Khuyến khích xã hội hóa đầu tư, cải tạo chợ truyền thống

Hà Nội xây mới 4 chợ, hoàn thành cải tạo thêm 7 chợ

Chợ truyền thống là mô hình kinh doanh không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của người dân Thủ đô. Báo cáo của Sở Công Thương Hà Nội tại hội nghị giao ban công tác quản lý các dự án đầu tư chợ trên địa bàn thành phố theo Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy và Kế hoạch số 194/KH-UBND của Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố cho thấy, trên địa bàn Thành phố hiện có 455 chợ, gồm các chợ từ hạng 1 đến hạng 3. Các chợ truyền thống đang đáp ứng khoảng 40% nhu cầu mua sắm của người dân các quận và 70% nhu cầu của người dân ngoại thành.

Tuy nhiên, hiện nhiều chợ xuống cấp không đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng cháy, chữa cháy, an ninh trật tự, văn minh đô thị... Đồng thời, hệ thống chợ dân sinh tại một số huyện còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân, dẫn đến việc các tụ điểm chợ cóc phát triển.

Hội nghị giao ban công tác quản lý các dự án đầu tư chợ trên địa bàn thành phố theo Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy và Kế hoạch số 194/KH-UBND của UBND Thành phố.

Từ đầu năm đến hết tháng 3/2024, Sở Công Thương Hà Nội và UBND các quận, huyện, thị xã đã đẩy mạnh cải tạo, nâng cấp xây mới hệ thống chợ truyền thống. Trong đó, hoàn thành đầu tư xây dựng, đi vào hoạt động 4 chợ mới, gồm: Phú Đô (quận Nam Từ Liêm), Đồng Tâm (quận Hai Bà Trưng), chợ Trung tâm thị trấn Trạm Trôi (huyện Hoài Đức), chợ Châu Long (quận Ba Đình). Về cải tạo, nâng cấp chợ, đến hết tháng 10/2024, các quận, huyện, thị xã đã hoàn thành cải tạo 19/38 chợ.

Đối với các điểm kinh doanh tự phát trái phép, đến nay, các quận, huyện, thị xã cùng các lực lượng chức năng đã giải tỏa 176/213 tụ điểm kinh doanh tự phát trái phép. Hiện, còn tồn tại 37 tụ điểm kinh doanh tự phát trái phép trên địa bàn các quận Nam Từ Liêm, Cầu Giấy, Hà Đông, Bắc Từ Liêm, Đống Đa, cần phải giải tỏa trong thời gian tới.

Dự kiến đến hết năm 2024, Thành phố sẽ hoàn thành xây mới thêm 4 chợ (đạt 8/21 chợ); hoàn thành cải tạo thêm 7 chợ. Đến hết năm 2025, dự kiến sẽ hoàn thành xây thêm 2 chợ mới trên địa bàn các quận Bắc Từ Liêm và Nam Từ Liêm; đồng thời, hoàn thành cải tạo thêm 10 chợ.

Thực tế cho thấy, việc cải tạo, nâng cấp hệ thống chợ trên địa bàn đã mang lại công ăn việc làm, thu nhập cho nhiều người lao động. Hoạt động kinh doanh của các chợ đã góp phần tăng mức lưu chuyển hàng hóa, tăng thu cho ngân sách địa bàn, thuận tiện cho việc mua bán đáp ứng nhu cầu của dân cư, nhất là các vùng ngoại thành.

Cần xây dựng cơ chế hỗ trợ miễn, giảm tiền thuê đất

Theo Kế hoạch số 110/KH-UBND được UBND Thành phố ban hành ngày 8/4/2024, thực hiện chỉ tiêu về đầu tư, cải tạo chợ trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2024 - 2025 trong Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy với tổng số 38 chợ, trong đó có 17 dự án chợ xây mới và 21 chợ cải tạo, sửa chữa.

Chợ truyền thống là mô hình kinh doanh không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của người dân Thủ đô.

Tuy nhiên, theo Sở Công Thương Hà Nội, công tác đầu tư xây dựng, cải tạo hệ thống chợ trên địa bàn chưa được quan tâm một cách đầy đủ nên việc đầu tư, cải tạo, sửa chữa theo kế hoạch Thành phố ban hành giai đoạn 2021 - 2025 và hằng năm chưa đảm bảo đúng tiến độ đề ra. Một số quận, huyện chưa quan tâm đầu tư cải tạo nên chưa đáp ứng được hạ tầng thương mại theo tiêu chí quy định, khó khăn cho việc công nhận tiêu chí hạ tầng thương mại.

Một số chợ trên địa bàn, nhất là khu vực ngoại thành họp chợ theo phiên, quy mô nhỏ, manh mún, có doanh thu rất thấp, chỉ đủ bù đắp chi phí vệ sinh môi trường của chợ và một phần chi phí quản lý, không đủ cho các khoản khấu hao và phục vụ sửa chữa, nâng cấp, cải tạo, nên rất khó thu hút doanh nghiệp đầu tư cải tạo theo hướng xã hội hóa nguồn vốn. Cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư, nhất là tiền thuê đất còn hạn chế, chưa khuyến khích để các nhà đầu tư mạnh dạn đầu tư theo kêu gọi của Thành phố.

