Người làm “sống lại” sử làng

Gần 30 năm qua, nhà giáo Nguyễn Tọa (xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng, TP Hà Nội) đã đầu tư thời gian vào công việc sưu tầm, nghiên cứu, khai thác và phát huy các di sản văn hóa của quê hương; giúp thế hệ trẻ hiểu sâu sắc về những giá trị văn hóa lịch sử mà cha ông ta đã để lại trên mảnh đất ngàn năm văn hiến.
nguoi lam song lai su lang Người vác tù và trên đôi vai bé nhỏ
nguoi lam song lai su lang Trên 17 năm miệt mài “quét rác”
nguoi lam song lai su lang Làm giàu từ một cánh tay

Với niềm đam mê văn hóa dân gian, sau khi về nghỉ hưu vào tháng 3 năm 1990, ông đã tự học chữ Hán, tìm tòi, sưu tầm, nghiên cứu và giải mã lịch sử vùng Hạ Mỗ - mảnh đất lưu giữ nhiều truyền thống, giá trị văn hóa ý nghĩa cùng các điển cố, điển tích văn hóa dân gian và những gì còn sót lại từ cha ông.

nguoi lam song lai su lang
Nhà giáo Nguyễn Tọa – Người được dân làng tôn vinh là “pho sử” làng Hạ Mỗ.

Ông tâm sự: “Là một giáo viên nghỉ hưu trước tuổi vì không còn đủ sức khỏe sau thời gian công tác miền múi và chiến đấu ở chiến trường, trở về đời thường, tôi luôn tâm niệm mình đang còn sống chứ không phải là tồn tại. Nhớ lời dạy của Bác “tàn nhưng không phế” và dù ở hoàn cảnh nào cũng phải giữ tư cách của một nhà giáo, phẩm chất của bộ đội cụ Hồ, tính chiến đấu của Đảng, tôi đã ý thức được là phải làm gì đó dù chỉ là việc nhỏ nhưng phải có ích”.

Qua các truyền thuyết dân gian, hoành phi, câu đối, ca dao, tục ngữ, văn bia, sách cổ, ông đã tìm kiếm, ghi chép, trao đổi để tìm ra nhiều tư liệu lịch sử có giá trị. Ông cũng đi khắp vùng, tìm đến nhà các cụ già để hỏi chuyện và ghi chép tỉ mỉ những phong tục hay những chuyện lạ dân gian.

Sau đó về xâu chuỗi lại, chứng minh và giải mã trong những câu chuyện lịch sử, hệ thống văn hóa. Ông quan niệm: "Để giải mã được những điển cố, điểm tích văn hóa cần phải tìm tòi từ nhiều nguồn khác nhau. Có những nguồn phải tự học, tự dịch mới vỡ ra được. Có những nguồn phải tìm mất rất nhiều thời gian”.

Với vốn kiến thức sâu rộng, qua lời kể của “pho sử” làng Hạ Mỗ, câu chuyện về ngôi làng cổ xứ Đoài, về kinh đô Vạn Xuân xưa, về những dòng lịch sử hay về các danh nhân văn hóa nơi đây như được sống lại một lần nữa, hiển hiện ngay trước mắt mọi người.

Năm 1990, ông khởi thảo hồ sơ xin xếp hạng 3 di tích trên địa bàn xã Hạ Mỗ là đình Vạn Xuân, đền Văn Hiến và chùa Hải Giác. Đến tháng 10 năm 1991, cả 3 di tích đều được xếp hạng Di tích Lịch sử văn hóa cấp Quốc quốc gia. Từ kết quả trên, năm 2014 UBND xã đã giao cho ông tiếp tục lập hồ sơ xin xếp hạng 3 di tích còn lại là đền Chính Khí, đền Tri Chỉ và miếu Hàm Rồng.

