn tại đã được chỉ ra trong báo cáo.

Đối với vấn đề xử lý những vụ việc và đối tượng tham nhũng liên quan đến hỗ trợ, an sinh xã hội và phòng, chống dịch Covid-19, đại biểu đoàn Bến Tre đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo, xử lý kịp thời, dứt điểm, kiên quyết không áp dụng các tình tiết giảm nhẹ, vì những vi phạm này không đơn thuần gây hậu quả về kinh tế, mà còn gây ra hậu quả về tinh thần, ý chí, tác động đến lòng tin của nhân dân với Đảng, với chế độ, ảnh hưởng đến việc huy động sự đóng góp của toàn xã hội cho công tác phòng, chống dịch bệnh./.

Đỗ Đạt

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp): Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật PCTN Công tác PCTN thời gian qua được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm trong chỉ đạo, điều hành. Công tác tuyên truyền, nhận thức phát huy vai trò làm gương của người đứng đầu và quy trách nhiệm liên đới khi xảy ra tham nhũng trong cơ quan, đơn vị được người dân đồng tình ủng hộ với nhiều biện pháp phòng ngừa hữu hiệu. Công tác thanh tra, kiểm toán, giám sát được thường xuyên, xử lý sai phạm rất cương quyết, không vùng cấm. Tham nhũng, lãng phí từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, tạo niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần làm lành mạnh, trong sạch bộ máy Nhà nước. Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, cho doanh nghiệp trong khu vực hành chính, dịch vụ công, những nơi nhạy cảm trên các lĩnh vực dễ tiếp cận tham nhũng chưa được ngăn chặn có hiệu quả, đặc biệt là trong lực lượng vũ trang, ngành y, các cơ quan bảo vệ pháp luật… nhưng lại có một bộ phận không nhỏ tham nhũng rất nghiêm trọng đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự, gây bức xúc trong nhân dân, giảm lòng tin với những người mà mình tin tưởng nhất. Lợi ích nhóm, sân sau vẫn còn tồn tại trong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản, mua tài sản công… Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, đại biểu đoàn Đồng Tháp cho rằng, sắp tới khi mọi người sống chung cùng với Covid-19 an toàn, dự báo tội phạm sẽ tiếp tục phát sinh trong các lĩnh vực, cho nên cần phải có sự quyết tâm để phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý nghiêm. Để cho công tác đấu tranh PCTN đạt kết quả, ngoài những giải pháp khả thi nhất của Chính phủ, các ngành đã đề ra, đại biểu đoàn Đồng Tháp đề nghị, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN cho công chức, viên chức, người lao động để ngăn chặn, phòng ngừa tham nhũng, không dám, không muốn, không ham. Tiếp tục với tinh thần tiến công trong công tác thanh tra, kiểm toán, giám sát trên các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, nhất là thời gian gần đây quan tâm của dư luận nhiều về mua sắm trang thiết bị y tế, gói hỗ trợ an sinh xã hội, các khoản đóng góp của nhân dân trong hoạt động từ thiện... ---------------------------------------------- Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí: Cần xây dựng Luật Đăng ký tài sản để kiểm soát tài sản tốt hơn Thời gian qua, chủ trương của Đảng và quyết tâm chính trị là yêu cầu các cơ quan tố tụng phải làm tốt hơn nữa công tác thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát của Nhà nước. Trong thực tế những năm gần đây chúng ta có làm tốt hơn, có chuyển biến tích cực hơn nhưng so với yêu cầu vẫn chưa hài lòng vì rõ ràng số mất với số lấy lại chưa tương xứng. Vấn đề đặt ra ở đây, theo ông Trí là có quyết tâm kê biên, rồi thu hồi thì cũng phải theo luật hiện hành. Không phải lúc nào cũng niêm phong, cũng kê biên được hết, vì còn phải chịu trách nhiệm bồi thường Nhà nước nếu chúng ta kê biên, niêm phong không đúng thì người ta có quyền khởi kiện. Làm thì khẩn trương, quyết tâm chính trị nhưng cũng phải chặt chẽ và chính xác. Hệ thống pháp luật hiện nay, phải tiếp tục rà soát để tiếp tục hoàn chỉnh và hoàn thiện, không phải dễ gì cứ muốn thu là thu. Đồng thời, Viện trưởng Lê Minh Trí đề nghị Quốc hội nên nghiên cứu, xem xét để đưa vào chương trình xây dựng Luật Đăng ký tài sản. “Hiện nay, chúng ta chỉ mới có kiểm soát tài sản trong hệ thống chính trị, nhưng tài sản đối tượng ngoài xã hội đang đứng tên, chiếm, sở