Công phu thú chơi hoa thủy tiên của người Hà Nội

(LĐTĐ) Ngày Tết, bày trên bàn thờ gia tiên và bàn tiếp khách những bình hoa thủy tiên thơm ngát hương là cách chào xuân của nhiều gia đình Hà Nội. Có quan niệm rằng, vào đúng đêm giao thừa, bát hoa của vị chủ nhân nào có một “nụ nở hàm tiếu” (nở hé ra) thì được cho là mọi sự tốt lành nhiều tài nhiều lộc sẽ đến với gia đình trong năm tới.
Cấp cứu thành công F0 viêm ruột thừa mủ khi đang điều trị tại nhà Những cánh đồng hoa thích nghi với Tết thời Covid-19 Chợ hoa lâu đời nhất Hà Nội tấp nập ngày giáp Tết

Thú chơi hoa thủy tiên có từ bao giờ, đến nay chưa có một tài liệu nào chứng thực, chỉ biết rằng với người Hà Nội, đây là thú chơi đã được hình thành từ rất lâu.

Trong tác phẩm “Ăn Tết thủy tiên”, nhà văn Vũ Bằng đã dựng lên hình ảnh thú chơi hoa thủy tiên như một phần tất yếu của Tết: “Tôi vẫn không thể quên được những ngày gần Tết, hồi tôi còn nhỏ, không năm nào mẹ tôi không mua ở Hàng Buồm về mấy sọt thủy tiên. Thày tôi mê gọt lắm, mất cả ăn cả ngủ vì thủy tiên, sinh ra ốm ra đau vì thủy tiên. Ðã bao nhiêu lần, mẹ tôi dọa sang năm không mua thủy tiên nữa để cho thày tôi mất gọt; nhưng nói thế thôi, chớ cứ từ đầu tháng chạp trở đi thì cụ đã đi chọn mua thủy tiên rồi…

… Có ai đã từng xem một cuộc trưng bày thủy tiên hẳn đã thấy các cụ ta ngày trước đạt đến tuyệt đích sự thần - thánh - hóa loài hoa. Chẳng hiểu ngày xưa Võ Hậu suy tôn giống mẫu đơn tài tình đến bậc nào, chớ cứ trông thấy các cụ nhà ta trịnh trọng với loài thủy tiên, ta tự nhiên cảm thấy rờn rợn, như hoa là một vị thần linh thiêng thật sự”.

Công phu thú chơi hoa thủy tiên của người Hà Nội
Những năm gần đây, thú chơi “đĩa bạc, chén vàng” của người Hà Nội xưa đã “sống lại”, dần trở thành một thú chơi bình dân với chi phí không quá đắt đỏ.

Chính vì thế, với người Hà Nội xưa, thủy tiên là loài hoa mang vẻ đẹp quý phái, là biểu tượng của sự may mắn và trường thọ. Ngày Tết, hương hoa quyện với mùi hương trầm, mùi cam Canh, bưởi Diễn, mùi phật thủ tạo nên không gian ấm áp, báo hiệu mùa xuân chính thức đã về.

Sống lại với ký ức tuổi thơ của người Hà Nội gốc, ông Nguyễn Phú Cường (80 tuổi), một trong những người được coi là “cao thủ” về gọt hoa thủy tiên, cho biết, thú chơi hoa thủy tiên đã có ở Hà Nội từ rất lâu, nhưng trước kia chỉ có nhà giàu mới chơi loại hoa này.

“Thủy tiên là loài hoa đặc biệt, mỗi năm chỉ cho hoa một lần vào dịp tháng Chạp Âm lịch và kéo dài đến khoảng rằm tháng Giêng. Cánh hoa trắng muốt, nhị hoa vàng, hương thơm nhè nhẹ, chỉ cần nước sạch tinh khiết để sống.

Chính vì đặc tính này của hoa mà khiến người Hà Nội mê mẩn. Những bát hoa gọt đẹp được xem như là “đĩa bạc, chén vàng”, có cho vạn tiền cũng chẳng mua được sự kì công, tâm huyết của người gọt đặt vào trong từng bát hoa này”, ông Cường cho biết.

Nghe các bậc cao niên đam mê chơi hoa thủy tiên kể mới thấy, mỗi chậu hoa đúng là một tác phẩm nghệ thuật mang đậm dấu ấn của người đã tạo ra nó. Từ lúc ngâm củ, nảy mầm, đâm rễ cho đến đơm hoa, mỗi củ phải trải qua ba bốn lần gọt tỉa, sửa sang rất cầu kỳ như chăm bẵm trẻ nhỏ.

Công phu thú chơi hoa thủy tiên của người Hà Nội
Thủy tiên vẫn là loài hoa được nhiều người Hà Nội trân trọng, yêu mến.

