Loại rào cản để kinh tế số phát triển

	Phát triển kinh tế song hành cùng bảo vệ môi trường
	Vụ VNA và Techcombank “góp vốn”: Dấu hiệu “phi vụ lợi ích nhóm” hàng trăm triệu đô?

Nhiều dự án kinh tế tư nhân bị hạn chế

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, trong năm 2016, Việt Nam mức thu từ thương mại điện tử (E-commerce) đạt 900 triệu USD, tăng 50% so với năm 2015 và dự đoán đến năm 2020 sẽ đạt khoảng 5 tỷ USD. Thị trường quảng cáo trực tuyến cũng được dự đoán sẽ tăng mạnh, đạt trên 950 triệu USD (trong khi đó năm 2016 đạt 390 triệu USD). Ngoài ra, xu thế số hóa sẽ xuất hiện ở tất cả các lĩnh vưc, từ thương mại, thanh toán, vận chuyển, giáo dục…

Kinh tế số đóng vai trò quan trọng trong thu nhập quốc dân. Ảnh nguồn D.Việt

Cũng theo báo cáo, với 1,7% dân số Việt Nam làm việc trong lĩnh vực kinh tế số, lực lượng này đã tạo ra 5% thu nhập quốc dân. Mức thu nhập bình quân, mức giá trị gia tăng trên mỗi lao động kinh tế số lớn gấp 3 lần trung bình của cả nước. Vì thế, kinh tế số là một trong những vấn đề cần được quan tâm hàng đầu, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay. Tầm quan trọng của kinh tế số ảnh hưởng đến sự phát triển nền kinh tế Việt Nam là vậy, tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia kinh tế hiện Việt Nam đang có sự phân biệt thành phần.

Đề cập đến vấn đề này, theo ông Bùi Quang Ngọc, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, Phó trưởng nhóm công tác kinh tế số (VPSF) cho rằng, mặc dù thời gian qua các nghị quyết của Đảng nói rất mạnh về kinh tế tư nhân, nhưng trong thực tế đối với ngành kinh tế số đã có sự phân biệt thành phần. Cụ thể, một số dự án hạn chế sự tham gia của các thành phần kinh tế tư nhân, hoặc nhiều doanh nghiệp nhà nước được trợ giá, tạo ra sự bất bình đẳng trong cạnh tranh.

Đồng quan điểm với ông Ngọc, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn công nghệ CMC, Trưởng nhóm công tác kinh tế số (VPSF) cũng cho rằng, điều quan trọng nhất là phải tạo ra sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế khi tiếp cận các dự án ICT (lĩnh vực công nghệ) trong lĩnh vực sử dụng vốn nhà nước. Ông Chính cũng cho biết, thách thức lớn nhất hiện nay của nền kinh tế số là chưa có cơ chế chính sách cụ thể cho các doanh nghiệp mới theo các mô hình kinh doanh mới, chưa thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh tế số tham gia.

Để phát triển được kinh tế số, theo đại diện của các công ty trong lĩnh vực CNTT, nguồn lực đóng vai trò rất quan trọng. Vì thế, trong thời gian tới cần tăng chỉ tiêu đào tạo sinh viên ICT và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp số được phát triển tại Việt Nam. Bởi theo báo cáo của Vietnamworks, nhu cầu nhân sự trong ngành CNTT hiện nay đang ở mức cao nhất trong lịch sử. Theo dự báo, đến hết năm 2018, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 70.000 nhân lực; và đến năm 2020, con số này sẽ lớn hơn nhiều, dự kiến sẽ thiếu khoảng 500.000 nhân lực làm việc trong ngành CNTT.

Trong khi đó, đại diện các doanh nghiệp cũng kiến nghị, Nhà nước cần có chính sách thuế ưu đãi với ngành phần mềm, với các khu công nghệ cao, các công viên phần mềm mà doanh nghiệp phần mềm triển khai hoạt động. Đồng thời, kiến nghị cho phép các doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực công trong một số lĩnh vực theo hình thức hợp tác công tư, giao cho doanh nghiệp tư nhân một số dự án liên quan đến các vấn đề nóng của thành phố như hệ thống thoát nước mưa, nước thải…

Cần loại bỏ phí viễn thông công ích

Bên cạnh việc liên quan đến vấn đề phát triển kinh tế số, một vấn đề khác cũng được các chuyên gia kinh tế, các doanh nghiệp trong lĩnh vực CNTT đề cập đó là vấn đề tận thu phí, đặc biệt là phí viễn thông công ích. Ông Bùi Quang Ngọc Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT cho rằng, Bộ Công Thương cần đề nghị Chính phủ nghiên cứu về việc phân tách các ngành nghề kinh tế và không được phép trợ giá chéo và phải bỏ phí viễn thông công ích.

Thực tế hiện nay, doanh nghiệp viễn thông đang phải đóng phí thương quyền vào ngân sách 0,5% trên tổng doanh thu. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp vẫn phải đóng phí viễn thông công ích là 1,5% doanh thu vào quỹ do Bộ Thông tin và Truyền thông quản lý và sử dụng. Quỹ này không nằm trong ngân sách Nhà nước. “Như vậy đã tạo ra cho doanh nghiệp viễn thông phải chịu “một cổ hai tròng” với tổng phí 2% doanh thu là mức quá lớn”, ông Ngọc bày tỏ.

Đối với lĩnh vực công ích, hầu hết các doanh nghiệp đều cho rằng, sau khi đóng đầy đủ các loại thuế và phí theo quy định, thì phí công ích phải là sự tự nguyện. Vì thế, đại diện các doanh nghiệp đều cho rằng, nên bỏ phí viễn thông công ích, vì công ích nhà nước nên làm từ ngân sách nhà nước hoặc các quỹ từ thiện xã hội, không nên bắt các doanh nghiệp tham gia. Bởi internet là hạ tầng kết nối của nền kinh tế số, là cuộc sống kinh tế xã hội, văn hóa ngày nay, đáng lẽ doanh nghiệp phải được hỗ trợ, được khuyến khích thì lại bị “đè” ra để nộp thuế 2% nên đề nghị Bộ Tài chính cần lưu ý vấn đề này.

Nêu quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn công nghệ CMC cho rằng, việc phải đóng phí 2% trên tổng doanh thu vào quỹ do Bộ Thông tin và Truyền thông quản lý là vấn đề rất lớn đối với doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là những doanh nghiệp mới thành lập. Vì thế, nó sẽ làm giảm sự cạnh tranh, thậm chí khiến các doanh nghiệp nhỏ lao đao trong sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường. “Bỏ phí viễn thông công ích, tăng sự cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Có như vậy các doanh nghiệp mới, doanh nghiệp nhỏ mới có cơ hội phát triển và cạnh tranh lành mạnh với các doanh nghiệp lớn”, ông Chính nhấn mạnh.

Tuấn Minh