Nông sản ế: Chưa hẳn là vỡ quy hoạch

	Lối thoát nào cho nông sản Việt
	Ngịch lý giá dưa hấu: Giá gốc mặt đất, giá mua trên trời!

Mỗi người một quan điểm, song tựu chung đều đổ lỗi cho quy hoạch kém, thị trường kém. Theo ông Nguyễn Trọng Thừa, Cục trưởng Cục Chế biến và Xuất khẩu nông lâm, thủy sản (Bộ NN-PTNT), ngoài vấn đề nắm bắt thông tin thị trường xuất khẩu yếu, nguyên nhân dẫn đến nông sản bị ế ẩm là do quy hoạch vùng trồng nông sản của chúng ta từ lâu nay còn thiếu và yếu. Cụ thể, Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch các ngành hàng nông nghiệp đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Nhưng đến nay, nhiều địa phương đều làm vượt quy hoạch. Chẳng hạn như cà phê quy hoạch chỉ cho phép trồng 520.000ha, nhưng nay đã lên tới 620.000ha; tương tự cao su cũng vượt quy hoạch, từ 800.000ha trong mức cho phép lên hơn 1 triệu ha. Gần đây nhất là câu chuyện cây mắc ca đang được dư luận quan tâm. Không chỉ phá vỡ quy hoạch mà việc “trồng - chặt” cũng tự phát. Nông dân cứ thấy lợi nhuận trước mắt không đạt là lại chặt bỏ cây để chuyển đổi sang trồng cây con khác… Đây là bài học đắt giá cho ngành nông nghiệp. Và chính việc phá vỡ quy hoạch, thấy lợi là đổ xô trồng đã dẫn tới cung vượt cầu.

Phân tích như ông Nguyễn Trọng Thừa cũng có lý, song sâu xa bài toán được mùa rớt giá; được mùa ế ẩm không đơn giản. Vào những ngày trung tuần tháng tư, tôi có dịp đi công tác Quảng Ngãi, thời điểm đó đọc, nghe, xem trên các phương tiện thông tin đại chúng thấy rất nhiều tin dẫn Quảng Ngãi bỏ dưa cho bò ăn. Nhưng những ngày công tác ở TP Quảng Ngãi, chúng tôi thèm ăn mà đâu có thấy, mỏi mắt tìm mới thấy vài hàng quán bán dưa! Giá lại không hề rẻ. Ngay gần cổng khách sạn Sông Trà 1 kg dưa hấu tôi mua với giá 15 ngàn đồng. Mua 3 kg cho cả đoàn công tác ăn, ai cũng lắc đầu nhạt quá.

Không đề cập đến câu chuyện giá, vấn đề đáng bàn ở đây là chất lượng dưa. Nói thật, với dưa như vậy nếu ở thị trường Hà Nội bán 7 ngàn đồng/kg cũng khó có người mua. Trong khi, đã bao nhiêu năm người dân xứ Quảng vẫn trồng loại dưa này. Vấn đề đặt ra tại sao không nghiên cứu, khảo sát thị hiếu của người dân trước khi tiến hành trồng đại trà. Sản phẩm chất lượng không tốt, không đáp ứng sở thích của dân cũng sẽ rất khó bán.

Bên cạnh đó, trong suốt thời gian qua nông sản của Việt Nam, ngoại trừ cà phê còn lại cao su, rau, củ quả lại quá phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc dẫn đến bấp bênh. Ví như cao su, không phải là 1 triệu ha như hiện nay, mà chỉ 600 ngàn ha nhưng nếu thị trường Trung Quốc tiếp nhận ít, chắc chắn sản phẩm cao su cũng lao đao. Một nhân viên buôn bán nông sản chuyên môi giới mặt hàng cao su qua mạng buôn bán quốc tế nói có đến 90% sản phẩm cao su được xuất sang Trung Quốc, trong khi những quốc gia như Đức, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc mới là cường quốc công nghiệp ô tô.

Rõ ràng để sản phẩm nông sản ế ẩm, rớt giá thê thảm như hiện nay không chỉ vấn đề quy hoạch mà còn liên quan đến cả chất lượng và chiến lược thị trường.

Hà Lê