Ông cũng tích cực sưu tầm, nghiên cứu, phát hiện, khôi phục các điểm di tích lịch sử văn hóa của huyện Đan Phượng như: Trường Đồng Kinh nghĩa thục – xã Tân Hội, nhà Trò – xã Thượng Mỗ, Văn Miếu – xã Đan Phượng, thành cổ Ô Diên… Bên cạnh đó, ông còn viết bài giới thiệu các di tích của làng in trong cuốn “Đan Phượng di tích lịch sử văn hóa và cách mạng” do Ban Quản lý di tích và Danh thắng Hà Nội cùng UBND huyện Đan Phượng tổ chức biên soạn, dịch bộ sách cổ mộc bản “Cổ kim truyền lục”, đóng góp tài liệu cho Thư viện Quốc gia Việt Nam, Viện Nghiên cứu Hán Nôm.

Ông cũng là một tuyên truyền viên tích cực trong các phong trào quần chúng của xã, huyện. Để phát huy giá trị di sản, ông cùng chính quyền và nhân dân địa phương tiến hành từng bước tôn tạo, bảo vệ và phát huy giá trị các di tích. Đồng thời, trực tiếp hướng dẫn khách du lịch và bước đầu đã tạo nguồn hướng dẫn viên cho cơ quan văn hóa xã phục vụ công tác du lịch văn hóa tâm linh trong tương lai.

Ông là tác giả, đồng tác giả của nhiều cuốn sách có giá trị lịch sử, văn hóa như: Từ Liêm với văn hóa Thăng Long (2005), Kể chuyện tên làng Việt (2010), Chợ Hà Nội xưa và nay (2010), Ẩm thực Thăng Long – Hà Nội (2010), Hội làng Thăng Long – Hà Nội (2011), Hội ba làng Kẻ (2011), Dấu xưa chuyện cũ Thăng Long – Hà Nội (2013)… Hầu hết các tác phẩm đều nhận được giải thưởng văn học nghệ thuật Thủ đô hàng năm.

Không chỉ có giá trị với người dân làng Hạ Mỗ mà những nghiên cứu của ông sẽ là kho dữ liệu khổng lồ giúp cho nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử và các thế hệ sau có được nguồn tư liệu quý để hiểu hơn về chính quê hương mình. Ông cũng nghiên cứu lịch sử văn hóa dân gian các địa phương khác như Gia Lâm, Ba Vì…

Về Hạ Mỗ, những nét cổ kính của ngôi làng có lịch sử nghìn năm văn hiến vẫn thoáng đâu đó trong những chiếc cổng xưa cũ, những nếp nhà ngói rêu phong, trong đình đền, miếu mạo. Mặc dù tuổi đã cao nhưng ngày qua ngày, trong căn phòng nhỏ, “pho sử” ấy vẫn miệt mài tìm tòi, nghiên cứu những nét đẹp văn hóa để gìn giữ và lưu truyền ngàn đời sau.

Ông tâm sự: “Mọi thứ trên đời trải qua đều tích lũy lại thành văn hóa. Văn hóa sẽ biểu hiện tất cả về tinh hoa tốt đẹp của con người và quê hương đất nước. Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì có hại cho dân, ta phải hết sức tránh. Đất này vẫn còn nhiều bí ẩn. Tôi tự thấy có trách nhiệm tìm hiểu để không bao giờ phải tủi hổ với tiên nhân”.

Phạm Thảo

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

3 tháng đầu năm 2024, Hà Nội thu ngân sách 146.877 tỷ đồng

3 tháng đầu năm 2024, Hà Nội thu ngân sách 146.877 tỷ đồng

(LĐTĐ) Trong quý I/2024, thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố Hà Nội tăng so với cùng kỳ; đảm bảo cân đối chi ngân sách. GRDP quý I/2024 tăng 5,5%, các ngành duy trì tăng trưởng cao hơn so với cùng kỳ.
Sức khỏe răng miệng: Vấn đề thẩm mỹ được “xếp hạng” sau

Sức khỏe răng miệng: Vấn đề thẩm mỹ được “xếp hạng” sau

(LĐTĐ) “Với sức khỏe răng miệng, vấn đề về thẩm mỹ được “xếp hạng” sau. Bởi vì, khi có các ổ viêm, nhiễm trùng trong khoang miệng, thì đó là nguy cơ tiềm ẩn sức khỏe toàn thân, nguy cơ của các bệnh khác như: Viêm nội tâm mạc, viêm cầu thận, viêm khớp…”, đó là chia sẻ của GS.TS Trịnh Đình Hải - Trưởng Khoa Răng Hàm Mặt - Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Giá xăng tăng, tiến sát 25.000 đồng/lít

