Tăng trưởng xanh tạo đà cho bước nhảy vọt về phát triển kinh tế

Sáng 19/3, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và tham dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên với chủ đề "Doanh nghiệp FDI tiên phong thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh".

Sự kiện do Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam, Nhóm Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) phối hợp tổ chức.

Cơ hội rất lớn để chuyển mình, đi tắt đón đầu

Phát biểu ý kiến khai mạc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, hội nghị có ý nghĩa hết sức quan trọng trong bối cảnh khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài ngày càng khẳng định là một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, có vai trò lớn trong thu hút vốn đầu tư, công nghệ, phương thức quản lý hiện đại, mở rộng thị trường xuất khẩu, được coi là một động lực quan trọng để phát triển kinh tế, đẩy mạnh hợp tác quốc tế và tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư phân tích: Thế giới ngày càng xuất hiện nhiều xu thế mới, phát triển mạnh mẽ, trong đó tăng trưởng xanh đã trở thành một xu thế tất yếu, một nhân tố không thể thiếu của phát triển bền vững.

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và tham dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Chúng ta vừa trải qua năm 2023 với nhiều khó khăn, thách thức, bối cảnh thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường, tác động mạnh mẽ đến tất cả các nền kinh tế. Mặc dù vậy, kinh tế Việt Nam vẫn đạt được những kết quả đáng khích lệ và khá toàn diện trên nhiều ngành, lĩnh vực, tiếp tục là điểm sáng về kinh tế trong khu vực và trên thế giới, được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát thấp hơn mục tiêu đề ra, tăng trưởng được thúc đẩy, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo. Tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 5,05%, thuộc nhóm các nước tăng trưởng cao của khu vực và thế giới. Quy mô nền kinh tế tương đương 430 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 3.423 nghìn tỷ đồng, tăng 6,2%; trong đó vốn FDI giải ngân ước đạt 23,18 tỷ USD, tăng 3,5% so với năm trước và là mức cao nhất trong 5 năm qua. Năm 2023, Việt Nam đã thu hút được 36,6 tỷ USD tổng vốn đăng ký đầu tư nước ngoài, tăng 32,1% so với năm trước.

“Những thành tựu của kinh tế Việt Nam trong những năm qua không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), là minh chứng mạnh mẽ khẳng định chính sách nhất quán của Việt Nam coi kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là một bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế, được khuyến khích, tạo điều kiện phát triển lâu dài và cạnh tranh lành mạnh với các khu vực kinh tế khác”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ.

Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên với chủ đề "Doanh nghiệp FDI tiên phong thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh" - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bộ trưởng cũng nêu rõ, nhận thức được tầm quan trọng của tăng trưởng xanh đối với tương lai đất nước, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

Chiến lược đã xác định rõ tăng trưởng xanh là giải pháp quan trọng để thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh, đóng góp trực tiếp vào giảm phát thải khí nhà kính để hướng tới nền kinh tế trung hòa carbon trong dài hạn.

Tăng trưởng xanh lấy con người làm trung tâm, dựa vào thể chế và quản trị hiện đại, khoa học và công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao, định hướng đầu tư vào công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng thông minh và bền vững.

Trong quá trình đó, cộng đồng doanh nghiệp được xác định là nhân tố trọng tâm, đóng vai trò quan trọng. Với thế mạnh về vốn, công nghệ, quản trị, mạng lưới, thị trường… các doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt, đồng hành cùng doanh nghiệp trong nước thực hiện các mục tiêu của Chiến lược tăng trưởng xanh.

