Người dân chưa mặn mà với BHXH tự nguyện

Qua gần 8 năm triển khai, mới chỉ có 0,39% lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, trong đó, đa phần là người lao động (NLĐ) đã đóng BHXH bắt buộc trước đó, họ đóng thêm để đủ số năm nhận lương hưu. Nguyên nhân khiến NLĐ chưa mặn mà với BHXH tự nguyện là do việc thụ hưởng không công bằng, thiếu minh bạch về nguồn quỹ tiền BHXH…
Giảm phiền nhiễu cho người dân
Một số chính sách mới có hiệu lực từ tháng 10/2015
Mức thu BHXH mới: Nên quy định với từng loại doanh nghiệp

Không công bằng giữa các đối tượng thụ hưởng

Theo bà Trần Thị Thúy Nga, Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐTB và Xã hội), tính đến quí 2/2015, có khoảng 11,6 triệu người tham gia BHXH, trong đó có 11,45 triệu người tham gia BHXH bắt buộc. Những người này thuộc khu vực công, NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên và được hưởng 5 chế độ là ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí và tử tuất. Đối với BHXH tự nguyện được áp dụng từ 1/1/2008 và họ chỉ được hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất. Điều này chưa tạo được sức hút với người tham gia BHXH tự nguyện. Thực tế, qua gần 8 năm áp dụng, số người tham gia BHXH tự nguyện rất thấp, chủ yếu đã tham gia BHXH bắt buộc trước đó nên họ đóng thêm để được nhận lương hưu.

Đồng quan điểm trên, PGS. TS Lê Thị Hoài Thu, Viện nghiên cứu chính sách, pháp luật và phát triển, cho rằng, BHXH tự nguyện chỉ có hai chế độ hưu trí và tử tuất, trong khi đó BHXH bắt buộc thực hiện với 5 chế độ. Quy định này vô tình đã trở thành rào cản khiến NLĐ không "mặn mà" với loại hình BHXH này, nhất là lao động nữ. Mức đóng mà NLĐ khi tham gia BHXH tự nguyện theo quy định là 22% so với BHXH bắt buộc lại cao hơn 14%, nhưng họ chỉ được hưởng hai chế độ dài hạn. Trong khi đó, lao động ở lĩnh vực phi chính thức thường bấp bênh, không ổn định, khó tiếp cận chính sách về BHXH. Thu nhập của đa số lao động phi chính thức ở mức thấp, thiếu ổn định, phải ưu tiên trang trải cho các khoản “cơm áo, gạo tiền” nên chưa có điều kiện quan tâm đến BHXH.

Người dân chưa mặn mà với BHXH tự nguyện
Kê khai thủ tục làm BHXH tự nguyện

Chị Phạm Thị Đào, quê ở huyện Phù Cừ (Hưng Yên) làm nghề buôn bán hoa quả tại chợ Long Biên (Hà Nội), cho biết, chị cũng như nhiều NLĐ khác không được tiếp cận nhiều thông tin về BHXH tự nguyện. Hầu hết những lao động như chị đều mong muốn tham gia BHXH để có chính sách an sinh lúc bệnh tật và khi về già. Tuy nhiên, việc tiếp cận với BHXH là không dễ vì đặc thù công việc của những NLĐ tự do là không ổn định. "Tôi được nghe phong thanh là BHXH tự nguyện chỉ được hưởng hưu trí và tử tuất còn các chế độ khác như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động là những hỗ trợ rất cần thiết với NLĐ thì không được hưởng. Đây là lý do khiến NLĐ chúng tôi chưa thực sự hào hứng, quan tâm và tham gia", chị Đào nói.

Cần minh bạch về quỹ tiền BHXH

Để thu hút người dân tham gia BHXH tự nguyện, bà Trần Thị Thúy Nga cho rằng, cần linh hoạt trong thực thi các chính sách. Theo đó, NLĐ không nhất thiết đóng BHXH mỗi tháng một lần, mà đóng theo quý hoặc theo năm. Thậm chí, một lần có thể đóng cho nhiều năm còn thiếu. Đặc biệt phải đơn giản thủ tục khi tham gia, phải nhanh chóng thay đổi thái độ phục vụ của chính cán bộ ngành BHXH.

Việc công khai, minh bạch tỷ lệ đầu tư, phân chia nguồn quỹ vào những đâu, tỷ lệ sinh lời của từng khoản như thế nào là yêu cầu tối thiểu để tạo niềm tin cho người dân tham gia BHXH.