Giá xăng tăng, tiến sát 25.000 đồng/lít

(LĐTĐ) Liên Bộ Tài chính - Công Thương vừa phát đi thông báo cho biết, trong kỳ điều hành giá ngày 28/3, giá xăng E5RON92 được điều chỉnh tăng 406 đồng/lít và xăng RON95 tăng 532 đồng/lít. Trong khi đó, giá dầu diesel giảm 320 đồng/lít.
Chỉnh lý nhiều quy định quan trọng về cải tạo, tái thiết đô thị trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)

Chỉnh lý nhiều quy định quan trọng về cải tạo, tái thiết đô thị trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)

(LĐTĐ) Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Nguyễn Công Anh cho biết, qua những lần xin ý kiến, cơ bản việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) được các cơ quan Trung ương, đại biểu Quốc hội đánh giá cao và tán thành nhiều nội dung; lãnh đạo Quốc hội đánh giá đủ điều kiện để trình kỳ họp thứ 7 của Quốc hội.
Ông Hoàng Anh Tuấn làm HLV trưởng đội tuyển U23 Việt Nam

Ông Hoàng Anh Tuấn làm HLV trưởng đội tuyển U23 Việt Nam

(LĐTĐ) Ngày 28/3/2024, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam chính thức bổ nhiệm ông Hoàng Anh Tuấn làm huấn luyện viên (HLV) trưởng đội tuyển U23 Việt Nam tham dự Vòng chung kết Giải bóng đá U23 châu Á 2024.
Thành phố Vinh: Phụ huynh, học sinh áp lực trước kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10

Thành phố Vinh: Phụ huynh, học sinh áp lực trước kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10

(LĐTĐ) Thành phố Vinh luôn là điểm nóng trong tuyển sinh vào lớp 10 và kỳ thi này được đánh giá là căng thẳng hơn cả kỳ thi tuyển sinh vào đại học.
Thủ đô Hà Nội đạt nhiều thành tựu to lớn qua 40 năm đổi mới

Thủ đô Hà Nội đạt nhiều thành tựu to lớn qua 40 năm đổi mới

(LĐTĐ) Phát biểu kết luận tại Hội nghị tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua trên địa bàn Thủ đô, ngày 28/3, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng khẳng định, qua 40 năm đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đã phát huy truyền thống cách mạng kiên cường, đoàn kết, năng động, sáng tạo trong thực hiện đường lối đổi mới, mang lại những thành tựu to lớn, hết sức quan trọng.

Tin khác

Xây dựng hình ảnh xe buýt Thủ đô qua những việc làm tốt đẹp

Xây dựng hình ảnh xe buýt Thủ đô qua những việc làm tốt đẹp

(LĐTĐ) Thời gian qua, tại các đơn vị thuộc Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) đã ghi nhận được rất nhiều những hình ảnh đẹp, ý nghĩa; những bức thư khen ngợi từ khách hàng khắp nơi gửi về ghi nhận những hành động thắm đượm tình người, những hành vi ứng xử đẹp, văn minh của đội ngũ công nhân lái xe và nhân viên phục vụ.
Một “lão tướng” công đoàn mẫn cán

Một “lão tướng” công đoàn mẫn cán

(LĐTĐ) Ở tuổi 74, nhưng ông Phan Sỹ Quyền - Chủ tịch Công đoàn Bệnh viện Thái Thượng Hoàng (tỉnh Nghệ An) vẫn đầy năng lượng, nhiệt huyết. Trò chuyện với phóng viên, ông say sưa nói về Công đoàn, về công ty, về người lao động bằng tất cả sự yêu quý, hài lòng.
Hành động đầy tình người của lái xe buýt Transerco

Hành động đầy tình người của lái xe buýt Transerco

(LĐTĐ) Chiều (5/3), trên đoạn đê Bất Bạt, đoạn qua huyện Ba Vì, người dân phát hiện một phụ nữ bị ngất, nằm bất động trên đê. Lái xe buýt của Transerco cho dừng xe và cùng nhân viên phục vụ, hành khách nhanh chóng đưa người phụ nữ đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
Vụn Art - mang sản phẩm của người khuyết tật chinh phục thị trường quốc tế

