Người nông dân đưa máy nông nghiệp Việt ra thế giới

Từ trang trại thất bại đến niềm đam mê sáng chế

Gặp lại anh Phạm Văn Hát - người nông dân ở Tân Kỳ, thành phố Hải Phòng (trước là tỉnh Hải Dương), tại Ngày hội Đổi mới sáng tạo Quốc gia năm 2025, chúng tôi như được sống lại cảm xúc năm nào khi chứng kiến những sáng chế giản dị mà hữu ích của anh. Nhiều năm trôi qua, ngọn lửa đam mê trong người nông dân ấy vẫn nguyên vẹn, thậm chí còn cháy bỏng hơn - thứ lửa của niềm tin, của khát vọng cống hiến không ngừng nghỉ để mang tri thức, sáng tạo đến gần hơn với người nông dân, để công việc đồng áng trở nên bớt nặng nhọc mà hiệu quả hơn.

Với hơn 40 sáng chế trong lĩnh vực nông nghiệp và các thiết bị phục vụ đời sống, từ robot gieo hạt, đến máy phun thuốc trừ sâu, anh Hát đã chứng minh rằng, đổi mới sáng tạo không chỉ bắt nguồn từ phòng thí nghiệm hay viện nghiên cứu, mà còn nảy sinh từ nhu cầu thực tiễn của người nông dân Việt Nam. Dù đã sở hữu “bộ sưu tập” sáng kiến “khổng lồ”, thế nhưng ít ai biết rằng, để có được thành công ấy người nông dân Phạm Văn Hát phải vượt qua bao nỗi nhọc nhằn, vất vả.

Anh Phạm Văn Hát chia sẻ sáng chế tại sự kiện Ngày hội Đổi mới sáng tạo Quốc gia năm 2025.

Năm 2007, người nông dân Phạm Văn Hát đầu tư hơn 3 tỷ đồng vào xây dựng trang trại rau sạch đầu tiên ở quê nhà. Khi đó, khái niệm “rau an toàn” còn xa lạ với thị trường, sản phẩm làm ra khó tiêu thụ, dự án sụp đổ, nợ nần chồng chất. Cú vấp ấy tưởng như khép lại giấc mơ làm nông hiện đại của người đàn ông chỉ học hết lớp 7.

Nhưng thay vì bỏ cuộc, anh Hát chọn cách sang Israel - “thủ phủ công nghệ nông nghiệp” để làm thuê và học hỏi. Giữa cánh đồng mênh mông, chứng kiến người nông dân ở đây vận hành hệ thống tưới tiêu, gieo hạt bằng máy móc hiện đại, anh Hát chợt nghĩ: “Tại sao nông dân Việt Nam không có những thiết bị như thế?”

Từ câu hỏi ấy, anh bắt đầu chế tạo chiếc máy rải phân tự động - sản phẩm đầu tiên trong đời làm sáng chế của mình. Khi thử nghiệm thành công, sản phẩm này được chủ nông trại Israel đăng ký bản quyền và bán ra với giá hơn 4 tỷ đồng. Anh Hát nhận thưởng 10.000 USD, lương tăng gấp 2,5 lần. Song điều quý giá hơn tất cả là anh đã tìm thấy niềm đam mê sáng tạo - một hành trình mà anh sẵn sàng đánh đổi để theo đuổi.

Năm 2010, anh Hát trở về Việt Nam với số nợ lớn, nhưng mang theo quyết tâm “biến sáng chế thành công cụ giúp nông dân đổi đời”. Trong căn xưởng nhỏ dựng tạm sau nhà, người đàn ông nông dân ấy miệt mài nghiên cứu, thử nghiệm, thất bại rồi lại làm lại. Thế nhưng, ba năm sau, anh không chỉ trả hết nợ, mà còn có những sáng chế đầu tiên được thị trường đón nhận.

Từ đó đến nay, anh Hát đã cho ra đời hơn 40 loại máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp và làng nghề, từ robot gieo hạt, máy phun thuốc, máy thu hoạch rau mầm, máy tẽ ngô non đến thiết bị đóng bầu cây giống. Sản phẩm của anh không chỉ phủ khắp 63 tỉnh thành, mà còn xuất khẩu sang hơn 15 quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Israel, Hàn Quốc, Úc, Lào, Campuchia...

