Cảnh báo rủi ro từ hoạt động cho vay ngang hàng

Nhiều chiêu trò lừa đảo tinh vi

Về bản chất, P2P Lending là mô hình kết nối trực tiếp người có nhu cầu vay và người cho vay qua nền tảng trực tuyến, không thông qua trung gian tài chính truyền thống như ngân hàng. Đây từng được kỳ vọng là công cụ giúp người dân tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn, đặc biệt là nhóm không đủ điều kiện vay tại ngân hàng, đồng thời góp phần hạn chế tín dụng đen.

Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực P2P Lending đã bị phát hiện lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dùng để trục lợi. Các nền tảng này thường quảng bá với lời mời gọi hấp dẫn như “lợi nhuận cao, rủi ro thấp”, “lãi suất cạnh tranh”, hay thậm chí đánh lừa người dùng rằng các khoản đầu tư được bảo hiểm, an toàn tuyệt đối. Trên thực tế, không ít người rơi vào bẫy lừa đảo, bị chiếm dụng vốn hoặc mất trắng tiền đầu tư.

(Ảnh minh họa: Công an Hà Nội)

Không chỉ vậy, một số nền tảng P2P Lending hoạt động mà không có sự kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng, dễ bị tấn công mạng, rò rỉ dữ liệu cá nhân. Nhiều đối tượng xấu còn núp bóng mô hình này để thực hiện các hành vi phi pháp như tín dụng đen, cho vay nặng lãi, cầm đồ biến tướng hoặc tổ chức tài chính đa cấp.

Nhằm kiểm soát rủi ro và từng bước hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động P2P Lending, ngày 29/4/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 94/2025/NĐ-CP quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Đây được xem là bước đi quan trọng trong việc định hình lại hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam.

Theo Nghị định 94, chỉ những doanh nghiệp công nghệ tài chính có đề án cụ thể, được Ngân hàng Nhà nước phê duyệt mới được tham gia thử nghiệm mô hình P2P Lending, với thời gian không quá 2 năm. Các đơn vị tham gia phải xây dựng hệ thống đánh giá tín dụng minh bạch, đảm bảo quy trình xét duyệt khoản vay rõ ràng và có trách nhiệm báo cáo định kỳ. Đồng thời, các doanh nghiệp không được phép huy động vốn từ công chúng như ngân hàng thương mại.

Nghị định cũng yêu cầu các nền tảng phải công khai thông tin đầy đủ về chi phí, lãi suất, điều kiện vay. Tuyệt đối cấm hành vi quảng bá sai lệch, gây hiểu nhầm hoặc dùng chiêu trò để dụ dỗ người vay, nhà đầu tư. Đặc biệt, nghiêm cấm sử dụng mô hình cho vay ngang hàng như một vỏ bọc cho hoạt động tín dụng đen, đòi nợ thuê hoặc thu thập dữ liệu cá nhân trái phép.

Cần tỉnh táo trước “bẫy” tín dụng thời công nghệ

Dự kiến, từ ngày 1/7/2025, Nghị định 94 sẽ chính thức có hiệu lực. Đây được kỳ vọng sẽ là mốc quan trọng giúp P2P Lending phát triển trong khuôn khổ pháp luật, minh bạch và an toàn hơn, đóng góp vào chiến lược tài chính toàn diện quốc gia.

Trong thời gian chờ Nghị định đi vào thực thi, Phòng An ninh kinh tế - Công an thành phố Hà Nội khuyến cáo người dân cần cảnh giác khi tham gia các nền tảng cho vay trực tuyến.

Cụ thể, người dân nên thường xuyên cập nhật thông tin chính thống từ Ngân hàng Nhà nước, theo dõi danh sách các doanh nghiệp được phép thử nghiệm P2P Lending theo Nghị định 94. Khi có nhu cầu vay vốn, nên ưu tiên tiếp cận qua các kênh tín dụng ngân hàng hợp pháp, tránh xa các ứng dụng vay nóng, lãi suất cắt cổ hoặc có dấu hiệu giả mạo nền tảng P2P để lừa đảo.

Đặc biệt, cần hiểu đúng bản chất của mô hình P2P Lending - đây không phải là ngân hàng. Trước khi tham gia, người vay và nhà đầu tư nên đọc kỹ điều khoản, nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình để tránh những rủi ro không đáng có.

Trong kỷ nguyên công nghệ số, việc xuất hiện các hình thức tài chính mới là tất yếu. Tuy nhiên, cùng với cơ hội, luôn đi kèm thách thức. Tỉnh táo, chủ động trang bị kiến thức và chỉ lựa chọn những nền tảng được cấp phép hợp pháp chính là cách tốt nhất để mỗi người dân bảo vệ mình trước những cạm bẫy tín dụng công nghệ núp bóng đổi mới.