Nêu kiến nghị về vấn đề này, đại diện lãnh đạo các quận, huyện chia sẻ, một số chợ không phải là tài sản công (đất do UBND phường sở hữu nhưng tài sản trên đất là do doanh nghiệp trúng thầu đầu tư) dẫn đến khó khăn trong việc giải quyết thủ tục giao đất, cho thuê đất của các chợ sau chuyển đổi, khó áp dụng theo Nghị định số 167/2017/NĐ-CP.

Nhiều địa phương không có quỹ đất hoặc chưa xác định được vị trí đất cụ thể đầu tư xây dựng chợ đảm bảo yêu cầu về quy hoạch xây dựng, kế hoạch sử dụng đất để đề xuất đưa vào Danh mục dự án có sử dụng đất trình UBND Thành phố phê duyệt làm căn cứ kêu gọi đầu tư…

Cần quan tâm xem xét bố trí kinh phí đầu tư công trong lĩnh vực chợ để đảm bảo nguồn kinh phí đầu tư, cải tạo chợ.

Cụ thể như Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm Phùng Ngọc Sơn cho rằng mặc dù Nhà nước đã đồng ý sử dụng một phần vốn ngân sách đầu tư xây dựng chợ, nhưng trong quá trình triển khai gặp rất nhiều khó khăn như về giá đất, tiền thuê đất. Việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ cũng không dễ dàng do gặp nhiều vướng mắc liên quan đến đầu tư xây dựng, cấp giấy chứng nhận quyền thuê đất…

“Thời gian tới, Sở Công Thương Hà Nội và các sở, ngành liên quan nên có mẫu quy hoạch, thiết kế cơ bản của chợ như diện tích sạp hàng, bãi giữ xe, đường giao thông… để doanh nghiệp có căn cứ pháp lý trong quá trình xây dựng chợ”, Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm kiến nghị.

Để gỡ khó cho hoạt động cải tạo, xây mới hệ thống chợ, Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh kiến nghị, Bộ Tài chính xây dựng cơ chế hỗ trợ miễn, giảm tiền thuê đất, ưu đãi lãi suất cho vay đối với đầu tư xây dựng chợ... Về phía thành phố Hà Nội, đề nghị quan tâm xem xét bố trí kinh phí đầu tư công trong lĩnh vực chợ để đảm bảo nguồn kinh phí đầu tư, cải tạo chợ theo danh mục và tiêu chí tại các chương trình của Thành ủy đã đề ra.

Để đạt chỉ tiêu được giao, bà Nguyễn Kiều Oanh đề nghị, UBND các quận, huyện, thị xã tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ hoàn thành chỉ tiêu được giao. Trong đó, đối với các dự án trung tâm thương mại, chợ, siêu thị…, các quận, huyện, thị xã cần báo cáo cụ thể những khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác quy hoạch, tiến độ hoàn thành đầu tư, cân đối bố trí vốn… để Sở Công Thương phối hợp với các sở, ngành, quận, huyện, thị xã và các đơn vị liên quan rà soát, báo cáo UBND Thành phố phối hợp giải quyết nhằm đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu.

Người dân mua thực phẩm tại chợ dân sinh.

Chỉ đạo về công tác này, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền giao Sở Công Thương rà soát, phân tích các nội dung về quản lý chợ, phân hạng, giá dịch vụ, an toàn thực phẩm, phòng cháy, chữa cháy… chưa đạt; xây dựng kế hoạch khắc phục 100% các tồn tại. Đồng thời, sớm cập nhật, bám sát Luật Thủ đô để xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ các quận, huyện khó khăn phát triển các chợ.

Liên quan đến 37 tụ điểm kinh doanh trái phép, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đề nghị các địa phương rà soát, xây dựng kế hoạch, lộ trình xóa bỏ dứt điểm các điểm này, hoàn thành chậm nhất trong năm 2025.

Về xây dựng 20 chợ mới và cải tạo 37 chợ, đề nghị các quận, huyện khuyến khích xã hội hóa, nếu không thực hiện được thì bố trí cân đối trong ngân sách.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền đề nghị, các quận, huyện cần yêu cầu người dân, các hộ kinh doanh đưa hàng vào chợ phải cam kết bảo đảm an toàn thực phẩm, rõ nguồn gốc xuất xứ, hướng tới mua sắm không sử dụng tiền mặt.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố đề nghị, quận Hoàng Mai phối hợp với Sở Công Thương cùng các ngành liên quan xây dựng phát triển chợ cá Hoàng Mai thành một chợ đầu mối hải sản lớn của thành phố theo mô hình thu hút tất cả các loại hải sản tươi sống nước mặn, nước ngọt từ khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước và nhập khẩu; kết nối với ngành du lịch thiết kế các tour, tuyến để du khách trong, ngoài nước có thể tham quan các loại hải sản tươi sống, đồng thời được thưởng thức ẩm thực hải sản tại chỗ.

Về chợ Đồng Xuân, Phó Chủ tịch UBND Thành phố đề nghị quận Hoàn Kiếm nghiên cứu đưa các đặc sản vùng, miền, sản phẩm OCOP của Thành phố và các tỉnh, thành phố trên cả nước vào chợ phục vụ khách du lịch, tham quan chuỗi khu phố cổ, chợ truyền thống trên địa bàn.