Theo anh Hát chia sẻ, mỗi sáng chế của anh đều dựa trên triết lý giản dị, đó là “Đơn giản - hiệu quả - giá rẻ - bền bỉ”. Nhờ đó, giá bán sản phẩm của anh chỉ bằng 1/3 đến 1/10 sản phẩm nhập ngoại, nhưng lại phù hợp điều kiện đồng ruộng Việt Nam, nơi mỗi mét đất, mỗi giọt nước đều đáng quý.

Đặc biệt, chiếc robot đặt hạt, với giá khoảng 35 triệu đồng, được xem là “người nông dân thứ 41” khi có thể thay thế sức lao động của 40 người. Còn chiếc máy phun thuốc trừ sâu tự động, sau gần 2 năm nghiên cứu, đã giúp giảm đáng kể nguy cơ ngộ độc và bệnh nghề nghiệp cho nông dân, hiện chiếc máy này đã được xuất khẩu sang nhiều quốc gia trong khu vực.

Khơi dậy tinh thần sáng tạo Việt từ câu chuyện của người nông dân

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực nông nghiệp, hai năm gần đây, anh Hát tiếp tục gây chú ý với thiết bị thoát hiểm nhà cao tầng, sản phẩm được nhiều chuyên gia Nhật Bản và Trung Quốc đánh giá là “độc nhất vô nhị” trên thế giới. Anh chia sẻ: “Tôi muốn người Việt được sử dụng trước, rồi mới chuyển giao ra nước ngoài. Đây là sáng chế của người Việt Nam, vì người Việt Nam”.

Những sáng chế của anh Hát được trưng bày, giới thiệu tại sự kiện Ngày hội Đổi mới sáng tạo Quốc gia năm 2025 được nhiều người quan tâm.

Vượt ra khỏi khuôn khổ của một nhà sáng chế, anh Hát còn là người truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng. Câu chuyện của anh được nhắc đến tại nhiều diễn đàn sáng tạo, là minh chứng sinh động cho tinh thần “Đổi mới sáng tạo toàn dân”, một trong những trọng tâm của Nghị quyết 57 về phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia.

Nhờ những sáng chế của anh, hàng nghìn hộ nông dân có thêm cơ hội giảm chi phí, tăng năng suất, cải thiện thu nhập. Nhiều người mạnh dạn đầu tư vào mô hình sản xuất lớn, áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, tham gia chuỗi giá trị hàng hóa, từng bước đưa nông nghiệp Việt tiến gần hơn tới nền sản xuất hiện đại, xanh và bền vững.

Mặc dù đã có rất nhiều sáng chế hữu ích cho người nông dân và ngành nông nghiệp Việt Nam, nhưng anh Hát không nhận mình là “nhà phát minh”, mà chỉ là người nông dân dám mơ và dám làm. Anh thường nói với những bạn trẻ đến tham quan xưởng chế tạo của mình rằng: “Sáng tạo không cần bằng cấp, chỉ cần đam mê và lòng kiên trì. Nếu mình thấy người khác khó khăn và nghĩ cách giúp họ đỡ khổ hơn, đó đã là sáng tạo rồi”.

Được biết, hiện anh đang tiếp tục nghiên cứu dòng sản phẩm nông nghiệp xanh, tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường, phù hợp xu hướng nông nghiệp 4.0. Với anh, mỗi chiếc máy ra đời không chỉ là thành quả lao động, mà còn là lời tri ân gửi đến quê hương và những người nông dân lam lũ.

Hành trình từ một người nông dân học hết lớp 7, từng thất bại và nợ nần, đến tác giả của hơn 40 sáng chế nổi tiếng thế giới, là câu chuyện vượt lên mọi giới hạn. Nó khẳng định một chân lý giản dị mà sâu sắc: Trí tuệ Việt Nam có thể tỏa sáng từ những điều bình dị nhất.

Giữa thời kỳ đất nước đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển kinh tế tri thức, tấm gương của người nông dân sáng chế Phạm Văn Hát là minh chứng cho thấy, đổi mới sáng tạo không thuộc riêng ai, nó có thể bắt đầu từ người nông dân, công nhân, hay bất kỳ ai biết trăn trở vì cộng đồng.

Từ “Hát sáng chế” của làng quê Tân Kỳ đến người góp phần đưa máy nông nghiệp Việt ra thế giới, anh Phạm Văn Hát đã viết nên câu chuyện đẹp về niềm tin, nghị lực và sáng tạo của con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới, nơi trí tuệ và trái tim cùng hướng về cộng đồng.