Năm nào cũng vậy, cách Tết Nguyên đán hai tháng, ông Cường lại đi tìm mua củ thủy tiên. Ông chia ra làm bốn đợt gọt để luôn có hoa nở vào Tết Dương lịch, Tết ông Công, ông Táo, Tết Nguyên đán và Rằm tháng Giêng.

Theo kinh nghiệm của ông Cường, củ giống phải đủ ba năm tuổi mới đủ già để cho ra hoa, lá và rễ đẹp. Củ thủy tiên được chọn phải là củ có lớp vỏ mỏng bọc ngoài màu cánh gián sẫm, xốp và cân đối.

Trước khi bóc, người chơi hoa phải biết đâu là mặt trước, đâu là mặt sau của củ hoa để có được ý đồ tạo dáng. Có nghĩa, người gọt phải hình dung câu chuyện của họ từ những nhát dao đầu tiên khi đặt lên củ. Để khi mầm thủy tiên bật lên, các ngồng hoa và làn lá, bộ rễ đảm bảo tính tương quan với nhau.

Ông Cường nhấn mạnh, việc bóc các lớp áo của củ hoa là việc hết sức quan trọng, quyết định sự đẹp xấu của một bát hoa. Bóc các lớp áo nhằm làm lộ ra lá và hoa rồi để có cách tác động cho lá và hoa phát triển theo ý muốn của người chơi.

Trông một củ hoa chỉ to hơn củ hành tây một ít nhưng người thực sự biết chơi phải gọt mất hàng tiếng đồng hồ mới xong. Sau khi gọt xong, củ hoa được đặt úp sấp trong chậu nước hai ngày. Sau 4 đến 5 ngày đặt dưỡng, lá non bắt đầu mọc ra, lúc này người chăm hoa phải dùng que tre có một đầu nhọn để nắn hướng lá.

Cao điểm là ngày thứ 8 đến ngày thứ 10 kể từ khi ngâm củ vào nước, khi lá đã ở độ bánh tẻ, người chăm phải gài các lá sao cho chúng xoắn xuýt vào nhau, rồi ba đến bốn ngày sau lại gỡ ra để chúng phát triển tự nhiên.

Củ gọt đặt trong một cốc thủy tinh trong suốt, ngập sâu trong nước là bộ rễ hoa trắng muốt, mập mạp, uốn dài tựa như một thác nước. Nước để nuôi hoa tốt nhất là nước mưa hoặc nước giếng trong.

Hằng ngày, người chăm hoa phải “tắm rửa”, thay nước để hoa luôn được sống trong môi trường sạch, mới cho bông to, căng trắng muốt, lá mập mạp xanh rờn và hoa được bền lâu.

Vậy là ít nhất sau 20 đến 25 ngày chăm, dưỡng kỳ công, người chơi sẽ thấy được kết quả của mình là những “đĩa bạc, chén vàng” tầng cao, tầng thấp tranh nhau đua nở, khoe sắc tỏa hương.

Theo những người sành hoa, một bát thủy tiên đẹp phải hội tụ đủ 5 yếu tố mà người chơi hoa gọi là ngũ phúc: Rễ trắng dài giống như hàm én, bẹ trắng ôm hoa giống như những móng rồng, lá màu xanh ngọc, hoa phải 3 tầng tượng trưng cho 3 nhân tố thiên - địa - nhân và phải thơm.

Công phu thú chơi hoa thủy tiên của người Hà Nội
Để gọt được một bình hoa thủy tiên đẹp đòi hỏi rất nhiều công phu.

Khi chơi hoa, thủy tiên cũng là những bông hoa linh hoạt khi có thể cho người chơi mỗi ngày một cảm xúc và hình dung khác nhau. Theo truyền miệng của các cụ, vào đúng đêm giao thừa bát hoa của vị chủ nhân nào có một “nụ nở hàm tiếu” (nở hé ra) thì được cho là mọi sự tốt lành nhiều tài nhiều lộc sẽ đến với gia đình trong năm tới.

Những năm gần đây, thú chơi hoa thủy tiên của người Hà Nội xưa đã “sống lại”, dần trở thành một thú chơi bình dân với chi phí không quá đắt đỏ. Những bình hoa thủy tiên nhỏ xinh được bày bán ở khắp các chợ hoa xuân, góp hương sắc làm nên không khí Tết cho Hà Nội.

Với giá vài trăm nghìn một bình, thủy tiên vẫn là loài hoa được nhiều người Hà Nội trân trọng, yêu mến. Nhiều người chọn mua hoa thủy tiên, chỉ đơn giản là thích mùi hương đặc biệt, say lòng trong khí se lạnh của đất trời.