Là người nhiều năm gắn bó với NLĐ, ông Lê Trọng Sang, nguyên Trưởng ban Quan hệ lao động (Tổng LĐLĐ Việt Nam), cho biết, NLĐ không mặn mà tham gia BHXH có nguyên nhân là do chính sách làm chưa đủ, chưa trúng đối tượng. Tuy nhiên, liệu có nguyên nhân nguồn tiền mà NLĐ đóng góp không minh bạch, xử lý vi phạm liên quan đến BHXH chưa rõ khiến NLĐ không tin tưởng? Ông Sang cho rằng, nguồn quỹ của BHXH chính là dân đóng góp. Vì vậy, phải minh bạch mới khuyến khích người dân tham gia. Phải làm sao để dân thấy tin cậy, không có sự tù mù và dân tham gia để cùng hưởng lợi.

Ủng hộ quan điểm của ông Sang, bà Nguyễn Nguyệt Nga, đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Phải công bằng, hiệu quả trong quản lý nguồn quỹ BHXH. Muốn vậy, phải có hệ thống cơ sở dữ liệu tốt, cập nhật chính xác đóng hưởng. Đặc biệt phải xây dựng hệ thống lương hưu đa trụ cột để NLĐ có thể đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu khi về hưu. Việc công khai, minh bạch tỷ lệ đầu tư, phân chia nguồn quỹ vào những đâu, tỷ lệ sinh lời của từng khoản như thế nào là yêu cầu tối thiểu để tạo niềm tin cho người dân tham gia BHXH”.

Còn ông Bùi Trinh, một chuyên gia độc lập, chia sẻ: "Các báo cáo đầu tư bảo hiểm chưa được công khai, rõ ràng. Trong đó, có phần cho ngân sách vay, đầu tư vào ngân hàng thương mại và các khoản khác. Vậy cho ngân sách vay là có lãi không? Có trả không? Người dân cần biết những cái họ chi tiêu như thế nào, họ đầu tư thế nào".

Dưới góc độ của một người quản lý doanh nghiệp, ông Dương Mạnh Hùng, Phó giám đốc Cty Xây dựng và Xử lý nền móng Hà Nội, nêu quan điểm: Quỹ BHXH mang đầy đủ những đặc trưng cơ bản nhất của một quỹ, ngoài ra do đặc thù của BHXH mà quỹ BHXH có những đặc trưng riêng. Dù nhìn nhận ở khía cạnh nào thì quỹ BHXH vẫn là “của để dành ” của NLĐ phòng khi ốm đau, tuổi già... và đó là công sức đóng góp của cả quá trình lao động của NLĐ. Trong quỹ BHXH luôn tồn tại một lượng tiền tạm thời nhàn rỗi ở một thời điểm hiện tại để chi trả trong tương lai, khi NLĐ có đủ các điều kiện cần thiết để được hưởng trợ cấp (chẳng hạn như về thời gian và mức độ đóng góp BHXH ).

"Số lượng tiền trong quỹ có thể được tăng lên bởi sự đóng góp đều đặn của các bên tham gia và bởi thực hiện các biện pháp tăng trưởng quỹ. Vì thế, cơ quan BHXH cần minh bạch về các khoản sinh lời từ quỹ BHXH để các doanh nghiệp và NLĐ biết về mọi biến động và giao dịch của quỹ", ông Hùng chia sẻ.

Hạnh Nguyên

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

(LĐTĐ) Để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân dịp nghỉ lễ 30/4, Quốc tế Lao động 1/5 và cao điểm hè, một số cảng hàng không, hãng bay đồng loạt điều chỉnh tăng slot, chuyến bay.
Chứng khoán lập đỉnh mới

Chứng khoán lập đỉnh mới

(LĐTĐ) Hôm nay (28/3), VN-Index lập mốc cao mới ở vùng 1.290 điểm, TCB hỗ trợ đắc lực cho đà tăng của chỉ số chính sau thông báo chia cổ tức “khủng”. Thanh khoản tiếp tục gia tăng dù thị trường vẫn chưa ghi nhận sự trở lại của các nhà đầu tư tại VNDirect.
Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

(LĐTĐ) Sáng 28/3, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Xanh Pôn đã diễn ra hội nghị trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế giữa hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

(LĐTĐ) Nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình, ngày 28/3, tại Hà Nội, Quỹ Bảo trợ em Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ”.
Khu đô thị đầu tiên của Việt Nam có trung tâm chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Khu đô thị đầu tiên của Việt Nam có trung tâm chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

(LĐTĐ) Ngày 27/3, Tập đoàn Vingroup đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Y tế Well Group (Nhật Bản) để phát triển mô hình Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cao cấp tại Việt Nam. Theo đó, Vinhomes Ocean Park 2 sẽ là nơi đầu tiên trong toàn chuỗi đô thị Vinhomes triển khai, tiên phong mở ra mô hình dưỡng lão tiêu chuẩn quốc tế ngay trong lòng các khu đô thị tại Việt Nam.
7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng

7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng

(LĐTĐ) Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cảnh báo 7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng Việt Nam.
Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào”

Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào”

(LĐTĐ) Chiều 28/3, Báo Hànộimới chính thức phát động cuộc thi viết Kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào” trên báo điện tử Hànộimới và ấn phẩm Hànộmới Cuối tuần.

