Cà dầm tương thắm đượm hồn quê

(LĐTĐ) Trong văn hóa ẩm thực Việt Nam từ xa xưa, bên cạnh những món ăn “sơn hào hải vị” đắt tiền, hiếm có được dùng để cung tiến vua chúa thì cũng có rất nhiều sản vật địa phương dân dã, bình dị nhưng không kém phần đặc sắc đã được người dân lựa chọn làm sản vật cung tiến Vua. Trong đó, cà dầm tương – món ăn “mặn chát”, dân dã, mộc mạc nhưng chứa đựng nét quê tưởng như thất truyền ở Phúc Thọ (Hà Nội) cũng là một trong những sản vật như thế.
Đặc sản Sen Chiểu nức tiếng gần xa 5 món quà vặt đặc trưng của mùa thu Hà Nội

“Anh đi anh nhớ quê nhà

Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương…”

Nếu được lựa chọn một món ăn tiêu biểu cho ẩm thực Việt Nam, giống như tôi, có lẽ không ít người nghĩ ngay tới món canh rau muống ăn kèm với cà dầm tương. Lựa chọn ấy không hẳn là do ảnh hưởng từ câu thơ của văn nhân Trần Tuấn Khải, mà còn bởi món ăn bình dị này đã thẩm thấu vào tâm hồn người Việt nét dân dã, mộc mạc xen lẫn sự nhớ nhung mà không thể bị trộn lẫn.

Cà dầm tương thắm đượm hồn quê
Vợ chồng ông Nguyễn Tiến Tiệp hạnh phúc chia sẻ về món cà dầm tương nức tiếng.

Men theo con đường nhỏ ở làng nghề Tam Hiệp, chúng tôi tìm đến nhà ông Nguyễn Tiến Tiệp (73 tuổi), một trong những người vẫn dành thời gian và tâm huyết cho những vại cà dầm tương. Mặc cho cái lạnh tê tái của những ngày mùa đông, mùi tương thơm nức, đặc trưng vẫn tỏa ra từ những vại tương cà lâu năm hòa quyện vào không khí, lan tỏa đi khắp ngõ ngách...

Đôi tay thoăn thoắt khuấy vại tương, ông Tiệp bảo, mình như là người được lựa chọn để giữ nghề. Bởi thế, dù đảm nhiệm nhiều vị trí tại bộ máy chính quyền địa phương (Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Tam Hiệp) nhưng ông vẫn dành thời gian và tâm huyết cho những vại cà dầm tương tại gia. Với ông Tiệp, đây là nghề của cha ông từ bao đời truyền lại, trách nhiệm của những thế hệ sau là lưu giữ và phát triển nó.

Theo ông Tiệp, món cà dầm tương này có từ thời xa xưa và chủ yếu được làm từ các gia đình có điều kiện trong làng. Để làm ra một quả cà dầm tương ngon thì kinh nghiệm là chưa đủ, mà còn cần phải có điều kiện kinh tế. Không phải vì loại cà làm ra có giá cao hay phải sử dụng nguyên liệu đắt tiền, mà là để có được mẻ cà đạt đúng theo tiêu chuẩn, thì cần phải mất rất nhiều công đoạn từ việc lựa chọn cà, lựa chọn tương, quá trình nén... Thông thường, cà dầm trong tương khoảng nửa năm là có thể sử dụng được. Tuy nhiên, thời gian cà dầm tương càng lâu thì chất lượng và giá trị kinh tế cho sản phẩm mang lại càng lớn.

Món cà dầm tương, nghe có vẻ đơn giản nhưng, để có được một vại cà dầm tương “chuẩn vị” không phải ai cũng có thể làm được. Là người nắm giữ phương pháp chế biến món cà dầm tương có 1-0-2, theo ông Nguyễn Tiến Tiệp cà dầm tương muốn ngon, thì việc quan trọng đầu tiên đó chính là khâu lựa chọn cà. Theo đó, cà được chọn phải là cà bát trắng, bánh tẻ, không bị sâu; cà được chọn vào thời điểm tháng 2 khi đang rộ mùa, lúc này cà không bị quá non hay quá già. Khi đó, cùi sẽ dày và ít hạt.

Sau khi lựa, cà được tách núm, rửa sạch, để ráo nước; sau đó cà được đưa vào nén với muối trắng trong khoảng thời gian 1 tháng. Sau khi ướp muối đủ thời gian, cà được vớt ra rửa sạch và lấy kim châm kín xung quanh để cho lượng muối ngấm trong cà tiết ra hết. Ở công đoạn nén lần 2, cà được đè nén với trọng lượng nặng để ép hết nước trong quả cà ra ngoài. Khi cà được nén kiệt nước sẽ được lau sạch và thả chìm trong vại tương.

