Gia tăng đột quỵ ở người trẻ tuổi: Không được chủ quan!

Đột quỵ ngày càng trẻ hóa

Hiện nay, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, cứ 10 người chết thì có gần 8 người do bệnh không lây nhiễm, chủ yếu là ung thư, tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, phổi tắc nghẽn mãn tính.

Đột quỵ ngày càng gia tăng ở người trẻ (Ảnh: Đ. Hằng)

Trong đó, theo các chuyên gia, đột quỵ là nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây ra tàn tật và phổ biến thứ ba gây tử vong tại Việt Nam. Mỗi năm có khoảng 200.000 trường hợp đột quỵ, khoảng 50% trong số đó tử vong. Thông thường, đột quỵ thường gặp ở những người từ 50 tuổi trở lên, tuy nhiên độ tuổi đột quỵ ngày càng trẻ hóa. Cụ thể, tỷ lệ người trẻ và người trung niên chiếm khoảng một phần ba tổng số các trường hợp đột quỵ. Theo thống kê tại các bệnh viện, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi trung bình tăng khoảng 2% mỗi năm, trong đó số nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.

Mới đây, Bệnh viện Bạch Mai thông tin về trường hợp bệnh nhân nữ, là giáo viên, 34 tuổi đã qua đời vì đột quỵ. Anh N.V.T chồng bệnh nhân cho biết, sau khi thức dậy, vợ anh sửa soạn đi làm thì đột ngột thấy chóng mặt, tê bì nửa người, nói hơi khó nghe. Nghĩ là vợ chỉ bị mệt sau đợt chấm thi căng thẳng, anh T đỡ vợ nằm nghỉ trên giường. Đến trưa, không thấy vợ dậy, thương vợ vất vả, anh để vợ nghỉ ngơi thêm. Chiều tối, cũng không thấy vợ dậy, anh đến bên giường lay gọi nhưng lúc này vợ anh chỉ ú ớ, ánh mắt như mất hồn. Anh vội vã gọi xe cấp cứu đưa vợ mình tới bệnh viện tỉnh. Bệnh viện tỉnh thăm khám rồi chuyển lên Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê.

Sau khi khám và đánh giá, các bác sỹ của Trung tâm Đột quỵ nhận định, bệnh nhân bị Đột quỵ tắc thân nền. Các bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân chụp MRI với mong muốn tìm kiếm chút ít cơ hội dù biết là khó. Kết quả chụp tổn thương rõ toàn bộ trung não, cầu não 2 bên, thùy chẩm, tiểu não do tắc hoàn toàn động mạch thân nền. Bệnh nhân không còn chỉ định can thiệp lấy huyết khối, điều này đồng nghĩa là bệnh nhân sẽ có kết cục xấu, có thể tử vong. Cuối cùng bệnh nhân đã không thể qua khỏi.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết trong khoảng 1 tháng từ khi thành lập tới nay, Trung tâm tiếp nhận tới khoảng 1.000 ca đột quỵ, trong đó có tới 10% (khoảng 100 ca) là bệnh nhân trẻ (dưới 44 tuổi). Hiện trong trung tâm có khoảng 10 ca là bệnh nhân trẻ, có ca chỉ mới 14 tuổi. “Số bệnh nhân trẻ chiếm gần 10% số bệnh nhân đột quỵ tại Trung tâm là con số không nhỏ và có xu hướng ngày càng gia tăng. Điều đáng nói, phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn và hệ lụy là mất đi cơ hội hồi phục trong giờ vàng. Lý do của việc đến viện muộn là do người trẻ thường chủ quan, không nhận diện rõ các dấu hiệu điển hình của đột quỵ và không nghĩ là đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ tuổi. Khi đến viện muộn, họ đã làm mất đi cơ hội vàng để phục hồi và để lại hệ lụy đáng tiếc về sức khỏe, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Duy Tôn cho biết.

Bệnh không thể coi thường khi trời lạnh

Lý giải về nguyên nhân dẫn đến bệnh đột quỵ ở người trẻ tuổi, Tiến sĩ Mai Duy Tôn chia sẻ, có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ như: bệnh tăng huyết áp, bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động, không lành mạnh, làm việc căng thẳng…Theo số liệu của Hội Tim mạch Việt Nam thì cứ 4 người từ 25 - 49 tuổi thì có một người tăng huyết áp và đây là nguyên nhân chính gây nên đột quỵ ở người trẻ. Ngoài ra, bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền, có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.

Đặc biệt, đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng khi trời trở lạnh thì thường thấy tỉ lệ này cao hơn. Theo đó, trời lạnh thì mạch máu bị co lại, dẫn đến tăng huyết áp nên dễ xảy ra đột quỵ. Khi bệnh nhân bị đột quỵ não, các triệu chứng sẽ xảy ra ngay lập tức sau vài phút hoặc sau vài giờ với các dấu hiệu sau: Đột ngột có cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân (các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể - nửa người); đột ngột không nói được, giọng nói bị méo hoặc bệnh nhân bị nói nhảm, vô nghĩa, không hiểu được lời nói; đột ngột mất thị lực, đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên mắt; đột ngột đau đầu dữ dội; chóng mặt, cơ thể bị mất thăng bằng hoặc không thể thực hiện vận động theo ý muốn....

Do vậy, Tiến sĩ May Duy Tôn khuyến cáo, nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng cần ngay lập tức gọi cấp cứu 115, vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để “cứu não”. Với người trẻ, để giảm nguy cơ đột quỵ cần khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ, nếu có cần điều trị sớm. Chẳng hạn điều trị tăng huyết áp, các bệnh lý chuyển hóa, béo phí… nên thay đổi thói quen, sinh hoạt khoa học, bỏ thuốc lá, bỏ rượu. Với bệnh nhân trong gia đình có người từng bất thường mạch máu, tăng đông nên được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để được sàng lọc loại trừ yếu tố nguy cơ.

“Khoảng 1/3 các ca đột quỵ xuất hiện sau khi có một hoặc nhiều cơn đột quỵ nhẹ hay còn gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não. Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện do các cơn thiếu máu não thoáng qua. Sau đó khả năng vận động có thể sớm trở lại, điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh, tuy nhiên sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não”, Tiến sĩ Tôn nhấn mạnh./.

Kim Tiến