Và đặc biệt là có sự tham gia của giới trẻ thay vì chỉ có người trung niên, cao tuổi như ngày xưa. Trên các trang mạng xã hội hiện nay, không khó để bắt gặp những bức ảnh bát hoa thủy tiên là sản phẩm của người trẻ, những hội nhóm dành cho người theo đuổi thú vui này cũng rất nhiều và hoạt động sôi nổi.

“Ban đầu tôi tìm đến với thú chơi này một cách tình cờ, nhưng sau một thời gian, tôi nhận ra thủy tiên rất kén người chơi nhưng rất cuốn hút. Quá trình chăm sóc thủy tiên cũng là quá trình người làm được bồi dưỡng về tâm hồn và rèn luyện sự cẩn thận, tư duy quyết đoán, tính kiên trì khi chăm sóc và hơn cả là tư duy nghệ thuật để tạo nên một bình hoa đẹp”, Thanh Thúy (27 tuổi), người có kinh nghiệm 3 năm gọt thủy tiên, chia sẻ.

P.Ngân

Nên xem

Hà Nội: Công bố các Quyết định về thành lập, kết thúc hoạt động các tổ chức Đảng

Hà Nội: Công bố các Quyết định về thành lập, kết thúc hoạt động các tổ chức Đảng

(LĐTĐ) Ngày 12/2, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị công bố các Quyết định về thành lập, kết thúc hoạt động các tổ chức Đảng.
Giải cứu gần 30 người vụ cháy tòa nhà CTM số 139 Cầu Giấy

Giải cứu gần 30 người vụ cháy tòa nhà CTM số 139 Cầu Giấy

(LĐTĐ) Vụ cháy xảy ra khoảng 8h sáng 12/2 tại tòa CTM số 139 Cầu Giấy, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Lực lượng chức năng đã khẩn trương tổ chức chữa cháy, đồng thời triển khai các mũi tiếp cận tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ. Kịp thời hướng dẫn đưa được gần 30 người di chuyển thoát nạn lên tầng mái và theo lối cầu thang bộ đến khu vực an toàn.
Nữ tân binh nhập ngũ: Viết tiếp thanh xuân tươi đẹp trong màu áo lính

Nữ tân binh nhập ngũ: Viết tiếp thanh xuân tươi đẹp trong màu áo lính

(LĐTĐ) Trẻ trung, xinh đẹp, vừa tốt nghiệp chuyên ngành Quản trị doanh nghiệp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, khi Tổ quốc gọi, cô gái Đặng Anh Thư đã làm đơn tình nguyện nhập ngũ để thực hiện nghĩa vụ thiêng liêng, viết tiếp thanh xuân tươi đẹp trong màu áo lính.
Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh mục tiêu GDP năm 2025 đạt 8% trở lên

Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh mục tiêu GDP năm 2025 đạt 8% trở lên

(LĐTĐ) Sáng 12/2, sau phiên khai mạc trọng thể Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV đã nghe Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về Đề án bổ sung về phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên.
Nhiều dự án giao thông trọng điểm tại TP.HCM sẽ hoàn tất thủ tục đầu tư trong tháng 2/2025

Nhiều dự án giao thông trọng điểm tại TP.HCM sẽ hoàn tất thủ tục đầu tư trong tháng 2/2025

(LĐTĐ) Hàng loạt công trình giao thông trọng điểm tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) sẽ cơ bản hoàn thành về mặt thủ tục đầu tư trong tháng 2/2025 để kịp khởi công xây dựng, nhằm chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Đền Quán Thánh rộn ràng hoạt động văn hóa tâm linh đầu Xuân Ất Tỵ

Đền Quán Thánh rộn ràng hoạt động văn hóa tâm linh đầu Xuân Ất Tỵ

(LĐTĐ) Đền Quán Thánh, một trong "Thăng Long tứ trấn" xưa, đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt vào tháng 8/2024. Được xây dựng từ thời nhà Lý và trải qua nhiều lần trùng tu, ngôi đền tọa lạc bên Hồ Tây không chỉ là công trình kiến trúc có giá trị về mặt lịch sử mà còn là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng văn hóa nổi tiếng của người dân Thăng Long - Hà Nội.
TP.HCM: Đào tạo nghề cho hơn 4.000 lao động nông thôn

TP.HCM: Đào tạo nghề cho hơn 4.000 lao động nông thôn

(LĐTĐ) Trong năm 2025, Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) sẽ đào tạo nghề cho 4.170 lao động nông thôn gồm 1.648 người học nghề nông nghiệp và 2.522 người học nghề phi nông nghiệp; phấn đấu tỷ lệ có việc làm sau khi học nghề tối thiểu đạt 85%.