“Tương làm cà cũng phải là loại tương ngon, có màu vàng, vị đậm ngọt và thơm. Thế nhưng, để có được vại tương ngon, người làm phải cẩn thận, tỉ mỉ trong từng công đoạn, chỉ cần lơ là một chút có thể hỏng cả mẻ tương. Ngoài ra, gạo cũng phải được ngâm trong nước khoảng 7 tiếng, sau đó trộn với bột ngô và đem lên đồ khoảng hơn một tiếng. Hỗn hợp này sau đó được ủ mốc ở nhiệt độ phòng, khoảng 6 ngày sẽ cho mùi thơm đặc trưng. Cùng với đó, đỗ được chọn làm tương cũng phải là loại hạt mẩy, tròn đều, sau đó rang vàng và xay nhỏ…”, ông Tiệp chia sẻ.

Cà dầm tương thắm đượm hồn quê
Ông Nguyễn Tiến Tiệp bên vại cà dầm tương.

Không chỉ cầu kỳ trong việc lựa chọn cà, nguyên liệu gạo hay đỗ dùng để làm tương, theo người dân ở Tam Hiệp, để có vại đúng chuẩn ngâm cà thì việc lựa chọn chum ngâm tương cũng công phu, cầu kỳ không kém. Theo đó, chum phải là loại chum đất được sản xuất bằng tay, tráng men thủ công, nếu lựa chọn chum sản xuất công nghiệp thì tương dễ bị lên men, sủi bọt do lớp men tráng mỏng…Để cà được ngon, thì ít nhất cũng phải được ngâm trong tương khoảng 6 tháng mới có thể sử dụng được. Khi ăn, cà được thái mỏng, vừa miếng, sau đó trộn cùng với gia vị như dấm, đường, tỏi, ớt… cà sẽ không còn vị gắt, mà sau khi ăn sẽ có vị ngọt bùi nơi cuống họng.

Bất chấp việc các công đoạn chế biến món cà dầm tương cầu kỳ, tỉ mỉ, nhưng theo các cụ cao niên trong làng, món ăn bình dị này lại rất kén người thưởng thức bởi mùi hương của cà lên men rất đặc trưng. Vì thế, nếu không hợp khẩu vị sẽ thấy cà có vị mặn chát và rất khó ăn. Ngược lại, nếu người ăn có thể “bỏ qua” được hương vị đặc trưng của cà dầm tương, thì nó sẽ trở thành một món ăn được yêu thích.

Chính bởi sự đặc trưng ấy, cà dầm tương, đặc sản của quê hương Phúc Thọ ngày nay đã được đông đảo người tiêu dùng biết đến. Hiện nay, các cơ sở sản xuất cà dầm tương ở xã Tam Hiệp, đặc biệt là gia đình ông Tiệp nhận được rất nhiều đơn đặt hàng từ khắp mọi miền đất nước. Tự hào hơn, thông qua các hội chợ giới thiệu sản phẩm và kết nối giao thương, món cà dầm tương đã theo giỏ quà của người Việt đi khắp 5 châu…

Đạt Đỗ

Nên xem

Liên đoàn Lao động huyện Gia Lâm có thêm 8 Công đoàn cơ sở

Liên đoàn Lao động huyện Gia Lâm có thêm 8 Công đoàn cơ sở

(LĐTĐ) Sau khi thực hiện sắp xếp Công đoàn Cơ quan Dân Đảng và Công đoàn Cơ quan Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Gia Lâm, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Gia Lâm đã ra quyết định thành lập 8 Công đoàn cơ sở trực thuộc.
Chia sẻ kinh nghiệm hoạt động công đoàn tại các khu công nghiệp

Chia sẻ kinh nghiệm hoạt động công đoàn tại các khu công nghiệp

(LĐTĐ) Ngày 28/3, Đoàn công tác của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội do đồng chí Lê Đình Hùng - Ủy viên Ban Chấp hành Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ thành phố Hà Nội làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc, trao đổi kinh nghiệm về hoạt động công đoàn tại Công đoàn các Khu chế xuất và công nghiệp (KCX&CN) Thành phố Hồ Chí Minh.
Đề xuất giải pháp thúc đẩy triển khai các dự án giao thông trọng điểm

Đề xuất giải pháp thúc đẩy triển khai các dự án giao thông trọng điểm

(LĐTĐ) Sáng 29/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải (Ban Chỉ đạo) chủ trì họp phiên thứ 10 của Ban Chỉ đạo.
Nhân viên xe buýt kịp thời đưa người gặp nạn đi cấp cứu