Vụn Art - mang sản phẩm của người khuyết tật chinh phục thị trường quốc tế

(LĐTĐ) Với quan niệm người khuyết tật nhưng sản phẩm không hề thua kém người bình thường, những năm qua, dưới sự dẫn dắt của anh Lê Việt Cường, những sản phẩm thủ công do hợp tác xã Vụn Art làm ra không chỉ hấp dẫn người tiêu dùng trong nước, mà còn từng bước chinh phục thị trường quốc tế.
Truyền tình yêu nghệ thuật hội họa đến trẻ tự kỷ

Truyền tình yêu nghệ thuật hội họa đến trẻ tự kỷ

(LĐTĐ) Với tình yêu hội họa và tin tưởng vào những điều tuyệt vời mà nó mang lại, những năm qua, cô Hoàng Thị Bình đã sáng tạo trong cách dạy, đưa bộ môn Mỹ thuật đến gần với học sinh hơn. Thông qua hội họa, nhiều trẻ em từ tăng động giảm chú ý, tự kỷ đã tiết chế được cảm xúc của mình và cởi mở hơn trong học tập, giao tiếp.
Trạm ra đa 590: Điểm sáng về vững mạnh toàn diện mẫu mực, tiêu biểu

Trạm ra đa 590: Điểm sáng về vững mạnh toàn diện mẫu mực, tiêu biểu

(LĐTĐ) Năm 2023, Trạm ra đa 590, Trung đoàn 251, Vùng 2 Hải quân đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện mẫu mực, tiêu biểu với nhiều biện pháp thiết thực, phù hợp đặc điểm, tình hình nhiệm vụ của trạm, góp phần nâng cao chất lượng các mặt công tác, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao.
Lan tỏa những tấm gương người tốt, việc tốt

Lan tỏa những tấm gương người tốt, việc tốt

(LĐTĐ) Những năm qua, phong trào "Người tốt, việc tốt" tại quận Bắc Từ Liêm đã từng bước đi vào chiều sâu và lan tỏa mạnh mẽ. Trên địa bàn quận xuất hiện ngày càng nhiều những tấm gương điển hình tiên tiến, người tốt việc tốt tiêu biểu. Họ đều là những con người bình dị nhưng có tấm lòng cao quý, sẵn sàng giúp đỡ, hỗ trợ các mảnh đời bất hạnh hơn.
Lan tỏa tinh thần thiện nguyện vì cộng đồng

Lan tỏa tinh thần thiện nguyện vì cộng đồng

(LĐTĐ) Với cương vị là Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ quận Bắc Từ Liêm, những năm qua, ông Nguyễn Duy Tuấn không ngại vất vả đi từng nhà, gặp từng người để kết nối tấm lòng của những nhà hảo tâm đến với các hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật, già yếu, neo đơn, góp phần lan tỏa tinh thần thiện nguyện vì cộng đồng.
Nhà sáng lập Trung tâm giáo dục Ngọc Ân được Trường Đại học Mỹ phong tặng Tiến sỹ danh dự

Nhà sáng lập Trung tâm giáo dục Ngọc Ân được Trường Đại học Mỹ phong tặng Tiến sỹ danh dự

(LĐTĐ) Bà Đào Thanh Hoàn - Nhà sáng lập Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng Tâm lý - Giáo dục Ngọc Ân (Hà Nội) là 1 trong 52 cá nhân xuất sắc đến từ nhiều nước được hai trường đại học danh tiếng phong tặng danh hiệu Giáo sư - Tiến sỹ danh dự. Lễ sắc phong nằm trong khuôn khổ “Diễn đàn Khoa học và Kinh tế toàn cầu” diễn ra vào tháng 12 tại Thủ đô New Delhi - Ấn Độ.
Trả lại gần 50 triệu đồng cho hành khách nước ngoài bỏ quên trên tàu

Trả lại gần 50 triệu đồng cho hành khách nước ngoài bỏ quên trên tàu

(LĐTĐ) Nhân viên Công ty CP Vận tải Đường sắt Hà Nội đã phát hiện tài sản của hành khách bỏ quên và trả lại.
Xem thêm
Phiên bản di động