hữu mà có thể nó là hợp pháp hay không hợp pháp, nó có chứng minh được nguồn gốc hợp pháp hay không, cái này chúng ta còn bỏ một khoảng trống rất lớn ở ngoài xã hội. Nếu chưa có Luật Đăng ký tài sản thì tài sản tham nhũng mà các đối tượng có thủ đoạn che dấu, ẩn nấp ở ngoài xã hội, nhờ người khác đứng tên xe ô tô, nhà đất… chúng ta không đụng vào được. Mặc dù, biết khi không giải trình được nguồn gốc thì tài sản bất minh, nhưng cũng không thu hồi được. Nên không có luật thì lỗ trống đó vẫn còn là một cái hết sức khó khăn”, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nhấn mạnh. Đại biểu kiến nghị Chính phủ nên có một lộ trình cho việc hạn chế sử dụng tiền mặt ở mức độ ngày càng tốt nhất, đặc biệt trong xu thế hiện nay đang áp dụng trực tuyến để thanh toán, không qua ngân hàng. Các hoạt động kinh tế phải minh bạch thì chống tham nhũng, thu hồi tài sản mới tốt được. ---------------------------------------------- Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong: Thanh tra công tác phòng, chống Covid-19 trên phạm vi toàn quốc Phát biểu tại nghị trường, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhìn nhận, năm 2021, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực, công tác PCTN tiếp tục được đẩy mạnh với quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ hơn, không ngừng, không nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ và đạt được những kết quả tích cực. Tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, có chiều hướng thuyên giảm, góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Về hoàn thiện thể chế PCTN, thời gian qua Đảng, Nhà nước đã có nhiều đổi mới, chú trọng ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực nói chung và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực nói riêng. Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN được đẩy mạnh, từng bước hoàn thiện để từng bước hình thành cơ chế phòng, ngừa chặt chẽ theo hướng đảm bảo không thể, không dám, không muốn, không cần tham nhũng. Tuy nhiên, Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay, công tác kiểm soát quyền lực để PCTN vẫn còn có những hạn chế, tồn tại. Vì vậy, Bộ Chính trị đã giao Ban Nội chính Trung ương chủ trì, phối hợp với Đảng đoàn Quốc hội, Ban cán sự đảng Chính phủ, các ban, bộ, ngành trung ương liên quan để xây dựng đề án trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành hoặc chỉ đạo ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực PCTN. Cụ thể, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Thanh tra Chính phủ tiếp tục hoàn thiện dự án Luật Thanh tra sửa đổi, Đề án xây dựng cơ sở dữ liệu về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, quy chế phối hợp giữa các cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập. Trong thời gian tới, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tăng cường chỉ đạo, đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về PCTN, đẩy mạnh sự giám sát của các cơ quan dân cử, phát huy mạnh mẽ vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc, báo chí, doanh nghiệp và người dân trong đấu tranh PCTN. Đặc biệt, thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực, đó là PCTN phải gắn liền với chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa. Phải kịp thời phát hiện, giải quyết từ sớm, từ xa, ngăn chặn từ đầu các hành vi sai phạm, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Về việc thanh tra liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19, Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay, Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết số 217, 218, trong đó chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương đặc biệt quan tâm và có biện pháp phòng ngừa, phòng chống tiêu cực, tham nhũng liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19. “Thanh tra Chính phủ đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt định hướng chương trình thanh tra năm 2022, trong đó có nội dung hướng dẫn, chỉ đạo Thanh tra Chính phủ và Thanh tra các bộ, ngành, địa phương tiến hành thanh tra nội dung này trên phạm vi toàn quốc”, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết. Phương Thảo - Tuấn Minh