Nhân viên xe buýt kịp thời đưa người gặp nạn đi cấp cứu

(LĐTĐ) Rạng sáng 29/3, xe buýt tuyến 101B đã kịp thời đưa 2 người bị thương do tai nạn giao thông vào bệnh viện cấp cứu.
Bắt giữ đối tượng đánh tử vong bạn vì từ chối nhậu

Bắt giữ đối tượng đánh tử vong bạn vì từ chối nhậu

(LĐTĐ) Đem rượu qua nhà rủ nhậu nhưng bị từ chối, Vũ Văn Xuyên dùng gậy gỗ đánh tử vong ông N.V.N.
Xây dựng người phụ nữ Việt Nam trong thời đại mới

Xây dựng người phụ nữ Việt Nam trong thời đại mới

(LĐTĐ) Mới đây, Công đoàn Trường Mầm non thị trấn Phú Xuyên tổ chức chuyên đề “Xây dựng người phụ nữ Việt Nam trong thời đại mới”.
Hà Nội giao bổ sung 2. 648 biên chế giáo dục từ năm học 2023 - 2024

Hà Nội giao bổ sung 2. 648 biên chế giáo dục từ năm học 2023 - 2024

(LĐTĐ) Tại kỳ họp thứ 15, HĐND Thành phố khoá XVI, diễn ra ngày 29/3, HĐND Thành phố đã thông qua Nghị quyết "Về việc điều chỉnh tổng biên chế sự nghiệp Thành phố năm 2024 và giao bổ sung biên chế viên chức giáo dục từ năm học 2023- 2024". Theo đó Nghị quyết quyết định bổ sung 2.648 biên chế giáo dục năm học 2023 - 2024 ở các cấp học.

Tin khác

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên tuyển sinh lớp 10 THPT chuyên năm 2024

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên tuyển sinh lớp 10 THPT chuyên năm 2024

(LĐTĐ) Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), vừa công bố thông tin tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên (KHTN) cho năm học 2024.
Nỗ lực đưa thương hiệu tương truyền thống vươn xa

Nỗ lực đưa thương hiệu tương truyền thống vươn xa

(LĐTĐ) Với mong muốn giữ nghề truyền thống của quê hương, tạo thêm việc làm cho lao động tại địa phương và đưa thương hiệu tương Việt Hùng (Đông Anh) trở thành sản phẩm uy tín, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Việt Hùng đã chủ động thành lập mô hình hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế hộ gia đình thông qua việc thành lập Tổ liên kết sản xuất tương.
Hà Nội: 2 trường THPT tuyển sinh lớp 10 chương trình đào tạo song bằng tú tài

Hà Nội: 2 trường THPT tuyển sinh lớp 10 chương trình đào tạo song bằng tú tài

(LĐTĐ) Theo Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) năm học 2024-2025 đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phê duyệt, để được trúng tuyển vào lớp 10 chương trình đào tạo song bằng tú tài học chương trình THPT quốc gia Việt Nam và tú tài Anh quốc (chứng chỉ A-level), thí sinh sẽ phải trải qua 2 vòng thi tuyển.
Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường công lập

Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường công lập

(LĐTĐ) Trong kỳ tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) công lập không chuyên năm học 2024 - 2025 tại Hà Nội, mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường THPT công lập.
Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

(LĐTĐ) Chiều 28/3, điều dưỡng Đặng Thị Hạ, 29 tuổi, người ép tim cứu sống du khách nước ngoài bị ngừng tim trong nhà hàng, được lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai khen thưởng.
Tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội: Thí sinh thi các môn chuyên vào ngày 10/6

Tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội: Thí sinh thi các môn chuyên vào ngày 10/6

Theo Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) năm học 2024 - 2025 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, ngay sau khi kết thúc hai ngày thi vào các trường THPT công lập không chuyên (ngày 8 - 9/6), các thí sinh đăng ký dự tuyển vào lớp 10 chuyên thuộc các trường THPT chuyên và có lớp chuyên sẽ làm bài thi các môn chuyên vào ngày 10/6.
TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

(LĐTĐ) TP.HCM là địa phương duy nhất đạt chứng nhận vùng an toàn dịch bệnh động vật đối với bệnh dại ở cấp tỉnh (toàn bộ thành phố, với tỷ lệ tiêm phòng bệnh dại đạt trên 90% tổng đàn chó mèo).
Tăng cường quản lý thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài

Tăng cường quản lý thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài

(LĐTĐ) Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa có Công văn số 1421/BGDĐT-GDTrH gửi các Sở GD&ĐT về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài trong cơ sở giáo dục.
Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

(LĐTĐ) Sáng 28/3, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Xanh Pôn đã diễn ra hội nghị trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế giữa hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

(LĐTĐ) Nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình, ngày 28/3, tại Hà Nội, Quỹ Bảo trợ em Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ”.
Xem thêm
Phiên bản di động