Đồng Nai: Làng gốm cổ 300 năm tất bật “chạy đua” trước Tết

Có mặt tại làng vào những ngày giáp Tết Nguyên đán, phóng viên Báo Lao động Thủ đô chứng kiến không khí hối hả của nhân công làm gốm khi vào mùa.

Trên diện tích hàng chục héc-ta, “làng gốm mới” được xây dựng, quy hoạch với một hệ thống nhà xưởng quy củ, có gần hai chục hợp tác xã, công ty, xí nghiệp. Tại đây, các khu vực được phân chia theo từng công đoạn sản xuất gốm như khu tập kết đất sét, khu chuốt xoay, tạo hình, khu gọt giũa, láng mịn, khu tráng, nhúng men, vẽ hoa văn họa tiết, khu đốt lò nung bằng khí gas và khu tập kết các sản phẩm được vừa được ra lò...

Nhân công sản xuất gốm tại làng gốm Tân Hạnh đều là con em trong làng.

Tại khu vực nhà xưởng chuốt, công đoạn đầu tiên để lên khuôn, tạo hình, chúng tôi chứng kiến nhiều nhân công đang hối hả, nhanh tay xoay, cắt, vuốt để hoàn thành sản phẩm thô. Trong không gian khá nóng và khói bụi, người nào người nấy mồ hôi nhễ nhại. Tại khu vực khác, các nhân công lại hối hả phơi khô sản phẩm, cẩn thận bê từng sản phẩm thô, chuẩn bị đưa đi láng mịn, nhúng men, xếp vào lò...

Nhân công tại đây đều là các con em những người dân lớn lên và sinh sống tại làng gốm truyền thống Tân Hạnh. Trong công việc, đàn ông thường làm những việc nặng nhọc hơn, còn phụ nữ đảm trách các công đoạn cần sự tỉ mỉ như vẽ hoa văn, tạo họa tiết, pha chế men. Công đoạn chuốt, tạo hình sản phẩm thô nặng nề, vốn cần sức khỏe do đàn ông đảm nhiệm thì hiện có các bàn xoay tự động, nhờ đó cũng đỡ vất vả hơn.

Công đoạn pha chế tạo nước men cho ra những màu sắc riêng đáp ứng yêu cầu theo đơn đặt hàng bắt buộc phải sử dụng công thức riêng; hoặc công đoạn vẽ hoa văn, tạo họa tiết thì các thợ gốm phải luôn học hỏi, cập nhật những kiến thức mới.

Công đoạn tô vẽ hoa văn, họa tiết trên chậu gốm.

Sau công đoạn tráng men, những chậu gốm được đưa vào lo nung bằng khí gas trong suốt 48 giờ ở nhiệt độ khoảng 1.160 độ C, sau đó chờ khoảng 24 giờ khi nguội mới có thể ra lò. Những sản phẩm gốm làm từ nguồn đất sét lấy từ khu mỏ đất đặc trưng được quy hoạch ở thị trấn Lái Thiêu, Bình Dương, lúc này sẽ được tỏa đi muôn nơi để phục vụ khách.

Anh Đoàn Văn Lâm, Phó Giám đốc Công ty gốm Ngọc Thành - một trong những đơn vị sản xuất gốm lớn tại làng gốm Tân Hạnh cho biết, hiện các đơn vị tham gia sản xuất tại đây đều phải bỏ vốn khá lớn, từ vài tỷ đến vài chục tỷ đồng. Hệ thống máy móc được đầu tư ngày càng hiện đại. Riêng mỗi lò nung bằng gas đã có giá hàng tỷ đồng, một cơ sở sản xuất có khi có 6 - 7 lò nung loại này.

Làm gốm cần tay nghề cao, đòi hỏi sự tỉ mỉ.

“Cơ sở của tôi có gần 100 thợ. Các sản phẩm được sản xuất theo kiểu công nghiệp hàng loạt thì làm nhanh nhưng có nhiều sản phẩm đặc trưng được khách đặt làm một cách tinh xảo thì rất phải công phu, cần đến các thợ có tay nghề cao, các nghệ nhân trong làng. Hiện sản phẩm gốm chủ lực tại đây là dòng chậu cây kiểng, thường được đặt hàng theo đơn trong năm. Đến mùa Tết thì đắt hàng hơn, nhiều dòng sản phẩm còn được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới" anh Lâm chia sẻ.

Cũng theo anh Lâm, với các sản phẩm tương đối đơn giản thì mỗi ngày trung bình một thợ làm ra khoảng chục sản phẩm thô, riêng với các sản phẩm đặc trưng được đòi hỏi nhiều thời gian. Hiện thu nhập bình quân của thợ gốm tại làng gốm truyền thống này dao động khoảng 7 - 8 triệu đồng/người/tháng.