Đề xuất mở rộng phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp với giám định AND, kỹ thuật số và điện tử

Nâng cao chất lượng đội ngũ người giám định tư pháp

Bộ Tư pháp vừa tổ chức Tọa đàm Lấy ý kiến góp ý vào dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo.

Theo bà Nguyễn Thị Thụy, Trưởng phòng Quản lý đấu giá tài sản, giám định tư pháp, trọng tài, hòa giải thương mại, Cục Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp, việc ban hành Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về cải cách tư pháp, đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập về thể chế, tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững cho tổ chức, hoạt động giám định tư pháp, góp phần giải quyết các vụ án kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, nâng cao chất lượng của hoạt động tố tụng.

Nâng cao chất lượng đội ngũ người giám định tư pháp, tổ chức và hoạt động của tổ chức giám định tư pháp, chất lượng hiệu quả trưng cầu và thực hiện giám định tư pháp; tăng cường hiêu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước và trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng đối với công tác giám định tư pháp.

Theo Tờ trình, trước yêu cầu ngày càng cao của công cuộc cải cách tư pháp, cải cách hành chính, đấu tranh, phòng, chống tội phạm, nhất là về tham nhũng, kinh tế, công tác giám định tư pháp đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, đặt ra yêu cầu cần sửa đổi Luật Giám định tư pháp.

Toàn cảnh tọa đàm.

Dự thảo Luật giữ nguyên phạm vi điều chỉnh của Luật Giám định tư pháp hiện hành là quy định về giám định viên tư pháp, tổ chức giám định tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc, tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc, hoạt động giám định tư pháp, chi phí giám định tư pháp, chế độ, chính sách trong hoạt động giám định tư pháp và trách nhiệm của cơ quan nhà nước đối với tổ chức, hoạt động giám định tư pháp.

Dự thảo Luật giữ nguyên 18 điều; sửa đổi, bổ sung 28 điều; bổ sung 6 điều; lược bỏ 11 điều và 1 khoản của Điều 22 của Luật Giám định tư pháp năm 2012 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020).

Đáng chú ý là bổ sung mới 6 điều gồm: 1 điều về công nhận và hủy bỏ công nhận người giám định tư pháp theo vụ việc; 1 điều về quyền và nghĩa vụ của người giám định tư pháp theo vụ việc; 1 điều về công nhận, hủy bỏ công nhận tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc; 1 điều về đình chỉ việc thực hiện giám định; 1 điều về xử lý vi phạm trong hoạt động giám định tư pháp; 1 điều về sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản của Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật Đầu tư, Pháp lệnh Chi phí tố tụng.

Để thể chế hóa chỉ đạo của Đảng về việc hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân quyền, dự thảo Luật bổ sung quy định phân cấp trong tiếp nhận trưng cầu, thực hiện giám định ở cấp Trung ương và cấp tỉnh để khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh trong tiếp nhận, thực hiện giám định ở Bộ, ngành chủ quản, địa phương.

Theo đó, tổ chức, cá nhân ở địa phương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ở địa phương; tổ chức, cá nhân ở Trung ương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng cấp Trung ương hoặc địa phương trong trường hợp vụ việc phức tạp.

Mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp

Đối với vấn đề mới, xu hướng mới và các nội dung cần thiết khác, Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi toàn diện Luật Giám định tư pháp theo 6 nhóm vấn đề chính.

Cụ thể là mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp đối với một số lĩnh vực giám định tư pháp mà tổ chức, cá nhân trong xã hội có nhu cầu lớn, thường xuyên (ADN, kỹ thuật số và điện tử), đảm bảo chủ trương xã hội hóa hoạt động giám định tư pháp khả thi, phù hợp với thực tiễn, từng bước hình thành và phát triển nghề giám định tư pháp.

Phân cấp việc trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu giám định tư pháp giữa Trung ương và địa phương theo hướng tổ chức, cá nhân ở địa phương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ở địa phương; tổ chức, cá nhân ở Trung ương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng cấp Trung ương hoặc địa phương trong trường hợp vụ việc phức tạp.

Bổ sung quyền của người thực hiện giám định tư pháp, theo đó người thực hiện giám định được miễn trừ trách nhiệm pháp lý khi thực hiện giám định, trừ trường hợp cố ý làm sai lệch kết luận giám định; được hưởng thù lao, hoặc tiền bồi dưỡng giám định theo quy định.

Sửa đổi, bổ sung các quy định về trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu và thực hiện giám định; bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng địa phương trong việc thống kê, đánh giá, sử dụng kết luận giám định trong hoạt động tố tụng; chế tài xử lý đối với cơ quan trưng cầu giám định, cá nhân, tổ chức thực hiện giám định...

Phát biểu tại tọa đàm, đại diện Thanh tra Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đề nghị Bộ Tư pháp tham mưu cấp có thẩm quyền nghiên cứu, bổ sung quy định/hướng dẫn cụ thể về việc giải thích nội dung kết luận giám định tư pháp của người giám định tư pháp/tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc; quy định/hướng dẫn quy trình ban hành kết luận giám định trong giám định tập thể...

Đại diện Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an thành phố Hà Nội đề nghị sửa đổi Luật theo hướng mở rộng lĩnh vực giám định pháp y cho Phòng Kỹ thuật hình sự được giám định thương tích; xây dựng cơ sở dữ liệu mẫu chuẩn các loại ma túy, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Y tế và Bộ Công an để phục vụ công tác giám định.

Đồng thời, định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết các chuyên đề nghiệp vụ trong công tác giám định kỹ thuật hình sự và pháp y, thông qua đó đánh giá các phương thức, thủ đoạn mới của các loại tội phạm để có những kiến nghị đề xuất phục vụ công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm...