Khi người trẻ “thắp lửa” nghề truyền thống

(LĐTĐ) Làng nghề truyền thống đang trong cảnh tồn tại lay lắt là hiện trạng hẳn bất kỳ ai cũng thấy được. Thế nhưng, cũng có không ít làng nghề đang từng ngày sống dậy nhờ sự nhiệt huyết của những người trẻ. Họ là những người dám nghĩ, dám làm, luôn mang trong mình hoài bão đem “thương hiệu” làng nghề hồi sinh, thậm chí vượt sang xứ người.
khi nguoi tre thap lua nghe truyen thong Nghệ nhân khuyết tật trọn đời "giữ lửa" làng nghề mây tre đan Phú Vinh
khi nguoi tre thap lua nghe truyen thong Nỗi lòng người làng nghề

Giữ nghề bằng niềm đam mê

Anh Lê Văn Hưng, sinh năm 1978, tại xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín, Hà Nội là một trong những nghệ nhân trẻ có tiếng hiện nay. Hưng được biết đến như một trong số ít những người hiếm hoi còn tâm huyết với cái nghiệp giữ hồn cốt tranh thêu Quất Động. Nhắc đến nghề như một cái duyên sẵn có, anh Hưng chia sẻ: “Cha truyền nghề cho tôi từ năm lên 8. Khi đó vì cuộc sống mưu sinh, mong muốn cầm cây kim, sợi chỉ để kiếm thêm miếng cơm, bát gạo mà quyết tâm theo cha gắng học thêu để rồi dần thành thói quen hay đam mê từ lúc nào không biết”.

Nhắc lại những ngày gian khó quyết tâm gắn bó với cái nghiệp mình đã chọn lựa anh bảo, ban đầu điều kiện bản thân thiếu thốn đến mức chẳng có tiền để mua khung tranh về thêu. Gỗ, tre cũng hiếm, trước nhà có cây gỗ xoan nhỏ gần bằng cổ chân anh cũng phải tận dụng, chặt vào làm khung. Tiếc cây, cũng tiếc công chăm lo cho cây bấy lâu giờ lại chặt đi khiến lòng Hưng cứ rấm rứt buồn mãi.

khi nguoi tre thap lua nghe truyen thong
Hoạt động của các làng nghề đã góp phần quan trọng vào giải quyết việc làm nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Và chính tuổi trẻ đang góp phần đem lại sức sống mới cho những làng nghề truyền thống. Ảnh: Đinh Luyện

Nhưng rồi, với cây xoan ban đầu anh Hưng đã cần mẫn học thêu, từ chi tiết dễ đến khó, quyết tâm gắn bó với khung thêu ngay từ những ngày đầu, hiện tại anh Hưng vẫn giữ và xem chiếc khung như chiếc bùa may mắn của mình. Anh cần mẫn, nâng niu, mỗi khi rảnh rỗi anh lại lấy ra ngắm nghía, lau chùi. Sau một năm học thêu miệt mài, những bức tranh của anh cũng dần rõ nét, thành thạo. Biết nghề, anh bắt đầu nhận thêu tranh thuê để lấy tiền trang trải cuộc sống. Năm 1999, anh Hưng lên Hà Nội nhận làm thêu thuê, trong quá trình này anh học được nhiều kinh nghiệm, trau dồi thêm kỹ năng, học hỏi kĩ thuật mới.

Hưng bảo, thời gian đó, tranh làm ra anh phải đi đổ buôn cho một số tỉnh lân cận Hà Nội nhưng vẫn không bán được giá. Thường thì tranh bán đắt hàng vào ngày lễ, tết, từ khoảng tháng 8 năm nay đến tháng 4 năm sau. Riêng khoảng thời gian 3 tháng còn lại là mùa hè nên rất ít khách mua hàng. Chẳng những vậy, có nhiều lô hàng do khách mua kỳ kèo, đòi hạ giá thấp quá nên phải ngậm ngùi rút đơn hàng về.

Khó khăn dần cũng qua đi, bằng những nỗ lực và sự bền bỉ, khéo léo với nghề, năm 2013, có không ít doanh nghiệp tư nhân mời anh Hưng cùng hợp tác để khâu tranh trên máy. Thế nhưng Hưng không nhận. Lẽ đơn giản khiến anh chối từ bởi nó sẽ làm mai một đi truyền thống của cha ông. Hay nói cách khác, thêu tranh có những nét, điểm thêu hết sức tinh xảo mà khi thêu trên máy không thể đạt được so với thêu truyền thống. Dĩ nhiên, cái nghiệp ấy ông cha đã để lại, thì anh phải gìn giữ. Nếu không nâng nó lên tầm cao mới thì anh cũng không cho phép bản thân làm mai một đi nét đẹp và vốn quý ấy.

Anh Hưng cho biết, việc tạo ra những bức tranh thêu tay đẹp đã khó nhưng việc bán ra thị trường cũng vô cùng khó khăn. Mặc dù tranh thêu tay Quất Động vẫn là sản phẩm thủ công, làm ra mất nhiều thời gian, tâm huyết nhưng giá thành cạnh tranh hơn nhiều so với các sản phẩm thêu khác, chỉ vài trăm nghìn đồng cho tới một triệu đồng người mua đã được một bức tranh thêu ưng ý. Anh cũng cho rằng, điều quan trọng trong thời điểm này là việc quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Anh Hưng từng đi khắp các tỉnh Hải Dương, Hải Phòng..., đến từng cửa hàng tranh để tìm nơi tiêu thụ. Dần dần tranh thêu của anh mới được nhiều cửa hàng các tỉnh chú ý tới...

Cũng giống như anh Hưng, nghệ nhân trẻ Lê Bá Tươi, làm nghề dát quỳ vàng ở làng Kiêu Kỵ (huyện Gia Lâm, Hà Nội) từng phải chật vật khi cố công lưu giữ nghề. Chẳng là, anh Tươi học dát quỳ vàng từ thuở còn lên 5, thế nhưng cái nghề tổ truyền còn có tục mỗi người thợ chỉ được phép truyền dạy một trong số 40 công đoạn của nghề. Mỗi khâu đoạn mỗi khác, 40 người thợ nếu không cùng nhau hợp tác thì sẽ không có sản phẩm ưng ý. Tiếc nghề, anh Tươi không theo tục lệ tổ truyền. Anh theo học và ghi chép lại tỷ mẩn hàng chục khâu đoạn của nghề. Nhờ sự “phá cách” này của anh, nhiều người trẻ trong làng đã nắm bắt được cái tinh túy của nghề và quyết tâm đeo đuổi, làm hồi sinh nghề.

Theo kinh nghiệm của anh Tươi và những nghệ nhân Kiêu Kỵ, để dát hết một cây vàng nguyên chất phải mất đến 1 tuần. Đổi lại, thu nhập mỗi tuần của người dát quỳ vàng đạt 2 triệu đồng/người. Những đợt giá vàng tăng thì giá sản phẩm cũng tăng theo nhằm đảm bảo lợi nhuận cho gia đình và để có vốn quay vòng, tiếp tục hoạt động. Có điều đặc biệt là mặc dù có lúc giá sản phẩm quỳ vàng tăng cao, nhưng hàng làm ra vẫn không kịp đáp ứng nhu cầu thị trường. Hiện sản phẩm của gia đình anh đã có mặt ở rất nhiều tỉnh thành trong cả nước, phục vụ trong các đình, chùa và cả hộ gia đình.

Niềm tin phát triển thương hiệu

Nhiệt huyết, yêu nghề hẳn là những điều kiện tiên quyết để những nghệ nhân trẻ lưu giữ nghề. Thế nhưng, mô hình phát triển nghề mộc Kim Bồng lại khá đặc biệt và có xu hướng vươn sang xứ người. Từ bến đò trên phố cổ Hội An nhìn qua bên kia sông Hoài, có một làng nghề mộc nổi tiếng mang tên Kim Bồng. Ở làng Kim Bồng có nghệ nhân Huỳnh Sướng, được biết đến như một người hồi sinh cho nghề mộc trên vùng đất này.

Ở cái tuổi ngoài tứ tuần, nghệ nhân Huỳnh Sướng là người duy nhất trong gia đình chọn kế nghiệp từ cha, mà như lời anh tâm sự thì cái duyên này không dứt được dù đã không ít lần anh bỏ xứ ra đi rồi lại quay về. Nghe kể, để có được thương hiệu làng mộc Kim Bồng, những nghệ nhân như Huỳnh Sướng đã “phổ cập” bằng cách gây dựng cơ sở đào tạo, dạy nghề mộc cho thanh niên trẻ của làng. Đến nay, có trên 100 nghệ nhân trẻ đã “ra lò”, hiện đang gánh trên vai trọng trách gìn giữ và phát triển làng nghề.

Chưa hết, để tận dụng điều kiện du lịch Hội An vốn có, Kim Bồng đã kết hợp việc phát triển làng nghề với thăm quan du lịch. Nhờ vậy, làng mộc Kim Bồng nhận được nhiều đơn đặt hàng, sản phẩm làng nghề xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới, thu nhập của lao động làng mộc này đã từng bước ổn định. Đáng trân quý là, có thời điểm, hàng chục nghìn lượt khách đã tìm đến Kim Bồng qua các công ty lữ hành…

Câu chuyện phát triển nghề dựa trên việc đào tạo, truyền dạy, quảng bá và phát triển thu nhập dường như cũng đang được những nghệ nhân trẻ như Lê Bá Tươi, Lê Văn Hưng, Huỳnh Sướng… kiên trì vận dụng. Với anh Hưng, để người dân Bắc bộ và Trung bộ biết nhiều hơn đến nghề thêu thùa Quất Động, anh đã đi đến các trại người khuyết tật ở một số tỉnh phụ cận Hà Nội và miền trung để mở lớp dạy thêu, giúp những mảnh đời khiếm khuyết có được cái nghề để tự nuôi sống bản thân.

Anh Lê Bá Tươi thì tạo điều kiện kết hợp giữa học nghề và thu nhập cho học viên. Do được học đủ các khâu đoạn trong nghề miễn phí, lại kiếm được tiền từ những sản phẩm làm ra nên ở Kiêu Kỵ từng có lúc lớp học nghề của anh Tươi đã thu hút không dưới 120 trai tráng, thanh niên trong làng theo học. Không khí làng nghề, lúc nào cũng tất bật, rộn rã lạ thường.

Có một thực tế mà các nghệ nhân trẻ như Lê Bá Tươi, Lê Văn Hưng, Huỳnh Sướng luôn trăn trở đó là việc thiếu lao động tay nghề cao, hay nói cách khác là những thợ giỏi. Điều này không hẳn thiếu căn cứ, bởi đứng trước sự tự thanh lọc của nền kinh tế thị trường, nhiều làng nghề truyền thống đã không còn trụ vững. Các nghệ nhân lớn tuổi dần mất đi mà chưa kịp truyền thụ lại hết tinh hoa nghề cho lớp trẻ. Mặt khác, do thu nhập không cao nên thế hệ trẻ hiện cũng không nhiều người mặn mà, đam mê với nghề. Thế nên, có nhiều thợ giỏi và níu giữ được họ là cơ sở căn bản để bảo tồn những tinh túy trong các làng nghề truyền thống.

Ngoài ra, những nghệ nhân trẻ cũng cho rằng, nếu nhà nước có những chính sách bảo tồn thích hợp với các nghệ nhân ở các làng nghề truyền thống như: Hỗ trợ một phần trợ cấp hàng tháng, tạo điều kiện việc làm, hỗ trợ vay vốn, quy hoạch hướng phát triển làng nghề… thì tin chắc các làng nghề truyền thống nói chung và những nghệ nhân trẻ sẽ phát huy được hết khả năng, thế mạnh vốn có của mình.

Giang Nam

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

LĐLĐ quận Hoàn Kiếm bàn giao Công đoàn cơ sở

LĐLĐ quận Hoàn Kiếm bàn giao Công đoàn cơ sở

(LĐTĐ) Chiều ngày 4/11, tại Hội trường Tổng Công ty Du lịch Hà Nội, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) quận Hoàn Kiếm phối hợp với Công đoàn Tổng Công ty Du lịch Hà Nội tổ chức Hội nghị chuyển giao và tiếp nhận Công đoàn Công ty TNHH MTV Điện ảnh Hà Nội.
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hội đàm cấp cao với Trung tâm Những người lao động Brazil

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hội đàm cấp cao với Trung tâm Những người lao động Brazil

(LĐTĐ) Chiều nay (5/11), ông Nguyễn Đình Khang - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam chủ trì Hội đàm cấp cao với Trung tâm Những người lao động Brazil (CTB) do ông Adilson Gonçalves de Araújo - Chủ tịch Trung tâm làm Trưởng đoàn.
Gần 300 đoàn viên, người lao động ngành NN&PTNT dự hội thao ở Đắk Lắk

Gần 300 đoàn viên, người lao động ngành NN&PTNT dự hội thao ở Đắk Lắk

(LĐTĐ) Công đoàn ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk vừa tổ chức Hội thao công chức, viên chức, người lao động năm 2024. Hội thao diễn ra sôi nổi, thành công và mang lại không khí vui tươi, phấn khởi trong đoàn viên.
Những điều người dân cần lưu ý trước khi mua nhà đất

Những điều người dân cần lưu ý trước khi mua nhà đất

(LĐTĐ) Trước khi mua nhà đất, người mua cần lưu ý nhiều vấn đề quan trọng sau để giao dịch được suôn sẻ, tránh phát sinh tranh chấp.
Bầu cử Tổng thống Mỹ tác động như thế nào đến tỷ giá, lãi suất?

Bầu cử Tổng thống Mỹ tác động như thế nào đến tỷ giá, lãi suất?

(LĐTĐ) Theo dự báo của nhiều chuyên gia và công ty chứng khoán, tỷ giá USD/VND sẽ vẫn chịu áp lực tăng sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, đặc biệt nếu ông Trump đắc cử. Ngược lại, có ý kiến cho rằng tỷ giá sẽ “hạ nhiệt” dù ai là người bước chân vào Nhà Trắng...
Khi nào có kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024?

Khi nào có kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024?

(LĐTĐ) Cuộc bỏ phiếu cuối cùng để bầu ra Tổng thống Mỹ tiếp theo diễn ra vào ngày 5/11, nhưng vẫn còn nhiều người nhầm lẫn về thời điểm công bố kết quả.
Để giá nhà chung cư không “nóng”

Để giá nhà chung cư không “nóng”

(LĐTĐ) Liên quan đến vấn đề giá bất động sản, đặc biệt giá nhà chung cư tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh liên tục tăng cao, thậm chí tăng bất thường, Lao động Thủ đô từng có một số bài phản ảnh, bình luận nội dung này. Và nội dung này lại được làm nóng nghị trường khi kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận tại về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản (TTBĐS) và phát triển nhà ở xã hội (NOXH) từ năm 2015 đến hết năm 2023”.

Tin khác

Nữ nông dân thành công từ mô hình nuôi bò sữa

Nữ nông dân thành công từ mô hình nuôi bò sữa

(LĐTĐ) Vân Hòa là xã có số lượng đàn bò sữa lớn của huyện Ba Vì, Hà Nội, nghề chăn nuôi bò sữa được Vân Hòa xác định là trọng điểm để phát triển kinh tế ở địa phương. Nghề này mang lại nguồn thu ổn định, thậm chí có nhiều hộ đã vươn lên làm giàu. Trong đó chị Tạ Thị Năm là một trong số 63 nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2024 được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tôn vinh.
Bác sĩ trẻ tâm huyết, sáng tạo vì sứ mệnh cứu người

Bác sĩ trẻ tâm huyết, sáng tạo vì sứ mệnh cứu người

(LĐTĐ) "Hạnh phúc của bác sĩ là cứu chữa thành công cho người bệnh, và niềm hạnh phúc ấy sẽ nhân lên nhiều lần khi bác sĩ tìm tòi sáng tạo được những phương pháp, kỹ thuật y khoa tiến bộ để giúp người bệnh giảm thiểu đớn đau, rút ngắn thời gian điều trị, giảm thiểu chi phí". Đây là quan niệm của Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Xuân Cường - khoa Ngoại Thận - Tiết niệu, Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội.
Nữ nông dân khởi nghiệp thành công từ nuôi bò sữa

Nữ nông dân khởi nghiệp thành công từ nuôi bò sữa

(LĐTĐ) Khởi nghiệp từ mô hình nuôi bò sữa, chị Phạm Thị Thanh Huyền đã giúp cho hàng chục lao động ở địa bàn miền núi nhiều khó khăn như xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì (Hà Nội) có việc làm và thu nhập ổn định. Là 1 trong số 10 “Phụ nữ Thủ đô tiêu biểu năm 2024”, chị Huyền đại diện cho nữ nông dân dám nghĩ, dám làm, dám sáng tạo khởi nghiệp, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.
Nghệ nhân tuổi 75 "vượt bão" giữ nghề đúc đồng truyền thống

