Kỳ 2: Giữ nguyên trần thuế 35%: Ai sẽ được hưởng lợi?

Giảm áp lực cho người thu nhập trung bình

Để có cái nhìn đa chiều hơn, phóng viên đã ghi nhận thêm ý kiến từ người dân, những đối tượng trực tiếp chịu tác động của chính sách thuế thu nhập cá nhân. Qua chia sẻ của các bạn trẻ đang đi làm tại Hà Nội, có thể thấy đề xuất rút gọn bậc thuế xuống còn 5 bậc vừa mở ra kỳ vọng giảm gánh nặng, vừa đặt ra những trăn trở về tính công bằng giữa các nhóm thu nhập.

Trao đổi với phóng viên Báo Lao động Thủ đô, chị Phạm Trang Ngân - Công ty Cổ phần Thương mại & Dịch vụ Quốc tế Đại Việt chia sẻ: “Thực tế, biểu thuế 7 bậc hiện hành có nhiều bất cập, nhất là khoảng cách giữa các bậc quá hẹp. Chỉ cần thu nhập tăng thêm một chút đã có thể bị nhảy sang bậc cao hơn, khiến số thuế phải nộp tăng, trong khi mức tăng này không phản ánh đúng khả năng chi trả. Điều này tạo cảm giác thiếu công bằng và làm cho việc tính toán, quyết toán thuế trở nên phức tạp.

Theo tôi, việc dự thảo luật rút gọn xuống 5 bậc và vẫn giữ trần 35% là hợp lý. Hiện nay giá tiêu dùng và các khoản phí tăng rất cao, một người dân sống ở Hà Nội với mức lương chưa đủ sống mà đã phải nộp thuế thì không ổn lắm”.

Chị Phạm Trang Ngân: "Dự thảo luật rút gọn xuống 5 bậc và vẫn giữ trần 35% là hợp lý".

Còn chị Trần Thu Hằng - nhân viên kế toán tự do ở Hà Nội, cho rằng, việc giảm bậc thuế chắc chắn là tin vui cho những người có thu nhập trung bình như chị, bởi gánh nặng thuế sẽ nhẹ bớt, giúp chi tiêu cho gia đình thoải mái hơn.

“Tôi nghĩ phần lớn người lao động ở đô thị lớn sẽ cảm nhận rõ sự thay đổi này, vì chi phí sinh hoạt hiện nay tăng quá nhanh, mức giảm trừ gia cảnh cũ đã không còn phù hợp. Còn đối với nhóm thu nhập cao, việc giữ nguyên trần 35% là hoàn toàn hợp lý. Người có thu nhập nhiều thì nên đóng góp nhiều hơn cho ngân sách, để Nhà nước có thêm nguồn lực cho phúc lợi xã hội, y tế, giáo dục, hỗ trợ người yếu thế.

Như vậy mới đảm bảo sự công bằng trong phân phối thu nhập và hạn chế phân hóa giàu nghèo. Thực tế, ngay cả với mức 35%, họ vẫn còn nhiều chính sách giảm trừ và khấu trừ hợp lý, nên không quá thiệt thòi. Tôi nghĩ điều quan trọng là làm sao chính sách vừa khuyến khích người lao động phấn đấu tăng thu nhập, vừa đảm bảo người giàu có trách nhiệm đóng góp cho cộng đồng. Nếu cân bằng được hai yếu tố đó, chính sách sẽ nhận được sự đồng thuận cao”.

Theo anh Vũ Quang Linh - nhân viên tại Công ty CP Kênh 28 Entertainment, Hà Nội, việc Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân là một bước tiến “có lợi cho tất cả mọi người”. Cụ thể, việc rút gọn từ 7 xuống còn 5 bậc thuế, cùng với mức thuế suất trần vẫn là 35%, đã làm cho công thức tính thuế trở nên rõ ràng và dễ áp dụng hơn.

Cái lợi rõ nhất nằm ở tầng thu nhập thấp - trung bình. Ảnh minh hoạ

Hơn nữa, khi mức giảm trừ gia cảnh được nâng lên, cộng thêm việc bổ sung các khoản giảm trừ như y tế và giáo dục, thì gánh nặng thuế giảm rõ rệt - đặc biệt là đối với nhóm thu nhập trung bình và thấp. Ngay cả với những người có thu nhập cao hơn, phần thuế phải nộp vẫn giảm đáng kể so với hệ thống hiện hành.

"Nhìn tổng thể, chính sách này nếu được thông qua sẽ vừa hỗ trợ người lao động, vừa điều tiết hợp lý, giúp cân bằng giữa tạo động lực làm việc và chia sẻ công bằng thu nhập trong xã hội", anh Linh nói.

