Văcxin Quinvaxem... tốt cho ai?

 Khi nghiên cứu về tác động của văcxin Quinvaxem, tôi luôn đặt câu hỏi liệu có đem lại lợi ích cho ai, cho công chúng hay cho các hãng dược?

Nỗi đau của gia đình bé Trần Mỹ Ngọc (5 tháng tuổi, ở xã Hưng Phú, huyện Phước Long, Bạc Liêu) sau khi bé được tiêm văcxin Quinvaxem và tử vong - Ảnh: Lê Dân

Trước khi nói về văcxin Quinvaxem, hãy để tôi đưa ra một ví dụ. Chúng ta đều biết Penicillin là loại thuốc kháng sinh rất hiệu quả. Tuy nhiên, trước khi bạn tiêm Penicillin, bác sĩ luôn thử phản ứng trên da để kiểm tra xem bạn có mẫn cảm với thuốc không. Nếu mẫn cảm, cơ thể bạn sẽ phản ứng tiêu cực khi tiêm Penicillin. Thậm chí bạn có thể bị thiệt mạng. Việc 200 hay 2.000 người khác không mẫn cảm và không gặp vấn đề gì về sức khỏe khi tiêm Penicillin hoàn toàn chẳng có ý nghĩa gì đối với bạn.

Bác sĩ Jacob Puliyel

Chúng ta luôn phải xác định xem thuốc có gây phản ứng hay không và chỉ cho bệnh nhân dùng sau khi đã thử phản ứng. Các bằng chứng cho thấy văcxin 5 trong 1 Quinvaxem gây ra phản ứng ở trẻ em theo cách tương tự Penicillin. Tuy nhiên chẳng ai thử phản ứng trước khi tiêm văcxin. Do đó Quinvaxem và các loại văcxin 5 trong 1 mang nhãn hiệu khác đã gây chết người ở tất cả các nước chúng được sử dụng.

Tại Ấn Độ, 21 trẻ em đã thiệt mạng kể từ khi chương trình tiêm chủng văcxin 5 trong 1 bắt đầu từ năm 2011. Một số trường hợp tử vong khác có thể không được công bố. Và mới đây, một đơn kiến nghị ngừng sử dụng văcxin 5 trong 1 đã được Tòa án tối cao Ấn Độ xem xét. Hiện tượng trẻ em đột tử ngay sau khi được tiêm văcxin 5 trong 1 cũng xảy ra ở Sri Lanka, Bhutan, Pakistan và Việt Nam. Chúng ta cần phải nhớ loại văcxin này bị cấm hoặc không được sử dụng ở các nước phát triển như Mỹ, Canada, châu Âu, Úc và Nhật.

Hồi tháng 5-2013, sau khi Bộ Y tế Việt Nam tạm dừng sử dụng văcxin Quinvaxem vì 12 trẻ em thiệt mạng, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã điều tra và ra kết luận: “Quinvaxem được WHO phê chuẩn... Chưa từng có hiện tượng phản ứng chết người nào xảy ra sau khi tiêm chủng loại văcxin này”. Theo tôi, đó là một đánh giá sai lầm và vô cùng thiếu trách nhiệm.

Dễ nhận thấy là tất cả các trường hợp trẻ em thiệt mạng sau khi tiêm văcxin Quinvaxem tại các nước đều có chung kịch bản. Đó là sau khi tiêm Quinvaxem, ở trẻ em xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, khó thở, co giật rồi tử vong. Trong đó, một số nạn nhân nhỏ tuổi có bệnh bẩm sinh nhưng rất nhiều bé trước khi tiêm chủng có sức khỏe tốt. Việc WHO không nhận thấy hay cố tình không nhận thấy mối liên hệ giữa loại văcxin này và các trường hợp trẻ em thiệt mạng ở các nước là điều đáng ngạc nhiên...

Theo tôi, các nước đang phát triển như Ấn Độ hay Việt Nam đừng nên kỳ vọng các tổ chức quốc tế như WHO trở thành nhà trung gian thành thật giữa các nước này và các công ty sản xuất văcxin vì lợi nhuận. WHO nói rằng tiêm chủng văcxin 5 trong 1 là “chương trình tốt” nhưng tốt cho ai? Chắc chắn là tốt cho các hãng sản xuất văcxin rồi. Nhưng còn trẻ em các nước đang phát triển thì sao?

Chúng ta phải đặt câu hỏi rằng liệu những lợi ích của việc tiêm văcxin 5 trong 1 có lớn hơn những tác hại của nó? Trong sáu tháng đầu thực hiện chương trình tiêm văcxin 5 trong 1 ở bang Kerala (Ấn Độ), 40.000 trẻ em được tiêm và có 5 trẻ thiệt mạng. Như vậy, cứ 8.000-10.000 trẻ em được tiêm thì có một trẻ thiệt mạng. Tính theo tỉ lệ này, nếu Ấn Độ tiêm chủng văcxin 5 trong 1 cho 25 triệu trẻ sơ sinh mỗi năm thì số trẻ thiệt mạng sẽ lên đến 3.125 bé.

Trong khi đó, các nghiên cứu của chính WHO cho thấy tỉ lệ mắc bệnh viêm màng não và viêm phổi ở trẻ em tại Ấn Độ cùng là 7 trên 100.000 bé. Với tỉ lệ tử vong 10% khi mắc hai bệnh này, số trẻ chết vì viêm phổi và viêm màng não chỉ là 350 trên tổng số 25 triệu trẻ. Vậy lợi ích của tiêm văcxin 5 trong 1 có lớn hơn tác hại? Các con số nói trên đã đưa ra câu trả lời rõ ràng: để cứu 350 bé khỏi bệnh viêm màng não và viêm phổi, sẽ có 3.125 bé phải chết vì tác động tiêu cực của văcxin 5 trong 1.

Sức khỏe của cộng đồng quan trọng hơn lợi nhuận của các hãng dược. Và giới truyền thông phải có trách nhiệm báo động cho cộng đồng. Các bạn hãy đưa thông tin đầy đủ, chính xác về mọi trường hợp tử vong do văcxin để chính phủ, công chúng, các bậc cha mẹ nắm được vấn đề và đòi hỏi lời giải thích thỏa đáng từ WHO và các hãng dược. Hãy đứng về phía trẻ em, những nạn nhân tiềm tàng của văcxin 5 trong 1, để ngăn chặn những cái chết đau lòng.

Bác sĩ Jacob Puliyel (trưởng khoa nhi Bệnh viện St. Stephens - New Delhi, Ấn Độ)

Nguồn Tuổi trẻ