Nghệ nhân tuổi 75 "vượt bão" giữ nghề đúc đồng truyền thống

(LĐTĐ) Theo chiều dài lịch sử, làng nghề Ngũ Xã (Ba Đình, Hà Nội) đã có nhiều kiệt tác cho nghệ thuật đúc đồng Việt Nam, đóng góp giá trị vào nền văn hóa Thăng Long - Hà Nội. Trải qua thăng trầm và những cơn bão của nền kinh tế thị trường, nghệ nhân Bùi Thị Minh - Giám đốc Công ty TNHH Đúc đồng truyền thống Ngũ Xã cùng các thành viên trong gia đình vẫn gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật đúc đồng truyền thống.
Chủ tịch Công đoàn cơ sở luôn hết lòng vì người lao động

Chủ tịch Công đoàn cơ sở luôn hết lòng vì người lao động

(LĐTĐ) Với vai trò là Chủ tịch Công đoàn Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Hùng Nhung (Phúc Thọ, Hà Nội), anh Nguyễn Chí Công đã cùng Ban Chấp hành Công đoàn Công ty triển khai nhiều hoạt động thiết thực với phương châm vì người lao động, vì sự phát triển chung của Công ty.
Nâng cao hiệu quả sản xuất từ sáng kiến cải tiến tự động hóa

Nâng cao hiệu quả sản xuất từ sáng kiến cải tiến tự động hóa

(LĐTĐ) Với vai trò là Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thống nhất Hà Nội, anh Chu Thái Sơn không chỉ cùng Ban lãnh đạo Công ty thực hiện tốt công tác quản lý, phát triển doanh nghiệp, đảm bảo đời sống việc làm, thu nhập cho cán bộ, công nhân viên, mà bản thân anh cũng đã trực tiếp đưa ra những sáng kiến cải tiến để tăng năng suất lao động, mang lại giá trị làm lợi lớn cho doanh nghiệp.
Nữ thủ lĩnh Công đoàn năng động, tâm huyết

Nữ thủ lĩnh Công đoàn năng động, tâm huyết

Năng động, sáng tạo; dám nghĩ, dám làm; luôn nhiệt huyết, hết mình vì hoạt động công đoàn, vì đoàn viên, người lao động… đó là những ấn tượng về bà Nguyễn Thị Thanh - Chủ tịch Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội, 1 trong số 10 gương mặt tiêu biểu vinh dự được Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam trao tặng Giải thưởng Nguyễn Văn Linh năm 2024.
Người nông dân làm giàu từ nuôi cá nhờ công nghệ 4.0

Người nông dân làm giàu từ nuôi cá nhờ công nghệ 4.0

(LĐTĐ) Ứng dụng khoa học và công nghệ vào xây dựng, triển khai thực hiện thí điểm mô hình nuôi thủy sản công nghệ cao theo công nghệ nước chảy “Sông trong ao”, anh Nguyễn Văn Thiêm (xã Vạn Phúc, huyện Thanh Trì) cho ra sản lượng 300 tấn cá/năm, doanh thu đạt 7 tỷ đồng, mang lại việc làm cho hơn chục lao động tại địa phương. Vừa qua, anh vinh dự được thành phố Hà Nội tặng danh hiệu “Nông dân Thủ đô xuất sắc” năm 2024.
Cô giáo đam mê làm thiện nguyện và những chuyến đi ấm áp tình người

Cô giáo đam mê làm thiện nguyện và những chuyến đi ấm áp tình người

(LĐTĐ) Vừa qua, cô giáo Phùng Thúy Hằng (Trường Tiểu học Tô Hiệu) đã được Ủy ban nhân dân huyện Thường Tín (Hà Nội) vinh danh "Người tốt việc tốt tiêu biểu năm 2024". Không chỉ là một cô giáo yêu nghề, giỏi chuyên môn, miệt mài đứng trên bục giảng, bước chân cô còn đi khắp các nẻo đường làm thiện nguyện.
Bí thư Chi bộ thôn dám nghĩ, dám làm

Bí thư Chi bộ thôn dám nghĩ, dám làm

(LĐTĐ) Về thôn Vĩnh An, xã Hồng Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, ai cũng biết đến anh Nguyễn Văn Toán, một Bí thư Chi bộ, trưởng thôn năng động. Anh Toán luôn tích cực tuyên truyền, vận động anh em, bạn bè, ủng hộ cho thôn để làm đẹp quê hương mình; vận động nhân dân xóa bỏ các phong tục tập quán lạc hậu, đẩy mạnh phát triển kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và vật nuôi, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần nâng cao đời sống và tinh thần cho người dân nơi đây.
Xem thêm
Phiên bản di động