Hệ thống thuế “chuyển mình” theo mô hình địa phương hai cấp

Theo dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 29/2025/NĐ-CP, Bộ Tài chính đề xuất chuyển đổi từ 20 chi cục thuế khu vực hiện hành thành 34 Thuế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đồng thời chuyển 350 đội thuế cấp huyện thành 350 Thuế cơ sở trực thuộc Thuế tỉnh, thành phố.

Theo phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh của Trung ương (giảm xuống còn 34 tỉnh, thành), mô hình tổ chức thuế hiện hành không còn tương thích. (Ảnh minh họa)

Mô hình hiện tại, với các chi cục thuế khu vực quản lý liên tỉnh hoặc liên huyện, đang gặp nhiều bất cập khi triển khai nhiệm vụ tại địa bàn có phương hướng phát triển khác nhau. Việc chỉ đạo điều hành thu ngân sách trở nên thiếu thống nhất, khó kiểm soát thất thu thuế, đồng thời gia tăng áp lực điều hành từ các cấp chính quyền địa phương.

Theo phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh của Trung ương (giảm xuống còn 34 tỉnh, thành), mô hình tổ chức thuế hiện hành không còn tương thích. Một số chi cục thuế khu vực đang quản lý từ 2-4 tỉnh, nhưng mỗi tỉnh lại chỉ là một phần trong địa bàn được phân công, dẫn tới tình trạng chồng chéo và khó kiểm soát hiệu quả.

Bên cạnh đó, việc bỏ cấp huyện và tổ chức lại các đội thuế ở cấp xã khiến khối lượng công việc tăng gấp nhiều lần. Cục Thuế hiện đang bố trí 350 đội quản lý liên quận, huyện để giám sát 696 đơn vị hành chính cấp huyện. Nếu phải quản lý trực tiếp đến cấp xã, cơ quan thuế sẽ phải phối hợp với khoảng 3.000 - 4.000 đầu mối.

Không chỉ tăng áp lực nhân sự, việc di chuyển xa hơn giữa các địa phương sáp nhập cũng đặt ra bài toán về điều kiện sinh hoạt, nơi ở, phương tiện và đời sống công chức. Trong khi đó, việc đầu tư trụ sở, hạ tầng công nghệ thông tin cũng cần thời gian để đáp ứng.

Ngoài ra, tên gọi "Chi cục" hiện nay cũng không tương xứng với quy mô và vai trò của đơn vị, gây nhầm lẫn trong phối hợp và làm việc với các cơ quan địa phương. Đặc biệt, trong bối cảnh cải cách chính sách tiền lương, mô hình này càng cần được điều chỉnh để phù hợp. Các đề xuất trên đang được Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Bảo Thoa