Tin khác

Sơn Tây chuẩn bị chu đáo mọi mặt cho Lễ hội đền Và

Sơn Tây chuẩn bị chu đáo mọi mặt cho Lễ hội đền Và

(LĐTĐ) Ban tổ chức Lễ hội đền Và thông tin, thực hiện sự chỉ đạo của thị xã Sơn Tây, địa phương đã chuẩn bị chu đáo công tác tổ chức Lễ hội đền Và. Sẵn sàng đón tiếp nhân dân và du khách về dâng hương, tỏ lòng tri ân Đức Thánh Tản.
Giáo dục truyền thống cách mạng cho thanh niên lên đường nhập ngũ

Giáo dục truyền thống cách mạng cho thanh niên lên đường nhập ngũ

(LĐTĐ) Ngày 11/2, Thành đoàn Hà Nội phối hợp Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội tổ chức chương trình “Gặp mặt thanh niên tình nguyện lên đường nhập ngũ và quân nhân xuất ngũ tiêu biểu năm 2025”.
Công an Hà Nội  sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo 3 giai đoạn

Công an Hà Nội sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo 3 giai đoạn

(LĐTĐ) Trên tinh thần khẩn trương “vừa chạy, vừa xếp hàng”, toàn lực lượng Công an Thủ đô chủ động nghiên cứu, dự thảo các Kế hoạch tổ chức thực hiện Kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy Công an địa phương hoạt động hiệu lực, hiệu quả đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới...
Quận Tây Hồ gặp mặt 57 tân binh chuẩn bị lên đường nhập ngũ

Quận Tây Hồ gặp mặt 57 tân binh chuẩn bị lên đường nhập ngũ

(LĐTĐ) Ngày 10/2, tại Đền Đồng Cổ, quận Tây Hồ đã tổ chức chương trình “Gặp mặt, giáo dục truyền thống cho thanh niên nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an Nhân dân năm 2025”.
Hà Nội: Tặng trên 2,2 triệu suất quà Tết Ất Tỵ 2025 cho các đối tượng

Hà Nội: Tặng trên 2,2 triệu suất quà Tết Ất Tỵ 2025 cho các đối tượng

(LĐTĐ) Dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, toàn thành phố Hà Nội đã trao tặng 2.271.379 suất quà với tổng kinh phí 1.067,006 tỷ đồng cho nhiều đối tượng.
Để các hộ gia đình khó khăn được "an cư, lạc nghiệp"

Để các hộ gia đình khó khăn được "an cư, lạc nghiệp"

(LĐTĐ) Nhằm tạo điều kiện giúp các hộ gia đình khó khăn “an cư, lạc nghiệp”, vươn lên thoát nghèo, thời gian qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Bắc Từ Liêm đã tích cực triển khai hiệu quả phong trào xây dựng nhà Đại đoàn kết cho người có hoàn cảnh khó khăn.
Chùa Bối Khê được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt

Chùa Bối Khê được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt

(LĐTĐ) Sáng 7/2 (tức ngày 10 tháng Giêng Ất Tỵ 2025), huyện Thanh Oai trang trọng tổ chức Lễ đón nhận Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt đối với chùa Bối Khê.
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong dự lễ phát động Tết trồng cây tại quận Hai Bà Trưng

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong dự lễ phát động Tết trồng cây tại quận Hai Bà Trưng

(LĐTĐ) Sáng 7/2, tại Công viên Tuổi trẻ Thủ đô, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong dự lễ phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” Xuân Ất Tỵ 2025 do quận Hai Bà Trưng tổ chức.
Đảm bảo đầy đủ quân trang cho thanh niên lên đường nhập ngũ năm 2025

Đảm bảo đầy đủ quân trang cho thanh niên lên đường nhập ngũ năm 2025

(LĐTĐ) Mới đây, Hội đồng Nghĩa vụ Quân sự các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Thạch Thất (Hà Nội) đã đồng loạt tổ chức gặp mặt và cấp phát quân trang cho thanh niên lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự năm 2025.
Quận Tây Hồ: Gặp mặt quân nhân xuất ngũ, thanh niên nhập ngũ năm 2025

Quận Tây Hồ: Gặp mặt quân nhân xuất ngũ, thanh niên nhập ngũ năm 2025

(LĐTĐ) Ngày 6/2, Hội đồng nghĩa vụ quân sự quận Tây Hồ phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể quận tổ chức chương trình mạn đàm “Tiếp lửa truyền thống”, gặp mặt quân nhân xuất ngũ và động viên thanh niên nhập ngũ năm 2025.
Xem thêm
Phiên bản di động