Vẫn “nóng” điều kiện chứng nhận

	Vì sao phải quy định còn độc thân mới được chuyển đổi giới tính?
	Bộ Y tế đề xuất người độc thân mới được chuyển giới
	Muốn chuyển đổi giới tính: Có nên hợp thức hóa?
	Công nhận quyền chuyển đổi giới tính: Còn nhiều băn khoăn

Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) Nguyễn Huy Quang.

Theo Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) Nguyễn Huy Quang cho biết, tại Việt Nam có khoảng 300.000 đến 500.000 người mong muốn chuyển giới. Trong khi đó ở nước ta vẫn chưa có những dịch vụ chuyên biệt hay các bác sĩ chuyên khoa về CĐGT. Việc thực hiện phẫu thuật CĐGT có thể gây ra những nguy hiểm lớn về sức khỏe, tâm lý và khó khăn khi đối diện với sự thay đổi, kỳ thị từ phía gia đình và xã hội; đặc biệt là những khó khăn trong các thủ tục pháp lý, giấy tờ… Chị Nguyễn Mai Châu (ở Mỹ Đình- Hà Nội), một người chuyển giới nữ chia sẻ, CĐGT là mong ước bấy lâu của tôi, và không có nhiều người may mắn thực hiện điều đó vì chi phí phẫu thuật quá tốn kém.

Nhiều chuyên gia cũng thống nhất quan điểm cho rằng, chi phí phẫu thuật lớn là nguyên nhân khiến ít người thực hiện biện pháp can thiệp này do không có khả năng chi trả. Theo một kết quả nghiên cứu được công bố tại Hội thảo tham vấn cộng đồng về Dự thảo Luật CĐGT ở Việt Nam diễn ra vừa qua, thì phí trung bình để phẫu thuật chuyển đổi giới tính từ nữ sang nam đắt hơn từ nam sang nữ. Cụ thể, tổng chi phí cho việc phẫu thuật chuyển giới tính đến nay dao động từ 23 triệu đồng đến hơn 1,5 tỷ đồng. Với nhóm FTM (từ nữ sang nam), chi phí trung bình cho phẫu thuật chuyển giới là hơn 147 triệu đồng, với nhóm MTF (nam sang nữ), chi phí trung bình hơn 128 triệu đồng. Ngoài ra, chi phí phẫu thuật cao cũng khiến nhiều người tìm kiếm các dịch vụ “chui” giá thấp từ các cơ sở tư nhân hoặc các dịch vụ ngoài luồng của bệnh viện, ẩn chứa nhiều rủi ro. Đa số những người sử dụng hooc môn để can thiệp CĐGT cho biết loại hooc môn mà họ đang sử dụng có nguồn gốc từ nước ngoài như Thái Lan, Hà Lan... Hơn một nửa số người sử dụng hooc môn cho biết họ sử dụng nguồn cung cấp trôi nổi từ những người bán hooc môn trên mạng internet hoặc các nguồn tư nhân.

Ảnh minh họa. Nguồn: netlaw.vn

Trước thực trạng trên, mới đây Bộ Y tế đã đưa ra Dự thảo Luật với 2 phương án để công nhận người CĐGT. Theo đó, phương án thứ nhất, cho phép cá nhân sau khi kiểm tra tâm lý được xác định là có mong muốn CĐGT, đã sử dụng hormone trong thời gian liên tục khoảng hai năm trở lên; hoặc đã trải qua phẫu thuật một phần, hoặc toàn bộ, thì được công nhận là người CĐGT. Phương án thứ hai, không có can thiệp về y tế mà chỉ cần có bản xác nhận là đã kiểm tra tâm lý (theo bảng chuẩn) và được xác định là có mong muốn CĐGT. Ông Nguyễn Huy Quang cho biết, Vụ Pháp chế đang xây dựng Dự thảo Luật CĐGT nhằm tạo cơ sở pháp lý cho những người mong muốn CĐGT thực hiện được quyền CĐGT hiểu về những tác động của việc CĐGT và thực hiện một cách tự nguyện. Cũng theo Dự thảo Luật, người muốn được CĐGT phải đáp ứng đủ 4 điều kiện như: Đủ 18 tuổi trở lên; có giới tính sinh học hoàn thiện nhưng mong muốn giới tính khác giới tính sở hữu hiện tại, yêu cầu được can thiệp y học để CĐGT; được kiểm tra tâm lý theo bảng chuẩn, có xác nhận của chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần về mong muốn có giới tính khác với giới tính sinh học hoàn thiện và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; là người độc thân.

Lý giải về điều kiện người muốn CĐGT phải độc thân, Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, Luật quy định độc thân ở ba trường hợp. Một là chưa lấy vợ lấy chồng, hai là lấy vợ lấy chồng nhưng đã ly dị, ba là lấy vợ lấy chồng không ly dị nhưng chồng/vợ chết. Sở dĩ quy định như vậy vì liên quan đến tính pháp lý. Luật Hôn nhân & Gia đình chỉ cho phép kết hôn giữa nam với nữ chứ không thừa nhận kết hôn đồng giới nam với nam, nữ với nữ. Khi xem xét dự thảo luật CĐGT đều phải theo trật tự pháp luật. Tức là phải đảm bảo được lợi ích công cộng, bảo đảm khía cạnh về đạo đức, giá trị truyền thống, văn hóa dân tộc.

Đồng ý với những nội dung mà Dự thảo Luật CĐGT nêu ra, song các chuyên gia cũng khuyến cáo, song song với quá trình xây dựng, cần có các bước chuẩn bị để có thể đáp ứng được nhu cầu phẫu thuật CĐGT tại Việt Nam. Ngoài ra, do phẫu thuật luôn tiềm ẩn những nguy cơ và rủi ro, những người có nhu cầu CĐGT cần tuân theo một quy trình đầy đủ, lâu dài về tâm lý, thể chất, nội tiết tố, sống thử trước khi quyết định.

Minh Khuê