Thị trường nước mắm: Vàng, thau lẫn lộn

	Kinh doanh thực phẩm “xanh”: Thị trường mở, cơ hội lớn
	Thị trường hàng xách tay: Thả nổi đến bao giờ?

Nước mắm hay nước chấm?

Ai cũng hiểu, nước mắm là sản phẩm thu được từ quá trình lên men của hỗn hợp cá và muối trong khoảng 6 tháng. Nếu theo đúng quy trình này thì phải đến 2/3 sản phẩm nước mắm được bày bán ở các siêu thị không đúng là nước mắm. “Về nguyên tắc, nước mắm được làm từ cá và muối, nhưng đọc thành phần ở một số chai nước mắm bày bán ở siêu thị, hay ngoài chợ, tôi thấy đa phần nước mắm được làm từ đường, chất điều vị, chất bảo quản, chất tạo ngọt tổng hợp, màu tự nhiên… Loại cá mà các hãng này sử dụng cũng không cụ thể là cá cơm, cá chích hay cá thu mà chỉ có tinh chất cá hoặc hương cá. Rõ ràng, thị trường đang tồn tại một loại nước mắm pha chế và đang được để ngỏ các quy định quản lý, khiến người tiêu dùng đang rất khó khăn trong lựa chọn” - chị Lê Ngọc Lan (ở phố Đại Từ, quận Hoàng Mai) phản ánh.

Người tiêu dùng băn khoăn về chất lượng nước mắm trên thị trường. Ảnh minh họa

Cũng như chị Lan, bác Đỗ Thị Hoa (quận Thanh Xuân) cho biết, khi mua, bác cũng không đọc kỹ các thành phần ghi trên nhãn mác mà cứ hỏi mua nước mắm rồi chủ cửa hàng giới thiệu loại nào ngon, giá hợp lý thì mua. Có những loại ăn thấy mùi nước mắm, nhưng lại nhàn nhạt lờ lợ, mùi cũng không thơm như nước mắm truyền thông xưa. Thấy nhiều người nói có những loại nước mắm gọi là nước mắm, nhưng lại chỉ làm bằng hóa chất và hương vị nước mắm, nên bác rất lo lắng.

Không chỉ chị Lan, bác Hoa, nhiều bà nội trợ cũng cảm nhận thấy vị khác biệt của các loại nước mắm. Bác Nguyễn Thị Dung (ở ngõ 286 phố Bạch Đằng, quận Hoàn Kiếm - Hà Nội) chia sẻ: Nước mắm hiện có nhiều loại để lựa chọn, song chỉ khi nếm, thì tôi mới thấy rõ sự khác biệt về chất lượng. Trong khi nước mắm truyền thống đậm vị, có mùi thơm đặc trưng và khá kén người ăn thì nước mắm công nghiệp có vị ngọt nên dễ ăn và giá cũng rất rẻ. Cùng là chai 500ml, nhưng nước mắm truyền thống có giá đắt gấp đôi (khoảng 60.000 đồng) so với nước mắm công nghiệp (từ 20.000 - 30.000 đồng). Trên những kệ hàng tại nhiều siêu thị, cửa hàng tạp hóa, chiếm đa phần là nước mắm công nghiệp, trong khi sản phẩm truyền thống chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Còn theo ông Lê Bốn - Chủ tịch Hội Làng nghề Nước mắm Nam Ô - địa chỉ với gần trăm năm sản xuất nước mắm truyền thống ở Đà Nẵng - khái niệm nước mắm đang bị hiểu và bị làm sai một cách vô tội vạ. Ông Bốn cho biết, nước mắm truyền thống ở vùng biển nào cũng vậy, chỉ được làm từ 2 nguyên liệu là cá và muối, ủ trong vòng từ 10 - 14 tháng mới cho nước mắm đúng chuẩn. Vì vậy, giá nước mắm cốt này thường cao hơn từ 2 lần so với nước mắm công nghiệp.

Cần trả lại đúng tên cho nước mắm

Ông Đặng Văn Chính - Chánh thanh tra Bộ Y tế - cho rằng: Nước mắm là sản phẩm quen thuộc và sử dụng hằng ngày trong bữa cơm gia đình. Loại thực phẩm quan trọng như vậy, nhưng suốt hơn 10 năm qua, chúng ta chưa có cuộc thanh tra chuyên đề nào với nhóm sản phẩm này. Nhất là khi trên thị trường, có nhiều loại có tên gọi là nước mắm, song thực chất lại không phải làm từ 2 nguyên liệu duy nhất là cá và muối. Thay vào đó, chúng được pha chế từ đủ loại hương liệu và các phụ gia tạo vị khác nhau.

Thực tế nước mắm truyền thống đang phải chịu sự cạnh tranh không công bằng với các loại nước mắm công nghiệp. Nguyên nhân này bắt nguồn một phần từ việc thiếu các quy định chặt chẽ. Cụ thể, tên gọi nước mắm rất chung chung, không theo chuẩn mực nào, nên đã khiến người tiêu dùng nhầm lẫn giữa nước mắm công nghiệp (đi kèm với đó là các loại phụ gia, hương liệu) và nước mắm truyền thống (sản xuất tự nhiên từ quá trình ủ cá và muối). Cũng giống như ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng, ông Lê Bốn cho rằng, dù muộn, nhưng còn hơn không, các cơ quan chức năng cần có quy định rõ ràng, chi tiết và cụ thể về từng loại nước mắm. Nếu đã có thêm các loại phụ gia, hương liệu để pha chế, tốt nhất nên gọi đó là nước chấm. Còn đã là nước mắm thì phải tuân thủ đúng quy chuẩn.

Kiến nghị chính đáng này sẽ là một trong những nội dung chính của đợt thanh, kiểm tra trên diện rộng các nhãn hiệu nước mắm đang lưu thông trên thị trường do Bộ Y tế triển khai. Ông Đặng Văn Chính - Chánh thanh tra Bộ Y tế cho biết: Đợt thanh kiểm tra lần này hướng tới các cơ sở sản xuất kinh doanh mặt hàng nước mắm, nhằm kiểm chứng xem tiêu chuẩn chất lượng mà cơ sở đó công bố có đúng với chất lượng thực sự trong sản phẩm. Nếu cơ sở công bố sản phẩm nước mắm từ nguyên liệu cá thì nhất định phải có hàm lượng cá, không có chuyện “công bố một đằng, chất lượng một nẻo”. Bên cạnh việc thanh tra, kiểm tra nhãn mác, chất lượng, phụ gia sử dụng trong nước mắm, các đoàn thanh tra sẽ lấy mẫu sản phẩm nước mắm để kiểm nghiệm chất lượng. Hiện Thanh tra Bộ Y tế, các đoàn thanh tra Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Thanh tra Sở Y tế, Chi cục ATTP các địa phương đã và đang tiến hành lấy mẫu sản phẩm nước mắm xét nghiệm trên toàn quốc.

Vân Lê