Giữ màu xanh, phố sạch cho Thủ đô văn hiến, văn minh

Hà Nội những ngày hè, nắng gắt và oi ả, nhưng nhiều tuyến phố đã không còn chìm trong màu xám khói bụi như vài năm trước. Trên những con đường như Võ Chí Công, Nguyễn Xiển, Minh Khai, những dải cây xanh chạy dài, hàng hoa nhỏ ven vỉa hè, những thùng rác được bố trí hợp lý, sạch sẽ… tất cả đều đang góp phần định hình lại một hình ảnh Hà Nội dễ chịu hơn, tử tế hơn trong mắt người dân.

Mỗi sáng sớm, những tốp người chạy bộ ở hồ Ngọc Khánh, công viên Thống Nhất, công viên Hòa Bình… lại thêm đông. Cảnh những cụ già tập dưỡng sinh, những bà mẹ dắt con nhỏ ra hóng mát dưới hàng cây không còn là điều hiếm thấy. Hà Nội đang hồi sinh không gian công cộng một cách chậm rãi, nhưng đều đặn.

Điều dễ nhận thấy nhất chính là sự thay đổi trong cách ứng xử của người dân với môi trường. Không còn là sự thờ ơ hay phó mặc, nhiều người đã ý thức rõ ràng hơn về trách nhiệm cá nhân trong việc giữ gìn vệ sinh chung. Ông Lê Hồng Trường (một người kinh doanh bất động sản ở phường Kim Liên) cho biết: “Tôi sống ở đây gần 20 năm, chứng kiến khu vực này ngày trước nhếch nhác lắm, nhất là ở các khu tập thể cũ. Nhưng khoảng 2-3 năm nay, người dân trong khu có ý thức rõ rệt hơn, tổ dân phố cũng làm mạnh tay. Cứ sáng sớm là có người quét dọn, nhắc nhau bỏ rác đúng giờ. Mình kinh doanh, cũng muốn khách đến thấy khu vực sạch sẽ, chỉn chu. Sạch phố thì mới sạch nhà”.

Sự chuyển biến ấy không chỉ diễn ra ở những khu phố trung tâm. Ngay cả trong những ngõ nhỏ, nơi các hộ dân sinh sống san sát nhau, tinh thần tự giác giữ gìn môi trường cũng lan rộng. Chị Kim Anh (làm nghề giúp việc gia đình ở phường Đống Đa) tâm sự: “Tôi làm nghề này hơn chục năm, ngày đi mấy nhà, tôi thấy rõ chỗ nào mà người dân giữ gìn thì ngõ ngách khác hẳn. Giờ nhiều nhà còn phân loại rác, gom riêng rác hữu cơ với nilon. Có nơi, tổ dân phố phát túi sinh học miễn phí vào cuối tuần. Làm giúp việc, mình cũng phải theo nếp đó, nhà chủ yêu cầu thì mình càng học được cách sống sạch sẽ”.

Người dân Hà Nội chạy bộ buổi sáng tại công viên Thống Nhất, thói quen thể dục đang góp phần lan tỏa lối sống xanh, nâng cao sức khỏe và ý thức gìn giữ môi trường trong cộng đồng.

Trong guồng quay đô thị, không phải ai cũng có thời gian suy nghĩ về môi trường. Nhưng khi điều đó trở thành lối sống, người ta dần học cách để hòa mình vào nó. Bà Nguyễn Thị Hương (cán bộ ngân hàng ở phường Thanh Xuân) chia sẻ: “Tôi làm ngân hàng nên đi nhiều, tiếp xúc với khách hàng đủ tầng lớp. Trước đây tôi không để ý lắm đến môi trường đâu, nhưng từ khi cơ quan phát động phong trào ‘Văn phòng xanh’, tôi mới bắt đầu thay đổi: mang bình nước cá nhân, dùng hộp cơm, hạn chế in ấn. Về nhà thì rủ cả nhà đi bộ, không vứt rác bừa bãi. Những việc nhỏ thôi nhưng giúp tôi thấy mình sống có trách nhiệm hơn”.

Trong khi đó, với những người làm nghề chăm sóc sức khỏe như bác sĩ Thùy Linh (hiện đang công tác tại một bệnh viện ở phường Ba Đình) thì môi trường không khí trong lành cũng đồng nghĩa với sức khỏe cộng đồng được bảo vệ. “Tôi làm ở khoa hô hấp nên càng thấy rõ ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào. Trẻ em, người già rất dễ bị bệnh về phổi, về mũi nếu sống trong môi trường bụi bẩn.

Những năm gần đây, bệnh viện chúng tôi thống kê thấy số ca liên quan đến ô nhiễm vẫn cao, nhưng không tăng đột biến như giai đoạn trước. Tôi cho rằng, phần nào đó là nhờ thành phố đang tích cực cải thiện chất lượng không khí, từ việc phủ xanh đô thị, dọn dẹp sông hồ đến hạn chế rác thải nhựa. Người dân, nếu tự ý thức, sẽ giúp ích rất nhiều cho sức khỏe của chính họ”.

Không khó để bắt gặp những nhóm tình nguyện nhặt rác quanh hồ Tây, những khu dân cư treo biển “khu phố văn minh - không xả rác”, hay các trường học tổ chức ngày hội “Em yêu môi trường xanh”. Những việc ấy trước đây từng bị cho là phong trào, hình thức nhưng nay, khi được duy trì đều đặn, với sự tham gia thật lòng của người dân, thì lại trở thành những thói quen tích cực.

Tuy nhiên, vẫn còn không ít trăn trở. Nhiều khu vực ngoại thành Hà Nội vẫn còn tình trạng đổ rác tự phát, kênh mương ô nhiễm, đốt rơm rạ gây khói mù… Điều đó cho thấy, cuộc chiến môi trường ở Thủ đô vẫn còn nhiều chặng đường phải đi. Nhưng thay vì trách móc, đổ lỗi, điều cần hơn lúc này là sự kiên trì và đồng lòng. Không phải ai cũng có thể tạo nên thay đổi lớn lao, nhưng ai cũng có thể bắt đầu từ điều nhỏ: không xả rác, trồng thêm một chậu cây, dắt con đi công viên thay vì vào trung tâm thương mại, hạn chế túi nilon mỗi lần đi chợ…

Một Hà Nội xanh hơn không phải là giấc mơ xa xôi. Nó nằm trong cách chúng ta sống mỗi ngày. Và khi người dân đang góp phần của mình vào việc giữ gìn môi trường, thì có thể tin rằng, màu xanh sẽ không còn là thứ mong manh nữa mà là một phần cốt lõi của đô thị hiện đại, nhân văn, đáng sống.