Với tiềm năng, vị thế địa kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn trong tăng trưởng xanh để có thể chuyển mình, bắt kịp, tiến cùng, vượt lên, đi tắt đón đầu và tạo đà cho một bước nhảy vọt về phát triển kinh tế, xã hội và môi trường.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu ý kiến - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Với ý nghĩa đó, việc lựa chọn chủ đề "Doanh nghiệp FDI tiên phong thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh" cho Hội nghị lần này đã thể hiện mạnh mẽ quyết tâm của Chính phủ cũng như khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp FDI trong triển khai tăng trưởng xanh nhằm hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược về giảm cường độ phát thải khí nhà kính, xanh hóa các ngành kinh tế, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi xanh trên nguyên tắc bao trùm, bình đẳng, đồng lợi ích, nâng cao năng lực chống chịu và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Biến đổi khí hậu có thể khiến Việt Nam thiệt hại 12 - 14,5% GDP vào năm 2050

Tại hội nghị, ông Nitin Kapoor, đồng Chủ tịch VBF đánh giá đây là sự kiện bản lề thể hiện sự quyết tâm phát triển của doanh nghiệp tại Việt Nam - một trong những nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Tăng trưởng xanh đóng vai trò quan trọng đối với Việt Nam.

“Chủ đề tăng trưởng xanh là về việc đảm bảo “sức khỏe” của hành tinh, hạnh phúc của cộng đồng, đồng thời xây dựng các doanh nghiệp bền vững”, ông Nitin Kapoor nhấn mạnh.

Ông đưa ra thông điệp mạnh mẽ: Chúng ta hãy sát cánh cùng Việt Nam để cùng chăm sóc hành tinh, đạt mục tiêu tăng trưởng xanh tương lai.

Giám đốc quốc gia của IFC tại Việt Nam Thomas Jacobs cho rằng, sự sẵn sàng của Việt Nam trong việc thu hút FDI như một phần của chiến lược tăng trưởng xanh là vấn đề cực kỳ quan trọng để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang một tương lai xanh hơn và bền vững hơn…

Báo cáo phân tích môi trường gần đây của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy, Việt Nam đã mất 3,2% GDP vào năm 2020 do tác động của biến đổi khí hậu. Xa hơn nữa, theo tính toán của WB, tác động của biến đổi khí hậu có thể khiến Việt Nam thiệt hại 12-14,5% GDP vào năm 2050.

Toàn cảnh hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Để đạt được mục tiêu kép là trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 và đạt được mục tiêu net zero vào năm 2050, Việt Nam cần đẩy nhanh các nỗ lực nhằm tăng cường khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu và giảm phát thải carbon cho nền kinh tế.

Và nguồn tài chính cần thiết để tài trợ cho những nỗ lực này có thể vào khoảng 6,8% GDP mỗi năm, hoặc tổng cộng 368 tỷ USD cho đến năm 2040, một nửa trong số đó sẽ đến từ khu vực tư nhân.

Theo đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài đóng một vai trò quan trọng, bằng cách đưa các công nghệ mới, ý tưởng và thực tiễn mới cũng như vốn nước ngoài vào để hỗ trợ các chiến lược mới hướng tới xu hướng xanh.

Cũng nêu kiến nghị, ông Muto Shiro, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) cho rằng, Việt Nam cần thiết lập các hệ thống pháp lý và hướng dẫn thực hiện quan trọng càng sớm càng tốt nhằm đảm bảo tiến độ suôn sẻ cho các dự án phát triển điện lực.

Đồng thời, cần ưu tiên các biện pháp và giải pháp chính sách nhằm hiện thực hóa năng lượng tái tạo quy mô lớn, đặc biệt là các dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn đầy tiềm năng ở Việt Nam.

Ngoài ra, JCCI cũng đề xuất xây dựng các quy trình cụ thể để thúc đẩy việc sử dụng các tấm pin mặt trời trên mái nhà tự sản tự tiêu sử dụng điều khiển dòng điện ngược. Cùng với đó, nới lỏng các điều kiện tham gia Hợp đồng Mua bán điện trực tiếp (DPPA) đối với năng lượng tái tạo và xem xét cơ chế định giá hiện tại đối với sản xuất điện sinh khối/điện từ chất thải…