Tin khác

Hai phương án về hưởng BHXH một lần: Đại biểu cho rằng chưa thỏa đáng

Hai phương án về hưởng BHXH một lần: Đại biểu cho rằng chưa thỏa đáng

(LĐTĐ) Tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, chiều 27/3, các đại biểu đã thảo luận về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Vấn đề hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần tiếp tục được các đại biểu thảo luận sôi nổi.
Từ ngày 15/5, giá điện được điều chỉnh 3 tháng một lần

Từ ngày 15/5, giá điện được điều chỉnh 3 tháng một lần

(LĐTĐ) Theo quyết định mới vừa được Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ký ban hành, từ 15/5, giá điện được xét điều chỉnh 3 tháng một lần khi chi phí đầu vào tăng từ 3% trở lên.
3 vấn đề lớn của phong trào thanh niên trong thời đại mới

3 vấn đề lớn của phong trào thanh niên trong thời đại mới

(LĐTĐ) Chia sẻ với thanh niên tại buổi gặp mặt và đối thoại, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị các phong trào thanh niên tập trung vào nâng cao năng lực công nghệ thông tin, học tập ngoại ngữ và bảo vệ vệ sinh môi trường.
Uống rượu, bia, “chỉ dắt xe” có bị phạt vi phạm nồng độ cồn?

Uống rượu, bia, “chỉ dắt xe” có bị phạt vi phạm nồng độ cồn?

(LĐTĐ) Do có 2 luồng quan điểm khác nhau, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh thiết kế 2 phương án: Phương án 1 là cấm tuyệt đối nồng độ cồn, áp dụng đối với tất cả các loại phương tiện giao thông đường bộ; phương án 2 là giữ nguyên như Luật Giao thông đường bộ năm 2008.
Bị trừ hết điểm giấy phép lái xe, người vi phạm phải kiểm tra kiến thức pháp luật

Bị trừ hết điểm giấy phép lái xe, người vi phạm phải kiểm tra kiến thức pháp luật

(LĐTĐ) Người lái xe vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở mức độ nghiêm trọng sẽ bị trừ điểm giấy phép lái xe và trong thời hạn 12 tháng không bị trừ điểm khi đang còn điểm sẽ được phục hồi đủ 12 điểm.
Đề xuất Nhà nước thu phí sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư

Đề xuất Nhà nước thu phí sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư

(LĐTĐ) Nhà nước thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác, gồm: Đ­ường cao tốc do Nhà nước đầu tư theo hình thức đầu tư công; đư­­­­­­ờng cao tốc được đầu tư theo các hình thức khác khi kết thúc hợp đồng, chuyển giao cho Nhà nước.
Cần trao cho thành phố Hà Nội quyền tự tổ chức các cơ quan chuyên môn

Cần trao cho thành phố Hà Nội quyền tự tổ chức các cơ quan chuyên môn

(LĐTĐ) Đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng, cần trao cho Thành phố quyền tự tổ chức các cơ quan chuyên môn, bên cạnh khung “cứng” của Chính phủ, cho phép Hà Nội được tổ chức cơ quan chuyên môn phù hợp với điều kiện của mình.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại với tuổi trẻ

Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại với tuổi trẻ

(LĐTĐ) Sáng nay 26/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt và đối thoại với thanh niên năm 2024, nhân dịp kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931-26/3/2024).
Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách thảo luận về 8 dự án luật

Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách thảo luận về 8 dự án luật

(LĐTĐ) Sáng 26/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khai mạc Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, thảo luận một số nội dung trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hội kiến Chủ tịch Quốc hội Phần Lan

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hội kiến Chủ tịch Quốc hội Phần Lan

(LĐTĐ) Chiều 25/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Chủ tịch Quốc hội Phần Lan Jussi Halla-aho đang có chuyến thăm chính thức Việt Nam theo lời mời của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.
Xem thêm
Phiên bản di động