Tạo công bằng và minh bạch khi đánh thuế

Trao đổi với phóng viên Báo Lao động Thủ đô, luật sư Đặng Thành Chung - Giám đốc Công ty Luật TNHH An Ninh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cho biết, trong quá trình thi hành Luật Thuế thu nhập cá nhân từ khi ban hành năm 2007 và có hiệu lực từ 1/1/2009 đến nay đều áp dụng biểu thuế lũy tiến 7 bậc, Quốc hội mới chỉ điều chỉnh một lần duy nhất vào năm 2020 với mức thu nhập 11 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc.

“Theo tôi, so với thời điểm hiện tại biểu thuế 7 bậc theo các quy định hiện hành đã lỗi thời và không đáp ứng mức giảm trừ gia cảnh đảm bảo theo kịp chi phí sinh hoạt của người dân, nhất là tại các tỉnh thành có mức chi phí cao như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Hơn nữa với biểu thuế nhiều bậc, khoảng cách giữa các bậc quá hẹp, dễ dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập cuối năm, làm tăng số thuế phải nộp và số lượng quyết toán thuế trong khi phần thuế tăng thêm không nhiều… khiến quy định về tính thuế bị giảm tính công bằng và minh bạch”, luật sư Đặng Thành Chung nói.

Luật sư Đặng Thành Chung - Giám đốc Công ty Luật TNHH An Ninh. (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội)

Dưới góc độ pháp lý, ông Đặng Thành Chung cho rằng, việc biểu thuế lũy tiến được rút gọn từ 7 bậc xuống 5 bậc, giữ nguyên trần 35% trong Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (29/8/2025) là đề xuất then chốt, không chỉ giảm áp lực thuế cho người có thu nhập trung bình mà còn tạo công bằng và minh bạch khi đánh thuế.

Với mức tính 5 bậc và điều chỉnh khoảng cách giữa các ngưỡng thu nhập một cách hợp lý giúp hạn chế hiện tượng nhảy bậc thuế và đảm bảo sự công bằng giữa người có mức thu nhập gần nhau; đơn giản hóa hệ thống tính thuế mà vẫn đảm bảo nguồn thu hợp lý cho ngân sách Nhà nước. Điều này không chỉ tạo ra sự công bằng hơn giữa các nhóm thu nhập, mà còn khuyến khích người lao động gia tăng thu nhập mà không lo bị đánh thuế quá mức.

Tuy nhiên, để đảm bảo tuyệt đối nguyên tắc công bằng, minh bạch, cần phải có sự nghiên cứu kỹ lưỡng và phân tích tác động một cách toàn diện đối với tất cả các nhóm thu nhập. Việc giữ nguyên trần thuế 35% trong khi giảm số bậc có thể sẽ dồn nhiều đối tượng vào các bậc cao hơn, đòi hỏi cần phải tính toán lại ngưỡng thu nhập của từng bậc một cách hợp lý để tạo ra sự công bằng về nghĩa vụ thuế giữa các nhóm thu nhập.

Ở góc độ lý thuyết kinh tế, một số người cho rằng, cách tin thuế thu nhập cá nhân hiện hành và Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vẫn chưa thể hiện đúng bản chất lương - thu nhập - giả cả. Cụ thể ở những đô thị lớn hiện nay như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, thậm chí các tỉnh, thành khác, mức thu nhập khoảng 15 triệu đồng/tháng/người phải chi tiêu tằn tiện mới đủ trang trải cuộc sống, để có tích lũy là điều không thể trong khi giá đất, giá nhà từ thành thị đến nông thôn đều cao một cách bất thường.

Vấn đề đặt ra, trong bối cảnh Chính phủ đang tăng cường phủ sóng an sinh xã hội, thì việc quy định thu nhập ở mức 11 triệu đồng/tháng phải chịu thuế thu nhập cá nhân là chưa hợp lý (chưa tính giảm trừ gia cảnh). Đồng thời, giữ nguyên trần 35% cũng chưa thể hiện hết tính khoa học trong lĩnh vực thuế. Vì thuế là nguồn thu chính cho ngân sách, nên ở các nước phát triển, thu nhập càng cao, lũy tiến nộp thuế càng lớn.

Ví dụ, một người có thu nhập 100 triệu đồng/tháng, mức chịu thuế thu nhập cá nhân 35%, thu nhập từ 101 -150 triệu đồng mức chịu thuế 40%, thu nhập càng cao mức chịu thuế càng cao. Bởi thế, nhìn vào quỹ đạo lương - thu nhập - giá cả hiện nay, có lẽ cần mạnh dạn nâng mức thu nhập lên 19 - 20 triệu đồng/người/tháng mới thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân, đồng thời đánh thuế theo nấc thang với các nhóm thu nhập từ 100 triệu đồng/tháng trở nên mới tạo sự công bằng.

Bảo Thoa